"Zijn die oude schepen wel veilig," vroeg een kennis van me die binnenkort een bezoek aan Kos wil brengen. Op dat moment schoot me een gebeurtenis van een jaar of drie geleden te binnen, toen ik de oversteek van Bodrum naar Kos maakte. Het was in dezelfde periode van het jaar, ongeveer een week voor kerstmis. Op Kos wordt het kerstfeest tamelijk uitbundig gevierd en veel in Bodrum en omgeving wonende West-Europeanen brengen graag een bezoek aan de kerstmarkt die in het centrum van de stad wordt georganiseerd. Daar in het centrum, op een plein dat vol met allerlei kraampjes staat, staat tegenover een oude nu als koffiehuis ingerichte moskee voorzien van authentieke minaret , een schitterende levensgrote kerststal. Wel grappig.
Ik denk dat het op 21 of 22 december was. Ik had vooraf een ticket voor de ferry gereserveerd. In periodes van grote drukte, zoals rond kerst, is dat wel nodig. Het weer was tamelijk onrustig in die week en het werd behoorlijk regen- en stormachtig. Op de dag van mijn oversteek werd er windkracht 5 verwacht. Ik heb nog even nagevraagd of de tocht niet gecancelled zou worden maar dat was niet het geval. Bij windkracht 5 kon gemakkelijk worden gevaren, verzekerde men mij.
Na de gebruikelijke formaliteiten vervuld te hebben gingen de passagiers aan boord . Het weer was niet echt aangenaam dus iedereen ging binnen zitten dicht bij de koffiebar.
Beschut achter de pier lagen een aantal ferries stijf tegen elkaar rustig uit de wind. Links van onze ferry lag een groter en hoger exemplaar waarvan de stootkussens tegen de ruiten van onze ferry drukten.
De motor werd gestart en we bleven nog even met warmdraaiende motor liggen wachten. Trossen los en daar kwam het schip los van de kade. Een enorme knal en glasgerinkel volgde. Een van de stootkussens van de andere ferry had een grote zijruit van de gelagkamer ingedrukt. Er waren geen verwondingen bij de passagiers die aan het betreffende raam zaten maar er ontstond toch een lichte paniek en glas in je koffie is ook niet alles. Mensen zochten een goed heenkomen en bemanningsleden plaatsten provisorisch een paar schotten voor het raam. De tocht werd voortgezet en het malheur leverde verder tijdens de oversteek ook geen grote problemen op. Er kwam bijna geen water binnen en we kwamen veilig in Kos aan.
De passagiers trokken de stad in voor een dag shoppen, eten en drinken en aan het eind van de middag werden ze weer aan boord terugverwacht. In de tussentijd zou het raam dan hersteld kunnen worden.
Maar bij terugkomst bleek van reparatie geen sprake. Wel was de provisorische voorziening enigszins verstevigd. De wind was in de loop van de dag wel toegenomen en er stond nu een behoorlijke golfslag. De wind stond recht op de haven en kwam precies uit richting Bodrum. We vertrokken. De ferry kwam los, maakte een draai naar stuurboord en kwam met z'n kop in de wind de haven uit. Precies buitengaats manoeuvreerde de kapitein nog iets verder naar stuurboord. Op dat moment sloeg een grote golf over de boeg en twee van de voorruiten knalden uit hun sponningen en een enorme plens water overstroomde de salon. Paniek. Springen. Rennen. De ferry werd onmiddelijk gedraaid en stilgelegd.
Na overleg, ik denk met scheepvaart autoriteiten, havenpolitie of misschien alleen maar met de directie van de ferrymaatschappij, werd besloten de terugtocht naar Bodrum toch voort te zetten. Een oudere Engelse dame in een rolstoel was dusdanig geschrokken dat ze een dutyfree gekochte fles brandy , die ze had willen smokkelen leek mij, van onder haar plaid te voorschijn haalde en na zelf een paar flinke slokken genomen te hebben rond liet gaan. De koers werd enigszins gewijzigd zodat we niet meer recht in de wind voeren. Er werden zwemvesten uitgedeeld en we staken over naar Turgutreis waarvandaan we met de bus naar Bodrum werden vervoerd.
Misschien ga ik dit jaar wel weer eens naar de kerstmarkt.
woensdag 30 november 2011
dinsdag 29 november 2011
Vrijheidsbeleving
Veel mensen uit West-Europese landen ervaren het leven in Turkije in sommige opzichten als vrijer, ongebondener en gemakkelijker dan in hun thuisland. En inderdaad, als je anderen niet dwarszit dan valt men je ook eigenlijk niet lastig. Je kunt in je eigen huis en tuin doen wat je wilt, op je eigen stukje grond kan je zo'n beetje doen en laten wat je ook maar in je hoofd hebt. Regels en vergunningen worden niet zo stringent gehandhaafd, een verkeersboete loop je niet zo snel op. Als je een keer wat ongelukkig geparkeerd hebt, zit er niet meteen een prent onder je ruitenwisser. Als je je helm op de motor niet opzet, hetgeen natuurlijk hartstikke stom is, is er praktisch geen politie-agent die zich daarom bekommert.
En het is natuurlijk niet nodig dat je dan maar allerlei gekke streken uit moet halen, maar als ik bv. in mijn eigen tuin wat snoeihout zou willen verbranden (dat doe ik niet hoor!) is er niemand die daar problemen mee heeft. Als ik op zondagmorgen vroeg boodschappen wil doen kan dat. Als de vuilnisbak vol is en ik zet er een vuilniszak naast is er geen controleur die de zak op aanwijzingen onderzoekt om mij een bekeuring te kunnen geven. Als ik snel even wat geld wil wisselen hoef ik niet speciaal naar een grenswisselkantoor maar kan ik bij iedere bank terecht. Als ik ergens een advocaat of een notaris voor nodig heb, hoef ik niet weken van te voren een afspraak te maken, maar ik ga gewoon naar zijn kantoor.
