Complex

Als het om geld, macht of economische belangen gaat vindt men ondanks fundamentele verschillen in geloof of politieke overtuiging altijd welwillende contacten om bepaalde doelen te bereiken.

In Turkije is men dol op samenzweringstheorieën. Afhankelijk van de politieke voorkeur van de betreffende persoon wordt de bron van de samenzwering gezocht bij anti-Kemalisten, bij Kemalisten, bij het leger, de Amerikanen, de geallieerden, de Koerden.
Niet zo gek gezien de geschiedenis van het land en alle beweerde samenzweringen tegen de sultans, met allerlei coups en pogingen daartoe, infiltraties van buitenlandse geheime diensten en meer van dergelijk fraais.
Helaas heeft Turkije op dit soort zaken geen alleenrecht. Samenzwering en complotten komen over de hele wereld voor in de beste families. In alle landen. En slechts enkele daarvan komen op een gegeven moment aan het licht.

Ik ben een groot liefhebber van spionageromans, thrillers, whodunits en vergelijkbare genres met soms een hoog waarschijnlijkheidsgehalte. En vaak zoek ik in de berichtgeving van elke dag verbanden die verklaringen voor de in de berichten genoemde gebeurtenissen kunnen bieden. Complot complex? Misschien. Misschien zit de wereld zo in elkaar.

Een van de zaken die mij de laatste tijd heel erg heeft geboeid is de situatie in Iran. Ten gevolge van het feit dat Iran niet naar tevredenheid meewerkt aan inspecties van de internationale nucleaire waakhonden, die vermoeden dat Iran misschien atoomwapens probeert te fabriceren hebben veel westerse landen Iran allerlei sancties opgelegd. Op zich zou het trouwens niet zo vreemd zijn als Iran over die wapens zou willen kunnen beschikken als de buren, waarmee je niet al te best bevriend bent, ze wel hebben. Maar Iran blijft volhouden dat de uraniumverrijking alleen bedoeld is voor vredelievende toepassingen zoals elektriciteitsopwekking en voor medische doeleinden.

Niet alle landen houden zich aan die sancties en zodoende kan Iran nog steeds grote hoeveelheden goederen vanuit het buitenland importeren. Maar dat wordt steeds moeilijker. En de Iraanse overheid zoekt naar andere mogelijkheden.

1. Turkije wil haar economische positie in de wereld verstevigen en kan wel wat aardolie gebruiken.
2. Iran heeft olie en zoekt afzetgebieden.
3. Afgelopen maanden is er veelvuldig en intensief overleg geweest op ministerieel en presidentieel niveau tussen Turkije en Iran.
4. De sancties veroorzaken toch tekorten in Iran. De twee landen grenzen aan elkaar. Transport over de weg vindt uiteraard plaats.
5. Onlangs zijn in Turkije de mogelijkheden voor buitenlanders verruimd om te kunnen investeren en onroerend goed te mogen verwerven.
6. Vorige maand werden twee Iraanse spionnen gearresteerd. Een afleidingsmanoeuvre of een foutje van de Turkse geheime dienst.

Gisteren vond ik op internet een rapport van gezamenlijke Kamers van Koophandel in Turkije. Daarin wordt gesteld dat het aantal Iraanse bedrijven, gevestigd in Turkije, de afgelopen 10 maanden met 688 toenam tot ruim 2000. En met de "juiste" exportvergunning zal het drukker worden aan de grens met Iran vermoed ik.

Vannacht hoorde ik het geluid van een helikopter die heel traag overvloog. Toen ik naar buiten keek zag ik een legerhelikopter. Ze konden toch niet weten wat ik gedacht had? De helikopter vloog verder. En onbewust slaakte ik een zucht van verlichting. Toen werd ik wakker.

Echte rovers

Er zijn onderzoeken naar gedaan en rapporten over geschreven. Er zijn in verschillende grote steden maatregelen genomen om een halt toe te roepen aan het uitmoorden van het zangvogelbestand door zwerfkatten. Het schijnt dat in sommige parken alle zangvogels nagenoeg verdwenen zijn door het dodelijke gedrag van de katten.
Katten zijn natuurlijk eigenlijk roofdieren en ze bezitten deze eigenschap die door veel mensen liever niet gezien wordt. En ook huiskatten die dagelijks hun portie hapklare brokken krijgen kunnen het niet laten om als ze buiten komen toch te loeren op vogels. Die lieve Minoes blijkt dan opeens een killer die zijn driften niet kan beheersen. Maar niet alleen vogels worden het dupe van deze instincten ook muizen, ratten en andere kleine kruipers komen aan de beurt.

