Zomer

Massa's hebben mij altijd angst ingeboezemd. Ik heb me nooit op mijn gemak gevoeld als er veel mensen bij elkaar waren. Als kind ervaarde ik dat heel sterk. Voor een kind is het waarnemen van de werkelijkheid sowieso anders dan voor een volwassene. Op een kind maken afmetingen en hoeveelheden een veel sterker indruk. Een tuin uit je kindertijd die je toen enorm groot vond, blijkt later als je die als volwassene ooit terugziet een tuin van niets te zijn. Een reus in de familie blijkt maar een gewoon mannetje. Een bruiloft met vijftig personen lijkt een gigantisch angstaanjagend mêlee.
Later leer je al die dingen wat objectiever te bekijken. Maar een bezoek aan een voetbalwedstrijd in een stadion met 50.000 mensen heb ik maar één keer, op dringend verzoek van een vriend, meegemaakt.
Een groot overdekt winkelcentrum benauwt me en doet me a.h.w. duizelig worden. Tegenwoordig kijk ik eerst waar de nooduitgangen zijn, welke richting ik moet nemen in geval van calamiteiten.
Als liefhebber van muziek en bezoeker van heel veel concerten, opera's en festivals was een mogelijk ongeluk en dus een mogelijke vluchtweg altijd in mijn gedachten.
Politieke demonstraties deed ik niet aan mee, ondanks het feit dat ik sommige doelstellingen volledig onderschreef. Ooit ging ik naar Amsterdam om tegen de stationering van kernwapens te demonstreren, maar wel met angst in mijn hart.

Massa's zijn gevaarlijk. Niet alleen fysiek maar ook mentaal. De geschiedenis heeft dat wel geleerd. En er zijn nog steeds charlatans die daar handig en onverantwoordelijk gebruik van maken. De kracht van massa , het geweld van massa is op een gegeven moment niet meer te controleren. En ook huidige politieke fanatici weten dat maar al te goed.

Het woord massa heeft in vrijwel alle gevallen waarbij het in een samenstelling gebruikt wordt een negatieve betekenis. Massamedia. Massahysterie. Massapsychose. Massaproductie. En ook massatoerisme.
In een tijdperk waarin individualisme, en niet alleen in de westerse wereld nagestreefd wordt, hoewel lang niet altijd bewust maar dat heeft nu eenmaal met het niveau van ontwikkeling te maken, laten mensen zich in horden naar vakantieoorden sturen. Daar geniet men in horden van eenzelfde zon, van eenzelfde maaltijd, van eenzelfde slaapgelegenheid in dezelfde periode.
Dan vinden mensen dat opeens aanvaardbaar.
Waarom niet met vakantie op het moment dat men er aan toe is? Waarom niet een vakantie buiten het zomerseizoen? Waarom niet naar een plaats waar het stil is? Waarom niet als je daar zin in hebt?
Ja, wordt er dan gezegd, maar dat kan organisatorisch helemaal niet. Oh nee? Als kinderen twee weken van school wegblijven raken ze dan te ver achter? Nee want de school is het hele jaar open.
Als iemand twee weken bij zijn baas wegblijft kan hij dan niet vervangen worden? Ja want niemand is onmisbaar.
Ja, maar een minister dan? Die kan af en toe heus wel veertien dagen gemist worden. En dan komt er een einde aan het idiote zomerreces.
We hebben de mond vol van mondialisering, van wereldpolitiek. We hebben het over 24-uurs economie 12 maanden per jaar. Maar als er in de zomer een crisis is moet die maar even wachten of worden er ondoordachte beslissingen genomen. Dan maar even niet. In de zomer ligt de boel massaal plat. Komkommertijd. De wereld staat even stil.