Al dat soort dingen dragen bij aan een gevoel van vrijheid. Ik weet dat ik idealiseer en romantiseer. En veel West-Europeanen hebben vaak in bepaalde opzichten weer moeite met die Turkse manier van doen. Als werkzaamheden op z'n Turks uitgevoerd worden is men daar vaak niet over te spreken. Als regelgeving bij het kunnen aanschaffen van een tweedehands auto door een buitenlander heel anders en zeer ingewikkeld is, heeft men daar moeite mee. Als er grote gaten in het plaveisel zitten en de aangeklaagde gemeente wil de opgelopen schade aan de auto niet vergoeden, heeft men daar weinig begrip voor. En men zou het in die opzichten dan wel weer net zo willen hebben als thuis. Maar zo is het niet. En ondanks dat blijft voor veel mensen dat gevoel van vrijheid bestaan.
Maar de vrijheid van de burger in Turkije is zeker niet grenzeloos en het overheidsoptreden wordt ook vaak als zeer repressief ervaren. Politieoptreden kan zeer gewelddadig en soms zeer autoritair zijn. Tegenspraak wordt dan niet geduld.
Dat laatste kan ook wel eens grappige situaties tot gevolg hebben.
Afgelopen week, eind november, begint een man zich onder het oog van een aantal toeristen aan de Dolmabahçe waterkant in Istanbul uit te kleden tot op zijn onderbroek en hij loopt het ijskoude water in. Hij neemt een duik en zwemt een eindje uit de kant. Af en toe zwaait hij naar de toeschouwers. Een van de omstanders schat zijn actie verkeerd in en denkt dat de man in nood is. Ze belt de politie die daar vlakbij een bureau heeft en die binnen de kortste keren aan komt varen.
Agenten willen de man "redden" en halen hem ondanks tegenstribbelen hun boot in.
"Ik voelde me een beetje koortsig, ik had het benauwd en warm en ik wilde in het water een beetje verkoeling zoeken," verdedigde de man zich nog.
Dan varen ze naar de kant om de kleren van de man op te halen. Aan boord kleedt de man zich aan en de agenten varen met hem naar het politiebureau.
Hoe het met de vrijheid van deze man is afgelopen vertelt het verhaal niet.
En het is natuurlijk niet nodig dat je dan maar allerlei gekke streken uit moet halen, maar als ik bv. in mijn eigen tuin wat snoeihout zou willen verbranden (dat doe ik niet hoor!) is er niemand die daar problemen mee heeft. Als ik op zondagmorgen vroeg boodschappen wil doen kan dat. Als de vuilnisbak vol is en ik zet er een vuilniszak naast is er geen controleur die de zak op aanwijzingen onderzoekt om mij een bekeuring te kunnen geven. Als ik snel even wat geld wil wisselen hoef ik niet speciaal naar een grenswisselkantoor maar kan ik bij iedere bank terecht. Als ik ergens een advocaat of een notaris voor nodig heb, hoef ik niet weken van te voren een afspraak te maken, maar ik ga gewoon naar zijn kantoor.
Al dat soort dingen dragen bij aan een gevoel van vrijheid. Ik weet dat ik idealiseer en romantiseer. En veel West-Europeanen hebben vaak in bepaalde opzichten weer moeite met die Turkse manier van doen. Als werkzaamheden op z'n Turks uitgevoerd worden is men daar vaak niet over te spreken. Als regelgeving bij het kunnen aanschaffen van een tweedehands auto door een buitenlander heel anders en zeer ingewikkeld is, heeft men daar moeite mee. Als er grote gaten in het plaveisel zitten en de aangeklaagde gemeente wil de opgelopen schade aan de auto niet vergoeden, heeft men daar weinig begrip voor. En men zou het in die opzichten dan wel weer net zo willen hebben als thuis. Maar zo is het niet. En ondanks dat blijft voor veel mensen dat gevoel van vrijheid bestaan.
Maar de vrijheid van de burger in Turkije is zeker niet grenzeloos en het overheidsoptreden wordt ook vaak als zeer repressief ervaren. Politieoptreden kan zeer gewelddadig en soms zeer autoritair zijn. Tegenspraak wordt dan niet geduld.
Dat laatste kan ook wel eens grappige situaties tot gevolg hebben.
Afgelopen week, eind november, begint een man zich onder het oog van een aantal toeristen aan de Dolmabahçe waterkant in Istanbul uit te kleden tot op zijn onderbroek en hij loopt het ijskoude water in. Hij neemt een duik en zwemt een eindje uit de kant. Af en toe zwaait hij naar de toeschouwers. Een van de omstanders schat zijn actie verkeerd in en denkt dat de man in nood is. Ze belt de politie die daar vlakbij een bureau heeft en die binnen de kortste keren aan komt varen.
Agenten willen de man "redden" en halen hem ondanks tegenstribbelen hun boot in.
"Ik voelde me een beetje koortsig, ik had het benauwd en warm en ik wilde in het water een beetje verkoeling zoeken," verdedigde de man zich nog.
Dan varen ze naar de kant om de kleren van de man op te halen. Aan boord kleedt de man zich aan en de agenten varen met hem naar het politiebureau.
Hoe het met de vrijheid van deze man is afgelopen vertelt het verhaal niet.
maandag 28 november 2011
Met goede afloop
Het gaat niet zo goed meer met Zafer en Kemal. Twee niet al te slimme vrienden uit M. die de hele zomer in B. gewerkt hadden. Vanaf eind april hadden ze zeven dagen in de week als ober gewerkt in een groot restaurant in het centrum van de stad dat speciaal op buitenlandse toeristen gericht is en dus alleen 's zomers open is. Het zomerseizoen is al weer een paar maanden voorbij en ze zitten zonder werk. Van hun salaris hebben ze niet veel overgehouden. Het salaris in die branche is laag en sparen voor de winter kan je er nauwelijks van.