Aan de rand van het weiland waar af en toe koeien en schapen grazen staat langs de beek een heel oude boom. Aan de duidelijke littekens op zijn stam te zien was de boom in het verleden regelmatig gebruikt om de draden van de afrastering aan te spannen. Diepe horizontale insnijdingen in de schors toonden de gebruikswaarde van de boom.
De boom is misschien wel honderd jaar oud en is wel een meter dik. De grove gekerfde stam doet enigszins aan een eik denken. Maar de kroon is veel grilliger. Het is een soort pistacheboom.
Op een hoogte van een meter of drie is de stam gevorkt en zware takken reiken een tiental meters naar de hemel.
Er leven heel veel eekhoorns in Turkije. De grijze, in Europa uit Amerika geïmporteerde bruine verjagende, eekhoorn ben ik op het schiereiland van Bodrum nog niet tegengekomen. Het was november en in deze pistache die al tamelijk veel blad verloren had zag ik in de ene tand van de vork twee eekhoorns onrustig heen en weer schieten. Onraad!
Ik zocht een plekje waar ik even kon gaan zitten om te ontdekken wat er loos was. Vaak beginnen de eekhoorns bij gevaar te keffen, als een soort schoothondje, maar misschien doen ze dat alleen als er jongen zijn om die te waarschuwen.
In de andere tand van de vork ontdekte ik een grote grijze kat. Die had het zich gemakkelijk gemaakt en lag de boel stilletjes te observeren. De eekhoorns hadden hem al lang ontdekt en het leek er op dat ze hem aan het uitdagen waren. Ze kwamen dichterbij en renden dan weer snel weg. Nog dichterbij. De kat kon zich niet beheersen. Hij stond op en kromde zijn rug. Maakte zich klaar voor de sprong. Maar net daarvoor verdween de eekhoorn weer. Dat ging zo een aantal keren. Misschien had de kat ervaring of wist hij gewoon dat hij ze niet achterna hoefde te gaan. Geen enkele kans daar hoog in die boom. Maar de eekhoorns lieten hem niet met rust. Tot op anderhalve meter kwamen ze soms. Dan stond de kat weer op en....
Na een half uurtje had ik het wel gezien. En juist op dat ogenblik scheen de kat in te zien dat zijn missie geen succes op zou leveren. Hij klom naar beneden, uit de boom en verdween in het gras langs de beek.

Afgelopen dinsdagmorgen zat ik in mijn werkkamer achter mijn laptop. De deur naar de gang stond open. Het was prachtig weer en ook de deuren naar het terras stonden open.
Op een gegeven moment richtte ik mijn hoofd op en zag een eekhoorn door de deuropening naar binnen trippelen. Door de gang en naar de keuken. Ik weet dat een eekhoorn in huis onaangename gevolgen kan hebben, opengeknaagde etenswaren en kapotte snoeren om maar iets te noemen.
Ik liep naar de keuken en zag het diertje wegschieten achter de koelkast. Onze kat die ergens in de kamer lag te soezen had in de gaten dat er iets stond te gebeuren. Ze kwam achter me aan. En toen kwam de eekhoorn achter de koelkast vandaan.
Onze kat draaide zich vliegensvlug om en vluchtte de trap op.