De afgelopen weken hebben ze geprobeerd ergens in de bouw aan de slag te komen maar dat was tot dan toe niet gelukt. De bouwactiviteiten staan op een tamelijk laag pitje en ze hadden nog niets kunnen vinden.
De twee jongens zijn met 14 jaar van school gekomen en sindsdien werken ze een jaar of vijf, zes als los arbeider. Dan weer hier en dan weer daar. Maar 's zomers altijd als ober in hetzelfde restaurant in B.
's Morgens vroeg wandelen ze naar het busstation waar ze zich voegen bij de groep andere losarbeiders die zich daar ophouden in de hoop dat er iemand langskomt die op zoek is naar een paar dagloners. Af en toe hebben ze geluk en kunnen ze ergens een of twee dagen aan de slag. Een tuin ophogen, een kleine verhuizing, een werkplaats schoonmaken, een greppel graven, beton storten en meer van dergelijke kortdurende klussen.,
Vaker hebben ze pech en vertrekken ze 's avonds weer naar hun slaaphuis. Ze bivakkeren in het huis van Ahmet, een man die uit hun geboortedorp afkomstig is. In de vochtige kelder hebben ze hun bed staan.
Nee, het zit niet mee. En ze beginnen zich een beetje hopeloos en moedeloos te voelen.
Op een avond als ze samen tegenover elkaar in de kelder op hun bedden zitten zegt Zafer: "Ik ben bijna blut. Ik ga een bank beroven. Het kan niet anders. Of een overval op een benzinestation."
"Dat kan toch niet," werpt Kemal in eerste instantie nog tegen. Maar als Zafer erop doorgaat lijkt het hem eigenlijk ook wel een goed plan.
"Ik koop een namaakpistool, hier in de kast ligt een muts waar ik een paar ooggaten in knip, we lenen de auto van Ahmet. Alleen nog even bedenken waar," gaat Zafer weer verder.
Twee dagen later gaat Zafer naar een grote buurtwinkel waar ze ook wat speelgoed verkopen. Hij koopt van zijn laatste geld een plastic namaakpistool. Wel een beetje gek gekleurd maar dat zal wel lukken. Als hij betaalt ziet hij dat de winkelier flink wat geld in kas heeft. Misschien ………..
De buurtwinkel sluit iedere avond om tien uur. Die avond om ongeveer half tien roept de winkelier zijn zoon: "Let jij even op? Ik ga even storten". En hij gaat naar de bank om het papiergeld van de dagopbrengst te storten. De bank is op de hoek van de straat en tien minuten later is hij weer terug achter zijn toonbank.
Om kwart voor tien stopt er een auto net voorbij de winkel. Zafer komt naar buiten. Hij struikelt van de zenuwen over de stoeprand, hij loopt naar de deur van de winkel en trekt de witte muts over zijn hoofd, in de haast achterste voren zodat de ooggaten aan de achterkant zitten. Hij draait de muts om. De winkelier heeft hem al gezien en als Zafer naar binnen stapt met zijn pistool in zijn hand herkent hij dat meteen.
"Dit is een overval, open de kassa! De winkelier opent de kassa, stapt terzijde:"Ga je gang", antwoordt hij rustig.
Zafer ziet de lege geldla en de paniek slaat toe. Hij draait zich om en rent weg. De winkelier grijpt een geweer onder de toonbank vandaan en schiet Zafer in zijn rug……… Het verfpatroon barst open en een grote witte plek verspreidt zich over zijn jack. Hij rent naar de auto. Springt erin. Kemal trekt op, maar laat de motor afslaan. Hij probeert te starten, maar dat lukt hem nu natuurlijk van schrik niet. Zafer en Kemal springen uit de auto en kiezen lopend het hazenpad. Nee, het zit niet mee.
Op het trottoir voor de winkel staat de winkelier krom van het lachen zich op zijn dijen te slaan van de pret.
De afgelopen weken hebben ze geprobeerd ergens in de bouw aan de slag te komen maar dat was tot dan toe niet gelukt. De bouwactiviteiten staan op een tamelijk laag pitje en ze hadden nog niets kunnen vinden.
De twee jongens zijn met 14 jaar van school gekomen en sindsdien werken ze een jaar of vijf, zes als los arbeider. Dan weer hier en dan weer daar. Maar 's zomers altijd als ober in hetzelfde restaurant in B.
's Morgens vroeg wandelen ze naar het busstation waar ze zich voegen bij de groep andere losarbeiders die zich daar ophouden in de hoop dat er iemand langskomt die op zoek is naar een paar dagloners. Af en toe hebben ze geluk en kunnen ze ergens een of twee dagen aan de slag. Een tuin ophogen, een kleine verhuizing, een werkplaats schoonmaken, een greppel graven, beton storten en meer van dergelijke kortdurende klussen.,
Vaker hebben ze pech en vertrekken ze 's avonds weer naar hun slaaphuis. Ze bivakkeren in het huis van Ahmet, een man die uit hun geboortedorp afkomstig is. In de vochtige kelder hebben ze hun bed staan.
Nee, het zit niet mee. En ze beginnen zich een beetje hopeloos en moedeloos te voelen.
Op een avond als ze samen tegenover elkaar in de kelder op hun bedden zitten zegt Zafer: "Ik ben bijna blut. Ik ga een bank beroven. Het kan niet anders. Of een overval op een benzinestation."
"Dat kan toch niet," werpt Kemal in eerste instantie nog tegen. Maar als Zafer erop doorgaat lijkt het hem eigenlijk ook wel een goed plan.
"Ik koop een namaakpistool, hier in de kast ligt een muts waar ik een paar ooggaten in knip, we lenen de auto van Ahmet. Alleen nog even bedenken waar," gaat Zafer weer verder.
Twee dagen later gaat Zafer naar een grote buurtwinkel waar ze ook wat speelgoed verkopen. Hij koopt van zijn laatste geld een plastic namaakpistool. Wel een beetje gek gekleurd maar dat zal wel lukken. Als hij betaalt ziet hij dat de winkelier flink wat geld in kas heeft. Misschien ………..
De buurtwinkel sluit iedere avond om tien uur. Die avond om ongeveer half tien roept de winkelier zijn zoon: "Let jij even op? Ik ga even storten". En hij gaat naar de bank om het papiergeld van de dagopbrengst te storten. De bank is op de hoek van de straat en tien minuten later is hij weer terug achter zijn toonbank.
Om kwart voor tien stopt er een auto net voorbij de winkel. Zafer komt naar buiten. Hij struikelt van de zenuwen over de stoeprand, hij loopt naar de deur van de winkel en trekt de witte muts over zijn hoofd, in de haast achterste voren zodat de ooggaten aan de achterkant zitten. Hij draait de muts om. De winkelier heeft hem al gezien en als Zafer naar binnen stapt met zijn pistool in zijn hand herkent hij dat meteen.
"Dit is een overval, open de kassa! De winkelier opent de kassa, stapt terzijde:"Ga je gang", antwoordt hij rustig.
Zafer ziet de lege geldla en de paniek slaat toe. Hij draait zich om en rent weg. De winkelier grijpt een geweer onder de toonbank vandaan en schiet Zafer in zijn rug……… Het verfpatroon barst open en een grote witte plek verspreidt zich over zijn jack. Hij rent naar de auto. Springt erin. Kemal trekt op, maar laat de motor afslaan. Hij probeert te starten, maar dat lukt hem nu natuurlijk van schrik niet. Zafer en Kemal springen uit de auto en kiezen lopend het hazenpad. Nee, het zit niet mee.
Op het trottoir voor de winkel staat de winkelier krom van het lachen zich op zijn dijen te slaan van de pret.
zondag 27 november 2011
Heikele kwestie
Uit cijfers uit de verzekeringsbranche blijkt dat vrouwen minder ongelukken maken in het verkeer dan mannen. Daarmee is nog lang niet de bewering dat vrouwen niet kunnen rijden ontzenuwd. En vooral mannen kunnen heel goed aantonen, denken ze echt, dat die twee dingen niks met elkaar te maken hebben. Vrouwen krijgen overal voorrang, mannen doen beleefder tegen vrouwen, vrouwen hebben minder haast want ze hoeven niet op tijd te zijn, mannen gaan naar hun werk en vrouwen op bezoek, en zo zijn er nog veel meer onzinnige verklaringen.
Ik weet dat er nog steeds mensen zijn die niet in een bus stappen als er een vrouwelijke bestuurder is. Het percentage vrouwelijke chauffeurs in het internationaal goederentransport blijft al heel lang op drie steken. Misschien is er toch wel verschil tussen mannen en vrouwen. Een mannelijke schoonheidsspecialiste kom ik niet zo heel vaak tegen. In bepaalde bedrijfstakken werken nu eenmaal meer mannen dan vrouwen of andersom.
Het aantal vrouwelijke verkeersvliegers (in de burgerluchtvaart dus) is zeer beperkt. Je merkt het trouwens ook niet. Als je in een vliegtuig stapt weet je niet wie de piloot is. En niemand vraagt bij het instappen aan het cabine personeel wie de gezagvoerder op de vlucht is.
Het aantal vrouwelijke piloten is ook nog steeds erg klein. Bij hele grote maatschappijen ligt het percentage zo rond de 4% meen ik. Bij de laatste opleidingsronde bij Turkish Airlines was er 1 vrouw op 90 mannen bij de afgestudeerden. Wel laat de maatschappij weten graag meer vrouwelijke piloten in dienst te willen nemen. Maar het aantal vrouwen dat zich aanmeldt voor een opleiding tot verkeersvlieger is minimaal.
De eerste vrouw die een solovlucht maakte en haar vliegbrevet haalde was een Francaise. Barones Raymonde de Laroche (eigenlijk heette ze Elise Deroche maar had een titel gekregen van Tsaar Nikolaas II) vloog al in 1910 solo.
Een andere vrouwelijke piloot, waar momenteel in Turkije weer heel veel aandacht op gericht is, was Sabiha Gökçen. Ze leefde van 1913 tot 2001 en was de geadopteerde dochter van Mustafa Kemal Atatürk. Of ze officieel geadopteerd was weet ik niet. De adoptieregels in Turkije zijn behoorlijk streng en Atatürk was destijds niet getrouwd, maar dit terzijde.
Ze kreeg haar opleiding tot piloot in Turkije en daarna een opleiding tot gevechtspiloot in de Sovjet-Unie. Ze was de eerste vrouwelijke piloot van Turkije en de eerste vrouwelijke gevechtspiloot ter wereld. Dat laatste bracht ze al snel in praktijk en in 1937 en 1938 nam ze deel aan bombardementsvluchten tijdens een opstand rond Dersim. Bij het neerslaan daarvan kwamen naar schatting ongeveer 15.000 mensen om het leven. Sommige bronnen spreken van meer dan 40.000. Daarbij wordt in de pers zelfs voorzichtig het woord genocide gebruikt.
Lange tijd stond Sabiha Gökçen symbool voor de moderne Turkse vrouw die elk beroep uit kon oefenen en die kon bereiken wat ze maar wilde.
Het tweede vliegveld van Istanbul draagt haar naam.
De afgelopen weken ontstond er een harde woordenstrijd tussen minister-president Recep Tayyip Erdoğan en Kemal Kılıçdaroğlu de leider van de CHP, de partij die destijds alleen het regeringsbeleid bepaalde, over de vraag wie verantwoordelijk was voor het neerslaan van de opstand in Dersim.