Innerlijke drang

Door mijn werk maakte ik in Nederland ooit kennis met de familie K. die oorspronkelijk uit Turkije kwam. Op een gegeven moment ben ik hen uit het oog verloren. Een oud collega, met wie ik incidenteel nog wel eens berichten wissel, heeft altijd contact met de familie gehouden en hij vertelde me de laatste gebeurtenissen.
Hun families kwamen uit een van de oostelijke provincies van Turkije. Het waren grote welgestelde families en ze bezaten veel landerijen, huizen en andere bezittingen. Ze behoorden tot een van de minderheidsgroepen.
In het begin van de twintigste eeuw werden al hun eigendommen van staatswege geconfisceerd. Hun woning mochten ze aanvankelijk nog houden. Ze hadden zich "vrijwillig" tot de Islam moeten bekeren om verdere repercussies te voorkomen. Maar ondanks hun bekering werden ze samen met duizenden anderen in 1915 "verplaatst". Op transport gesteld, gedeporteerd. Ze maakten een tocht, voornamelijk te voet, van honderden kilometers. Er vielen duizenden slachtoffers. Slechts weinigen brachten het er levend vanaf.
De tocht ging richting het zuiden en er werd gemompeld dat men via Antalya naar Cyprus zou oversteken. Zo ver kwam het niet. Na weken van ontberingen kwam de tocht tot een eind en de overlevenden vonden ergens in de buurt van Antalya een onderkomen. Hun enige bezittingen waren de vodden die ze aan hun lijf hadden.
Het leven kwam in rustiger vaarwater en in 1929 werden Akay en Zerdali geboren. Ze woonden dichtbij elkaar in de kleine gemeenschap. Ze speelden samen en gingen samen naar school als de mogelijkheid zich voordeed. En , niet verwonderlijk, ze trouwden met elkaar. Maar echt met rust gelaten werden ze niet. In de dertiger jaren moesten ze vanwege de politiek van turcificatie hun namen zelfs veranderen. Dat was de grootste vernedering die Akay zich maar in kon denken en hij besloot het land te verlaten zodra de mogelijkheid zich voor zou doen. En hij zwoor dan nooit meer terug te zullen komen.
Die kans kwam in 1960 toen de eerste Turkse arbeiders naar Duitsland gingen. Hoe hij het voor elkaar heeft gekregen is niet bekend maar hij vertrok en liet zijn vrouw en kinderen achter. Maar Duitsland beviel hem niet echt en hij trok verder naar Nederland.
Na enkele jaren slaagde hij er in zijn vrouw en kinderen over te laten komen. Akay was succesvol en hij opende een restaurant in G.
Maar op een gegeven moment begon het bij de kinderen te knagen. Ze wilden terug naar Turkije. En toen ze wat ouder waren gingen ze regelmatig op vakantie naar hun geboorteland. Ze hadden een dubbele nationaliteit dus dat was eenvoudig. Het kwam zo ver dat de ze verhuisden en zich weer in Turkije vestigden. Vader en moeder bleven achter. De kinderen kwamen nog wel op bezoek en ze probeerden hun ouders die op leeftijd begonnen te raken over te halen ook naar Turkije terug te komen.
Moeder had er wel oren naar maar vader weigerde pertinent. De vernedering was te groot geweest en hij zou nooit meer teruggaan. Moeder was solidair.
Op 81 jarige leeftijd overleed vader in het ziekenhuis. Op zijn sterfbed verbood hij zijn oudste zoon hem naar Turkije te laten vervoeren. Hij werd begraven in A.
Moeder wist op een gegeven moment niet beter te doen dan terug te keren. Ze begreep niet waar het gevoel vandaan kwam maar ze moest.
Bezittingen werden van de hand gedaan. Enkele dozen met prullen en fotoboeken en kleding werden op transport gezet. Moeder werd door haar kinderen opgehaald. Ze kwam bij haar dochter in huis waar een kamer voor haar was ingericht. Na een welkom door kleinkinderen en anderen ging ze moe naar bed. Ze was gelukkig.
De volgende morgen vroeg werd ze gevonden. Ze zat op een bank in de tuin met een glimlach op haar gezicht. Ze ademde niet meer.

"Media circus"

Heel veel aandacht heeft het in de pers niet gekregen. Zeker niet in Turkije. Zelf vind ik het ook onzin nieuws. Maar toen ik de foto's zag kon ik er niet onder uit .
Prins Willem Alexander en prinses Maxima waren ter gelegenheid van het einde van de festiviteiten betreffende de viering van 400 jaar diplomatieke betrekkingen tussen Turkije en Nederland voor een dag naar Turkije gekomen. Er waren natuurlijk toespraken, een ontvangst, een aangeboden concert en meer van dergelijke vriendelijk bedoelde flauwe kul.
Maar het hoogtepunt van het bezoek en zeker het meest door de media gecoverde gebeurtenis was de fietstocht van het prinselijk paar door de İstiklal Caddesi, de drukste winkelstraat van Istanbul. Lopen kan je er op sommige dagen nauwelijks. Dus fietsen?
Een fietstocht van wel 100 meter. Om het fietsen in Turkije te promoten? Fietspaden door het centrum van Istanbul? Waar dan?
Het zag er natuurlijk wel grappig uit. Vooral die witte fietsen deden me ergens aan denken. Gaat Nederland, of misschien wel de Turkse overheid die gratis ter beschikking stellen. In Amsterdam is het nooit goed gelukt maar in Turkije zou dat best wel eens kunnen, toch?
Of was het bezoek misschien gesponsord door een Nederlandse fietsenfabrikant. Het tochtje op de fiets moest de prins dan even maken om daar iets tegenover te stellen.
Een aardige foto omdat de prins er een beetje ongelukkig bij zat op een damesfiets die beslist niet voor hem gemaakt was.
Toen ik de eerste foto zag van de peddelende prins moest ik meteen denken aan Piet Pelle op zijn Gazelle uit de dertiger en veertiger jaren van de vorige eeuw. De reclamehit van de fietsenfabriek. Misschien kunt u zich de kaft van het bij de actie behorende boekje nog wel herinneren of de tekenfilm. Een olijk kijkend jongetje op een klein fietsje. Destijds werd de actie gevolgd door een enorme stijging van de verkoop.
Waren deze fietsen misschien ook van....? Ja hoor!

Dat fietsen beter is voor het milieu weet iedereen. Dat hoeft een prins niet te komen vertellen die voor een reclamespotje op een dag even heen en weer tussen Nederland en Turkije gaat. Op de fiets? Nee, met het vliegtuig . Een prins die dergelijke wanprestaties levert en zelf zo en met meerdere vakantiewoningen en andere huizen, zeilschepen, auto's en meer een leuke bijdrage levert juist aan de verdere vervuiling van de wereld kan men niet serieus nemen. Dus toch een reclamestuntje?
Volgens de toespraken van de prins de prinses en de meegereisde minister kunnen Nederland en Turkije heel veel voor elkaar betekenen en hebben de landen heel veel gemeen. Eh, wat ook alweer? Oh ja. Tulpen! En verder?
Was er nu echt niets beters te bedenken om deze betrekkingen, die zeker niet onbelangrijk zijn, bij de beëindiging van de festiviteiten iets meer inhoud te geven?
Media in Turkije hebben een foto geplaatst van de prins en prinses op de fiets. En de microkredieten van Maxima werden genoemd. Verder weinig.
Even was ik nog in verwarring. In het voetbalstadion van Fenerbahçe hing namelijk een heel groot spandoek met de woorden: Kral Alex (Koning Alex). Zouden Turkse fans van de prins vast een voorschotje genomen hebben op diens troonsaanvaarding? Maar toen begreep ik het. Het betrof Alex, een oud speler van de club met voor de fans een koninklijke status.
Nee, ook de Nederlandse pers vond het bezoek nauwelijks het vermelden waard. Volgens mij werden de jongste bedienden op de zaak gezet. En die hadden zich duidelijk goed ingelezen in het item. De NRC meldde zelfs dat de prins en prinses in Istanbul waren, de hoofdstad van Turkije.

Bewaarloon

Op een zaterdagmiddag reed ik naar de nieuwe werkplaats van Cenk in M. Ik had Cenk jaren geleden leren kennen. Hij heeft een klein loodgieterbedrijfje en hij deed ooit naar volle tevredenheid een aantal reparaties voor me. Daarna deed hij wel vaker een klusje. Zo waren we bevriend geraakt. Soms reed ik even bij hem langs voor een praatje en een glaasje thee.
Ook had hij een bootje in de haven liggen en ik was een aantal keren met hem mee geweest de zee op. En een paar maaltjes vis waren elke keer ons deel.
Zijn Turks was vrij eenvoudig en hij sprak in duidelijke ongecompliceerde zinnen. Zodoende kon ik hem uitstekend verstaan.
Hij was onlangs met zijn bedrijfje verhuisd en ik wilde die zaterdag even een kijkje nemen in het nieuwe optrekje.
Vol trots liet hij me zijn aanwinst zien. De werkplaats zag er geweldig uit. Een voorraadruimte met voldoende opberggelegenheid, met zo te zien een flinke hoeveelheid materiaal. Overal nieuw gereedschap, een paar stevige werkbanken, een keurig keukentje en een schoon toilet. Nou nou!
Ondanks zijn enthousiasme maakte hij een niet gemakkelijke indruk op me. Volgens de gebruikelijke begroetingsceremonie ging het heel goed met hem en met mij ook. Van mezelf wist ik dat het klopte maar ik had sterk het vermoeden dat het voor Cenk niet gold. Hij zat onrustig op zijn stoel, liep wat heen en weer en leek een beetje zenuwachtig en dat paste helemaal niet bij hem.
Hij wilde kennelijk zijn hart luchten want plotseling, na een diepe haal aan zijn sigaret, vertelde hij me een ongelooflijk verhaal.