Ook Sabiha Gökçen werd daarbij betrokken. Een aantal afgevaardigden in het parlement drongen erop aan de naam van het vliegveld in Istanbul te veranderen.
Het verschil tussen vrouwelijke en mannelijke hersenen en het gebruik ervan heb ik buiten beschouwing gelaten.
Ik weet dat er nog steeds mensen zijn die niet in een bus stappen als er een vrouwelijke bestuurder is. Het percentage vrouwelijke chauffeurs in het internationaal goederentransport blijft al heel lang op drie steken. Misschien is er toch wel verschil tussen mannen en vrouwen. Een mannelijke schoonheidsspecialiste kom ik niet zo heel vaak tegen. In bepaalde bedrijfstakken werken nu eenmaal meer mannen dan vrouwen of andersom.
Het aantal vrouwelijke verkeersvliegers (in de burgerluchtvaart dus) is zeer beperkt. Je merkt het trouwens ook niet. Als je in een vliegtuig stapt weet je niet wie de piloot is. En niemand vraagt bij het instappen aan het cabine personeel wie de gezagvoerder op de vlucht is.
Het aantal vrouwelijke piloten is ook nog steeds erg klein. Bij hele grote maatschappijen ligt het percentage zo rond de 4% meen ik. Bij de laatste opleidingsronde bij Turkish Airlines was er 1 vrouw op 90 mannen bij de afgestudeerden. Wel laat de maatschappij weten graag meer vrouwelijke piloten in dienst te willen nemen. Maar het aantal vrouwen dat zich aanmeldt voor een opleiding tot verkeersvlieger is minimaal.
De eerste vrouw die een solovlucht maakte en haar vliegbrevet haalde was een Francaise. Barones Raymonde de Laroche (eigenlijk heette ze Elise Deroche maar had een titel gekregen van Tsaar Nikolaas II) vloog al in 1910 solo.
Een andere vrouwelijke piloot, waar momenteel in Turkije weer heel veel aandacht op gericht is, was Sabiha Gökçen. Ze leefde van 1913 tot 2001 en was de geadopteerde dochter van Mustafa Kemal Atatürk. Of ze officieel geadopteerd was weet ik niet. De adoptieregels in Turkije zijn behoorlijk streng en Atatürk was destijds niet getrouwd, maar dit terzijde.
Ze kreeg haar opleiding tot piloot in Turkije en daarna een opleiding tot gevechtspiloot in de Sovjet-Unie. Ze was de eerste vrouwelijke piloot van Turkije en de eerste vrouwelijke gevechtspiloot ter wereld. Dat laatste bracht ze al snel in praktijk en in 1937 en 1938 nam ze deel aan bombardementsvluchten tijdens een opstand rond Dersim. Bij het neerslaan daarvan kwamen naar schatting ongeveer 15.000 mensen om het leven. Sommige bronnen spreken van meer dan 40.000. Daarbij wordt in de pers zelfs voorzichtig het woord genocide gebruikt.
Lange tijd stond Sabiha Gökçen symbool voor de moderne Turkse vrouw die elk beroep uit kon oefenen en die kon bereiken wat ze maar wilde.
Het tweede vliegveld van Istanbul draagt haar naam.
De afgelopen weken ontstond er een harde woordenstrijd tussen minister-president Recep Tayyip Erdoğan en Kemal Kılıçdaroğlu de leider van de CHP, de partij die destijds alleen het regeringsbeleid bepaalde, over de vraag wie verantwoordelijk was voor het neerslaan van de opstand in Dersim.
Ook Sabiha Gökçen werd daarbij betrokken. Een aantal afgevaardigden in het parlement drongen erop aan de naam van het vliegveld in Istanbul te veranderen.
Het verschil tussen vrouwelijke en mannelijke hersenen en het gebruik ervan heb ik buiten beschouwing gelaten.
zaterdag 26 november 2011
Voor Henk en Ingrid
In het kader van het jaarlijks onderzoek dat met behulp van het VN ontwikkelingsprogramma gedaan wordt om de leefbaarheid te bepalen van de aan het onderzoek deelnemende landen werden vorige maand weer de nieuwe cijfers gepubliceerd. Er deden dit jaar 169 landen aan het onderzoek mee, waaronder uiteraard alle "ontwikkelde" landen, die zelf hun gegevens ter beschikking dienen te stellen.
En hou je vast. Met een soort, mij vreemde, nationale trots werd de lijst in de landelijke pers gepubliceerd. Wat was namelijk het geval? Nederland is het afgelopen jaar op de lijst gestegen van de vijfde naar de derde plaats.
Onmogelijk dacht ik gezien de ontwikkelingen in de binnenlandse politiek van Nederland. Want waar wordt namelijk naar gekeken bij de samenstelling van deze "hitlijst"?
De Human Development Index meet de ontwikkeling van de deelnemende landen op gebieden als: levensverwachting, welvaart en onderwijs.
En dat zijn nou niet speciaal de items waarvan je zou denken dat Nederland daar goed op zou scoren.
- Noorwegen
- Australië
- Nederland
Een bronzen medaille. Het op twee na beste land van de wereld om in te wonen? Het komt mij ietwat lachwekkend voor.
Mocht het al zo zijn dat op basis van de huidige cijfers deze positie correct is, dan ben ik er heilig van overtuigd dat die positie de komende tijd in een scherpe duikvlucht terecht zal komen.
De maatregelen die het huidige meest asociale kabinet dat ik me kan herinneren reeds heeft genomen of heeft afgekondigd, zullen misschien volgend jaar nog niet maar dan in ieder geval het jaar daarop de derde plaats ernstig in gevaar brengen.
Even ter herinnering een aantal maatregelen van het kabinet waarmee volgend jaar iedereen te maken krijgt. Ik ben niet volledig. Het zijn de dingen die me zo maar even te binnen schieten. Er zit nog meer in het vat.