Een jaar of drie geleden had hij een paar karweitjes gedaan voor een Turkse zakenman die volgens zijn businesskaartje in Duitsland woonde. De man had voor enkele maanden een woning gehuurd in een site in B. Er waren een paar probleempjes geweest met de watervoorziening en Cenk had die verholpen.
Op een dag stond de man voor zijn werkplaats . Hij vertelde dat hij voor zaken het land uit zou gaan maar dat hij na een paar maanden weer terug zou komen. Of het mogelijk was twee koffers met voornamelijk kleren bij Cenk te stallen. Hij zou ervoor betalen. Geen probleem. Op zolder was genoeg ruimte.
De man kwam niet terug en Cenk was de koffers min of meer vergeten. Tot hij het plan opvatte om weer terug te gaan naar zijn geboortedorp. Hij was alvast begonnen met opruimen. Ja, wat zou ie met die koffers doen? De verhuurder van het huis in de site kon hem niet helpen. Het telefoonnummer op het kaartje was in ieder geval niet meer in gebruik.
Cenk besloot de koffers open te breken op zoek naar een naam of adres. Koffers met cijfersloten. Maar met geduld, gespitste oren en urenlang gedraai kreeg hij de sloten open.
In de ene koffer bleek behalve kleren ook een AK-47 Kalasjnikov met een paar losse magazijnen te zitten. In de andere koffer zaten naast kleren 450.000 Tl verstopt. Maar nergens namen of adressen.
De volgende dag ging Cenk vissen. Toen hij de haven uit was legde hij de Kalasjnikov met toebehoren op de rand van het voordek. En toen hij 's middags terugkwam was het wapen en de rest verdwenen. Cenk had geen idee waar alles gebleven was.
De kleren zette hij voor de deur van een tweedehands winkel nadat hij alle etiketten eruit gekipt had. De koffers sloeg hij kapot en de restanten verdeelde hij over enkele vuilcontainers.
Een aantal maanden daarna verhuisde hij naar een nieuwe werkplaats.

Omgevingsfactoren

Sinds vorige week is het weer overduidelijk. De herfst, sommigen noemen het hier meteen winter, is ingevallen op het schiereiland van Bodrum in Turkije.
De eerste onweers- en regenbuien trokken over het land. Gepaard gaand met harde wind en gevolgd door storm. Hoewel de temperaturen nog redelijk zijn, in ieder geval boven de twintig graden, is er toch nog sprake van een vrij plotselinge verandering in het weer en de natuur.
Vorige week kon je, 's avonds gezeten op het terras, de krekels en sprinkhanen nog horen maar die schijnen plotseling een goed heenkomen gezocht te hebben.
Een kleine soort sprinkhanen was me deze zomer in het bijzonder opgevallen. Om te zien eigenlijk onbeduidende diertjes. Niet opvallend van kleur, een beetje grijs en grauw. Maar ze waren me om andere redenen toch in het oog gesprongen. Als je bij voorbeeld 's ochtends vroeg de buitendeur opendeed zaten ze op het terras. Je moest er dan echt rekening mee houden en niet onbehouwen plotseling naar buiten stappen. Nu zou je er niet heel snel eentje vertrappen want zodra je een voet buiten de deur zette sprongen ze alle kanten op.
Sprinkhanen zijn prachtige dieren. Er zijn honderden soorten van groot tot klein in allerlei kleuren. Echt aanhankelijk zijn ze niet. Er zal niet snel een emotionele band ontstaan met zo'n diertje. Je kan ook niet gemakkelijk aan hun gezichtsuitdrukking zien of ze iets wel of niet leuk vinden. Met recht zou je in hun geval kunnen spreken van het hebben van een pokerface. Maar dat wil niet zeggen dat ze niet op een andere manier kunnen laten blijken of ze wel of niet van je aandacht gediend zijn. En als dat niet het geval is kunnen ze zeer plotseling afstand van je nemen. Ze doen dit met een uitbarsting van kracht, Alsof een strak gespannen veer wordt losgekoppeld. En met een enorme explosie springen ze uit je directe nabijheid.
Even tussen haakjes. Ik zou niet weten waarom het diertje geen springhaan heet. Je zegt toch ook geen Bruce Sprinksteen, even terzijde.
Zoals gezegd de sprinkhanen die deze zomer heel veel rond het huis zaten waren van een kleine soort. Slechts ongeveer 1,5 cm lang. Sprinkhaantjes dus eigenlijk. Onze terrastegels zijn 60 cm lang en dat beestje sprong met gemak, zo te zien, over twee-en- halve tegel. Dat betekent dus meer dan 100 keer zijn of haar eigen lichaamslengte. Ik heb trouwens geen idee of de mannelijke en vrouwelijke diertjes een zelfde afstand kunnen overbruggen.
Er zijn wel meer dieren die enorme sprongen kunnen maken. Bv een reuzenkangoeroe springt een meter of 12. Ruim zes keer zijn lengte. Maar die zie je in Turkije niet. Een vlo springt wel 200 keer zijn lengte. Maar dat is geen dier waar ik veel affectie mee heb. Een vliegende vis springt ook wel 100 keer zijn eigen lengte. Of springt die eigenlijk niet? OK.
Maar dan de mens. Het wereldrecord verspringen staat op naam van de Amerikaanse springer Mike Powell met een afstand van 8,95 meter. En dat is ruim 4 keer zijn lichaamslengte. Niet echt indrukwekkend vergeleken met bovengenoemden. Maar gezien dit feit hebben de organisatoren van atletiekwedstrijden nadien in alle stadions de verspringbakken moeten verlengen voor het geval dat. Niet dat men snel een verbetering verwachtte gezien het feit dat het 23 jaar geduurd had voor het legendarische record van Bob Beamon (8,90 m) uit 1968 werd gebroken, maar meer voor de zekerheid en voor de eventuele aansprakelijkheid bij mogelijke ongelukken.
Je moet er trouwens niet aan denken hoe de atletiekstadions er nu zouden hebben uitgezien als de evolutie enigszins anders was verlopen en de mens net als de sprinkhaan 100 keer zijn lengte zou kunnen springen.