Veranderingen op allerlei terreinen:
Het ontslagrecht, de bijstand, de huuropbrengsten, de pensioenen, de mantelzorg, het persoonsgebonden budget, de bezuinigingen op kunst en cultuur, het strafrecht, de kliklijnen, de ziektekosten, de kinderopvang, de bibliotheken, de privacy, het openbaar vervoer, de buurthuizen, de eigen bijdrages, de natuur.
Het lijkt me voldoende om ervoor te zorgen dat Nederland zal dalen op de ranglijst zeker naar een plaats buiten de top tien.
Natuurlijk is het niet eenvoudig een dergelijk hoge positie als Nederland bekleedt te behouden. Het is ook veel simpeler om zoals Turkije bv. dit jaar te stijgen van laten we zeggen de 96ste plaats naar de 89ste. En veel mensen zal de positie op de ranglijst trouwens terecht ook een worst zijn, de veranderingen in de leefomstandigheden daar gaat het om. En ik denk dat de posities van Turkije en Nederland op die lijst de komende jaren een heel stuk dichter bij elkaar zullen komen te liggen. Voor veel Turken gaan de verbeteringen van de leefomstandigheden lang niet snel genoeg en de regering wordt door een deel van de pers ernstig bekritiseerd. Ik ben heel benieuwd hoe dat volgend jaar in Nederland zal gaan. Zal de altijd lachende leider van het gedoogmonsterkabinet een verslechtering ook weer met een gebruikelijk schouderophalen afdoen? Of is er dan al een andere regering?
vrijdag 25 november 2011
De vis wordt duur betaald
Bij de betere visboer kan men bonito's kopen. Een bonito is een vis die familie is van de makreel. Net als de tonijn bv. waar de grotere exemplaren bonito tamelijk goed op lijken. Ze worden gevangen in de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee en af en toe verschijnen ze ook in de Noordzee.
De vis kan wel een lengte van ongeveer 1 meter bereiken.
Hier in Turkije draagt de vis een aantal verschillende namen afhankelijk van de lengte. Bij vakantiegangers is eigenlijk alleen de naam palamut enigszins bekend, maar er is meer.
Palamut vonozu (12-16cm), kestane palamudu (16-22cm), çingene palamudu (22-28cm), palamut (28-35cm), zindandelen (35-40cm), torik (40-45cm), sivri (45-55 cm), altıparmak (55-65cm) en piçuta (groter dan 65cm). Om het gemakkelijk te maken. En deze namen worden ook echt gebruikt. In Nederland vallen ze dus allemaal onder dezelfde noemer: bonito.
Jaren geleden kocht ik in Istanbul bij de visboer in een winkelstraatje achter de İstiklal Caddesi ,waar een heel stel viswinkels naast elkaar zitten, een paar stukken lakerda.
Lakerda is de naam voor gezouten torik. Eventueel wordt er ook palamut voor gebruikt maar de echte professionals zweren bij torik. Te koop in dikke plakken of in nog dikkere stukken of in staartstukken.
Je verwerkt het in salades, of je doet het in dunne plakken gesneden op brood, of je eet het zo als moot. Als men van vis houdt moet men dit gegeten hebben. Verrukkelijk.
Eigenlijk is het heel eenvoudig om zelf lakerda te maken. En hoewel de bereidingswijze in details een beetje kan verschillen komt het eigenlijk altijd op hetzelfde neer: vis in zout conserveren.
Benodigdheden:
- 2 stuks torik van ongeveer 2 kilo per stuk
- 1 citroen
- 10 tot 15 wijnbladeren
- keukenzout (evt. steenzout)
Snijd de torik in ongeveer 2-vingersdikke moten. Laat het staartstuk (8 tot 10cm) heel. Verwijder de kop tot en met het bruine deel.
Haal alle bloed en bloedstolsels met een puntig mes uit de moten en verwijder voorzichtig het ruggenmerg.
Heel erg goed wassen en in een diepe schaal onder koud water in de koelkast zetten. Het water om de twee tot drie uur verversen en dit een keer of vijf herhalen. Daarna de vis uit het water halen en goed droog maken.
Knip de bovenkant van een 4-liter (olijf-)olieblik af. Het blik goed schoonmaken.
Bedek de bodem met wijnbladeren en leg er enkele dunne schijfjes citroen op en strooi daarover een dun laagje zout. Leg daar een laag vis op en strooi daar weer zout over.
Vervolgens weer wijnbladeren, citroen, zout en een nieuwe laag vis en weer afdekken. Herhalen tot alle vis verwerkt is.
Dan de randen van het blik zorgvuldig naar binnen vouwen en het blik in de koelkast zetten.
Na 10 dagen is de vis gereed voor consumptie.
Ook met makreel zijn heerlijke resultaten te bereiken.
donderdag 24 november 2011
Een lesje leren
Vandaag 24 november is "onderwijzersdag" in Turkije. Nee, zult u misschien zeggen "World Teachers' Day" is op 5 oktober. En dat klopt ook. Over het algemeen wordt die datum aangehouden maar er zijn nu eenmaal landen die een andere traditie hebben en de dag misschien al vierden voor de UNESCO met dit idee kwam. En dus wordt "Öğretmenler Günü" in Turkije op 24 november gevierd.
De bijbehorende festiviteiten zijn eigenlijk in alle landen wel enigszins vergelijkbaar. De gebruiken variëren van het organiseren van bijeenkomsten, overhandigen van cadeaus, houden van toespraken, hijsen van de vlag, schrijven van opstellen, uitspreken van dankwoorden, verzorgen van maaltijden, ten gehore brengen van muziek, kaarten, bloemen, etc,etc.
En in veel landen worden leerkrachten herdacht of geëerd.