De kattenmepper

Het mag denk ik wel als algemeen bekend verondersteld worden dat in Turkije anders met huisdieren omgegaan wordt dan in de meeste Europese landen. Zo worden katten en vooral honden vrij zelden in huis gehouden.
Katten worden rondom het huis getolereerd om ongedierte af te schrikken en ze krijgen buiten soms iets te eten en te drinken. Sommigen worden gewoon aan hun lot overgelaten en moeten zelf maar zien hoe ze hun kostje bij elkaar scharrelen waar ze overigens wonderwel in blijken te slagen.
Honden krijgen over het algemeen de volledige vrijheid. Ook al hebben ze een eigenaar dan nog vermaken de meesten zich ergens buiten met hun soortgenoten. Af en toe komen ze even thuis een kijkje nemen om dan meestal weer kort daarop te verdwijnen. Deze honden hebben wel een halsband om, waarmee aangegeven wordt dat het geen zwerfhonden zijn en dus niet in aanmerking komen om door hondenvangers meegenomen te worden. Die werden nog weleens door grote steden ingezet om de overlast van zwerfhonden te beteugelen. De honden worden, als ze geluk hebben, gesteriliseerd en daarna weer vrijgelaten of naar een afgelegen gebied gebracht maar ook wel afgemaakt.
Turkse vrienden komt het heel ongeloofwaardig voor als ik vertel dat er in veel westerse landen en dus ook in Nederland heel veel zwerfkatten zijn. Het zijn vaak dieren die uit huis gezet zijn en achtergelaten in de natuur en stadsparken verwilderen en zich voortplanten. Ze zouden daar een ware slachting onder de jonge zangvogels aanrichten.
De laatste jaren lijkt dit fenomeen ten gevolge van de financiële crisis in Europa enorm toe te nemen. Bij honden ligt de zaak anders omdat de meeste honden een chip in hun hals hebben ingeplant gekregen en een nummer in hun oor waardoor de "rechtmatige" eigenaar altijd teruggevonden kan worden als de hond wordt opgepakt.
Ook is er vaak sprake van rashonden waar mensen veel geld (bv 1000€) voor betaald hebben. Dat zou dan weggegooid geld zijn en dat doet men dus niet zo snel. De meeste huiskatten hebben geen chip of nummer en die krijgt men meestal gratis van iemand die met een nest jongen in de maag zit. Er zijn wel dure raskatten maar die worden ook niet zo snel gedumpt.

Gezien het aantal straathonden, zwerfhonden en loslopende katten lijkt het aantal verkeersslachtoffers onder hen nog vrij beperkt. Natuurlijk zie je af een toe een platgereden kat op straat liggen en ook wel eens een hond in de berm maar dat is toch tamelijk zelden. Helaas zag ik afgelopen week toen ik op een dag twee keer heen en weer van Bodrum naar het vliegveld van Milas reed drie keer een gesneuvelde kat.
En ik vroeg me toen af of de honden en katten in Turkije aangepast gedrag vertonen waardoor ze minder snel verkeersslachtoffer worden. Zit het misschien zo langzamerhand in hun DNA of zijn de overige verkeersdeelnemers extra voorbereid op mogelijk gevaarlijk overstekend "wild".