Toen ik op school zat heb ik eigenlijk nooit iets van een onderwijzersdag meegemaakt. Toen was en ook nu is het geen gemeengoed in Nederland.
Trouwens ik zou daar ook niet graag aan meegedaan hebben. Leerkrachten waren voor mij mensen tot wie ik eigenlijk altijd afstand bewaarde. Ze vertegenwoordigden voor mij de autoriteit en daar had ik het niet zo op. Hun absolute waarheden heb ik vanaf de kleuterschool vaak in twijfel getrokken en dat deed de verstandhouding in de meeste gevallen beslist geen goed.
Later ben ik daar wel iets genuanceerder over gaan denken, maar kritisch bevragen ben ik altijd blijven doen.
Nooit heb ik begrepen waarom leerkrachten op een speciale dag in het zonnetje gezet moesten worden. Er werd trouwens in Nederland niet erg veel aandacht aan die dag geschonken. En terecht. Timmermansdag of agrariërdag of vuilnismandag wordt toch ook niet gevierd? Nee, je oefent gewoon je beroep uit, je doet je werk, je voert je truckje op, je doet je kunstje.
In Turkije wordt er wel heel veel aandacht aan besteed. Hoewel het onderwijssysteem op grote schaal bekritiseerd wordt , het zou ouderwets zijn, vakinhoudelijk zwak, de aansluiting bij vervolgstudie in eigen land of in het buitenland blijkt vaak onvoldoende te zijn, het examensysteem behoeft modernisering, de schoolgebouwen voldoen niet enz. blijft het respect voor de leerkracht groot.
Mustafa Kemal Atatürk wordt de başöğretmen, de hoofdonderwijzer, de belangrijkste leraar van Turkije genoemd. Hij had veel aandacht voor de jeugd en in het bijzonder voor het onderwijs. Zijn spreuken daaromtrent zijn beroemd: De nieuwe generatie wordt door leerkrachten gevormd, is er zo een.
Beroemd is de foto uit 1928 uit Sinop waarop Atatürk (die naam kreeg hij overigens pas op 24 november 1934) voor een schoolbord staat en les geeft in het nieuwe Turkse alfabet op Latijnse grondslag dat op 3 november van dat jaar geïntroduceerd werd.
Vandaag wordt bij het mausoleum van Atatürk zoals ieder jaar een krans gelegd door de minister van onderwijs in gezelschap van afgevaardigde leerkrachten uit alle provincies.
Een belangrijke dag!
De bijbehorende festiviteiten zijn eigenlijk in alle landen wel enigszins vergelijkbaar. De gebruiken variëren van het organiseren van bijeenkomsten, overhandigen van cadeaus, houden van toespraken, hijsen van de vlag, schrijven van opstellen, uitspreken van dankwoorden, verzorgen van maaltijden, ten gehore brengen van muziek, kaarten, bloemen, etc,etc.
En in veel landen worden leerkrachten herdacht of geëerd.
Toen ik op school zat heb ik eigenlijk nooit iets van een onderwijzersdag meegemaakt. Toen was en ook nu is het geen gemeengoed in Nederland.
Trouwens ik zou daar ook niet graag aan meegedaan hebben. Leerkrachten waren voor mij mensen tot wie ik eigenlijk altijd afstand bewaarde. Ze vertegenwoordigden voor mij de autoriteit en daar had ik het niet zo op. Hun absolute waarheden heb ik vanaf de kleuterschool vaak in twijfel getrokken en dat deed de verstandhouding in de meeste gevallen beslist geen goed.
Later ben ik daar wel iets genuanceerder over gaan denken, maar kritisch bevragen ben ik altijd blijven doen.
Nooit heb ik begrepen waarom leerkrachten op een speciale dag in het zonnetje gezet moesten worden. Er werd trouwens in Nederland niet erg veel aandacht aan die dag geschonken. En terecht. Timmermansdag of agrariërdag of vuilnismandag wordt toch ook niet gevierd? Nee, je oefent gewoon je beroep uit, je doet je werk, je voert je truckje op, je doet je kunstje.
In Turkije wordt er wel heel veel aandacht aan besteed. Hoewel het onderwijssysteem op grote schaal bekritiseerd wordt , het zou ouderwets zijn, vakinhoudelijk zwak, de aansluiting bij vervolgstudie in eigen land of in het buitenland blijkt vaak onvoldoende te zijn, het examensysteem behoeft modernisering, de schoolgebouwen voldoen niet enz. blijft het respect voor de leerkracht groot.
Mustafa Kemal Atatürk wordt de başöğretmen, de hoofdonderwijzer, de belangrijkste leraar van Turkije genoemd. Hij had veel aandacht voor de jeugd en in het bijzonder voor het onderwijs. Zijn spreuken daaromtrent zijn beroemd: De nieuwe generatie wordt door leerkrachten gevormd, is er zo een.
Beroemd is de foto uit 1928 uit Sinop waarop Atatürk (die naam kreeg hij overigens pas op 24 november 1934) voor een schoolbord staat en les geeft in het nieuwe Turkse alfabet op Latijnse grondslag dat op 3 november van dat jaar geïntroduceerd werd.
Vandaag wordt bij het mausoleum van Atatürk zoals ieder jaar een krans gelegd door de minister van onderwijs in gezelschap van afgevaardigde leerkrachten uit alle provincies.
Een belangrijke dag!
woensdag 23 november 2011
Huilen met de wolven in het bos
Enkele maanden geleden werden er ergens in het zuiden van Turkije enkele vrouwen aangevallen door een wolf. De vrouwen waren buiten het dorp kruiden aan het verzamelen. Een oudere vrouw werd gedood. In het gebied zijn wolven tamelijk zeldzaam en aanvallen kwamen eigenlijk nooit voor. Er werd dan ook meteen druk gespeculeerd dat de wolf wel hondsdol zou kunnen zijn en dat hij daardoor tot de aanval was overgegaan. Een lone wolf.