Natuurlijk kan een hond of kat ook op een andere manier slachtoffer worden van de gevolgen van menselijk gedrag. Een kennis van me, Yvonne, had een witte langharige kat. Ze had ook een wasmachine. Een bovenlader waarin ze die dag een hoeveelheid witte was had gestopt. De klep stond nog open. De machine was vol. In het langslopen wierp ze een snelle blik op het apparaat. Deed hem dicht en zette hem aan.

"Joris? Heb jij Sneeuw ergens gezien?" vroeg ze een uurtje later aan haar zoon.

Nuts

Walnoten zijn de gezondste noten die er bestaan. Ze bevatten twee keer zo veel anti-oxidant als andere noten, bevatten veel verschillende mineralen, vitamines B1 en B6, omega 3 vetten, vezels eiwitten, foliumzuur en meer.
Ze zijn goed voor het flexibel houden van onze aderen, bevorderen het laag houden van ons cholesterol en er zijn aanwijzingen dat ze remmend werken tegen borst- en darmkanker. Een wondermiddel.
Turkije is een van de grootste producenten van walnoten ter wereld.

Yusuf was een Turkse jongen die woonde in Playa del Carmen, een toeristenstadje op een half uur rijden van Cancun in Mexico. Hij kwam oorspronkelijk uit de buurt van Konya in Turkije. Enkele jaren geleden was hij op bezoek geweest bij een ver familielid die naar Argentinië geëmigreerd was. Yusuf vond het er prachtig en wilde nog wat meer van Zuid-Amerika zien. En zo was hij na wat omzwervingen in Mexico terecht gekomen.
Op zijn tocht was hij in aanraking gekomen met cocaïne. Zelf gebruikte hij het niet maar hij voorzag er wel mee in zijn levensonderhoud. Hij had een plannetje bedacht en uitgewerkt en het functioneerde perfect. Yusuf was heel tevreden met zichzelf en met zijn leventje.
Hij woonde boven een restaurant aan een rustige straat nagenoeg aan het strand. Daar had hij in een slaapkamer een werkplaatsje gemaakt. In een grote supermarkt kocht hij walnoten uit Californië. Er kwamen heel veel Amerikaanse toeristen naar de stranden bij Cancun en veel winkels waren goed voorzien van Amerikaanse producten.
In zijn geboortestreek in Turkije werden veel walnoten verbouwd en als kind had hij meegeholpen met pellen. Later keek hij vooral heel goed hoe zijn zussen en vrouwelijke familieleden dat deden. De handigheidjes had hij toen geleerd. Hij wist heel goed hoe je een walnoot kunt openen in twee helften zonder de dop te beschadigen. Met een mesje draaide hij in het kruintje van de noot en door de juiste beweging te maken sprong die dan open.
De ene helft liet hij ongemoeid de andere helft maakte hij leeg. Dan vulde hij de lege helft met zeer eenvoudig te verkrijgen cocaïne en plakte de helften met secondenlijm weer op elkaar. In de grote Californische noten ging dan ongeveer 15 gram cocaïne met een straatwaarde van tussen 800 en 1200€ in Europa. Inkoopprijs in grotere hoeveelheden en met de juiste connecties ongeveer 40€.
Yusuf deed 25 noten in een plastic zakje. Spoot er een beetje parfum in en gebruikte een vacuümpomp om de zak te sealen.
In het uitgaansleven maar vaker nog op het strand zocht hij naar mogelijke drugsrunners. Hij zocht altijd maar meisjes of vrouwen die kennelijk samen op vakantie waren. Als de dames niet uit Nederland, België of Duitsland kwamen verloor hij snel zijn interesse en zocht hij verder naar andere slachtoffers. De dames moesten wel een directe vlucht geboekt hebben want een tussenlanding in de VS bracht veel risico's met zich. Heel vaak lukte het hem om na een etentje of een discobezoek de dames te rekruteren tegen een betaling van 500€ ongeveer. De dames werden vooraf betaald. Dat bracht een risico met zich mee maar op die manier waren ze gemakkelijker over te halen want zo hadden ze wat extra vakantiegeld. De avond voor hun vertrek overhandigde hij de noten. De zakjes waren aan de buitenkant behandeld met een speciale spray om te voorkomen dat drugshonden de cocaïne zouden ruiken (onmogelijk volgens mij). De dames kregen een teken op hun kraag of om hun hals. Zo kon de ontvanger op het vliegveld in Europa de dames gemakkelijk vinden.
Yusuf en zijn vrienden in Europa waren niet hebberig en deden het rustig aan. Een zakje noten bracht al snel tussen de 20 en 30 duizend euro op. Goed er waren wat onkosten maar een pakketje of acht in de maand was voldoende om voor een aangenaam inkomen en leven te zorgen.

Onlangs kwam er tijdelijk een abrupt einde aan hun werkzaamheden. Op Schiphol werd een vrouw aangehouden die in haar handbagage een zo grote hoeveelheid walnoten had dat de douane argwanend werd en de drugshond erbij haalde. De vrouw bleek bijna 3,5 kg cocaïne in haar tasje te hebben.
Yusuf is nu op zoek naar een andere methode.
(Dit verhaal werd mij onder voorwaarden door een neef van Yusuf verteld).

Een fiets is een fiets is een fiets...

Het lezen van een artikeltje over een islamitische fiets herinnerde me eraan dat we vroeger in Nederland aan de hand van iemands fiets konden zien of hij of zij gereformeerd was. De islamitische fiets werd enige tijd geleden door een aantal Turkse wetenschappers geopperd. Het zou mogelijk moeten zijn een fiets te produceren van "gezonde materialen, zonder ziekmakende chemische bestanddelen en met een niet-agressieve verfsoort afgewerkt". De fiets zou vooral kinderen tegen modern technologische gevaren beschermen.
Als kinderen maakten we, uit het model van de fiets samen met de manier waarop de berijder zijn voertuig bereed en eventueel diens kleding, op tot welk kerkgenootschap de persoon behoorde. Maar dat had verder niets met de productiewijze van het rijwiel te maken.
De islamitische fiets zou dus geen spectaculair nieuw vervoermiddel moeten worden, maar een fiets op islamitische wijze geproduceerd. Een halal fiets? Of kan je dat zo niet noemen?
Maar eigenlijk dacht ik in eerste instantie: al weer een nieuw soort fiets? Is het concept fiets zo langzamerhand niet volledig uitgemolken? Is iets nieuws op dit gebied nog mogelijk?

Voor mij is een fiets een voertuig op twee wielen die in een frame zitten met daarop een stuur en een zadel. Dan is er een kettingaandrijving middels trapas en twee pedalen. Het voertuig wordt door spierkracht aangedreven.
Zo bestaat de fiets sinds het eind van de 19e eeuw. Daarvoor bezat het voertuig geen kettingaandrijving en daarna zijn er alleen maar aanpassingen geweest. En heden ten dage bestaan er honderden afgeleide types met de vreemdste namen en allerlei moderne snufjes.
Het materiaal van onderdelen van de fiets is veranderd. Veel aluminium, magnesium, titanium of glas- of koolstofvezel wordt tegenwoordig toegepast. Maar de fiets bleef de fiets.
Sommige types zijn wel afgeleid, in ieder geval van het woord, maar hebben niet zoveel meer met de oorsprong te maken. Hoewel daar enkele interessante varianten onder zitten: ligfiets, waterfiets en bierfiets zijn er enkele van.
Mijn eerste fiets was een tot kinderfiets verbouwde en verlaste sloopfiets. Het was een doortrapper, zonder rem dus en ik denk dat die niet meer bestaan. Het was een uniek type.
Hoewel er dus duizenden types en merken bestaan verschijnen er toch steeds weer "nieuwe" fietsen op de markt.
Enkele jaren geleden was er in Brazilië opeens een bamboefiets te koop. Die wordt tegenwoordig ook in andere landen gemaakt. Ik dacht dat het een milieuvriendelijk en goedkoop alternatief zou kunnen zijn voor ontwikkelingslanden. Misschien. Maar in Nederland is de prijs van het goedkoopste type 1950 €. Geen alternatief denk ik.
Toen zag ik de kartonnen fiets, bedacht en geconstrueerd door een Israëlische uitvinder. De fiets wordt gemaakt van gerecycled karton, is gelukkig waterproof en kan een gewicht van 220 kilo dragen. De fiets zou in de winkel ongeveer 90€ kunnen gaan kosten. Dat lijkt tenminste ergens op.
Een oud Turks gezegde is meen ik dat een echte Turk een paard, een vrouw en een wapen heeft (at, avrat, silah). In Nederland werd de fiets wel het stalen ros genoemd. Een stalen ros zou moeten kunnen. Maar ik zie Turken niet zo snel overschakelen naar een misschien wel islamitische kartonnen fiets. Maar als ie komt, zal ik er een kopen, mits er 28 inch wielen onder zitten.