De volgende dag hadden zich tientallen mannelijke dorps- en buurtgenoten op het dorpsplein verzameld. Allemaal bewapend met een dubbelloops jachtgeweer begonnen ze aan een grote klopjacht. Maar het ontbrak de jagers aan een duidelijk spoor en van de wolf werd dan ook niets meer vernomen.
Wolven werden in Turkije vrijwel overal stelselmatig bejaagd. Volgens de jachtwet is de wolf een plaag en mag dus uitgeroeid worden. Dat gebeurde niet al te zachtzinnig en met alle bekende jachtmethodes, schieten, vergif, klemmen en valkuilen.
Er schijnen momenteel nog zo'n 10 tot 15.000 wolven in het wild te leven, vooral in centraal Turkije, maar hun aantal neemt snel af.
Op de heuvelrug tegenover mijn huis zag ik op een avond, tegen schemering, een grote wolf staan. Precies op de kam van de heuvel, een scherp afgetekend silhouet tegen de lichtere achtergrond. In zijn karakteristieke houding met zijn kop achterover in de lucht gaf hij blijk van zijn aanwezigheid. Ik meende hem te horen huilen en ik vroeg me af of hij daar wel vaker stond en als dat zo was waarom ik hem dan nooit eerder had gezien of gehoord. Was het de wolf die de vrouwen had aangevallen? Nee, onzin natuurlijk. Wel was ie alleen. Een lone wolf.
(De volgende dag stond ie er nog steeds. Het bleek om een struik te gaan.)
Soms wordt ook voor mensen de uitdrukking "lone-wolf" gebruikt. En recent was dat voor Anders Breivik, de man die afgelopen juli twee aanslagen pleegde in Noorwegen. Hij plaatste een autobom voor regeringsgebouwen in Oslo en hij overviel een zomerkamp op het eiland Utoya. In totaal kwamen hierbij rond 70 mensen om het leven.
De vergelijking is een belediging voor het dier.
Breivik verklaarde in een manifest op internet dat hij de aanslagen alleen had georganiseerd en uitgevoerd maar geeft ook indicaties waaruit eventueel zou kunnen opgemaakt worden dat hij deel uitmaakte van een grotere organisatie.
Hij wilde met zijn acties o.a. bijdragen aan het beschermen van de West-Europese cultuur tegen moslimoverheersing.
De verantwoordelijke overheden wisten er geen raad mee en wilden zich niet indenken dat er een organisatie zou bestaan die mogelijk nog meer van dergelijke acties zou uitvoeren en waren graag bereid om van een "lone-wolf" te spreken.
In Duitsland blijken neo-nazi's de afgelopen jaren een aantal moorden en aanslagen gepleegd te hebben op voornamelijk middenstanders met een Turkse achtergrond. Men dacht aan een groepje van een man of zes. Na onderzoek blijkt er waarschijnlijk sprake te zijn van wel 150 tot 200 van dit soort elementen. Geen lone wolves maar een hele roedel.
In september werd in de buurt van Duiven in Gelderland een wolf waargenomen. Experts hadden de terugkeer van de wolf naar Nederland al voorspeld en dat blijkt nu een feit te zijn. Vermoed wordt dat de wolf een van de dieren is uit een wolvenproject in Hessen, Duitsland. Hessen?
Ik vertrouw het niet.
De volgende dag hadden zich tientallen mannelijke dorps- en buurtgenoten op het dorpsplein verzameld. Allemaal bewapend met een dubbelloops jachtgeweer begonnen ze aan een grote klopjacht. Maar het ontbrak de jagers aan een duidelijk spoor en van de wolf werd dan ook niets meer vernomen.
Wolven werden in Turkije vrijwel overal stelselmatig bejaagd. Volgens de jachtwet is de wolf een plaag en mag dus uitgeroeid worden. Dat gebeurde niet al te zachtzinnig en met alle bekende jachtmethodes, schieten, vergif, klemmen en valkuilen.
Er schijnen momenteel nog zo'n 10 tot 15.000 wolven in het wild te leven, vooral in centraal Turkije, maar hun aantal neemt snel af.
Op de heuvelrug tegenover mijn huis zag ik op een avond, tegen schemering, een grote wolf staan. Precies op de kam van de heuvel, een scherp afgetekend silhouet tegen de lichtere achtergrond. In zijn karakteristieke houding met zijn kop achterover in de lucht gaf hij blijk van zijn aanwezigheid. Ik meende hem te horen huilen en ik vroeg me af of hij daar wel vaker stond en als dat zo was waarom ik hem dan nooit eerder had gezien of gehoord. Was het de wolf die de vrouwen had aangevallen? Nee, onzin natuurlijk. Wel was ie alleen. Een lone wolf.
(De volgende dag stond ie er nog steeds. Het bleek om een struik te gaan.)
Soms wordt ook voor mensen de uitdrukking "lone-wolf" gebruikt. En recent was dat voor Anders Breivik, de man die afgelopen juli twee aanslagen pleegde in Noorwegen. Hij plaatste een autobom voor regeringsgebouwen in Oslo en hij overviel een zomerkamp op het eiland Utoya. In totaal kwamen hierbij rond 70 mensen om het leven.
De vergelijking is een belediging voor het dier.
Breivik verklaarde in een manifest op internet dat hij de aanslagen alleen had georganiseerd en uitgevoerd maar geeft ook indicaties waaruit eventueel zou kunnen opgemaakt worden dat hij deel uitmaakte van een grotere organisatie.
Hij wilde met zijn acties o.a. bijdragen aan het beschermen van de West-Europese cultuur tegen moslimoverheersing.
De verantwoordelijke overheden wisten er geen raad mee en wilden zich niet indenken dat er een organisatie zou bestaan die mogelijk nog meer van dergelijke acties zou uitvoeren en waren graag bereid om van een "lone-wolf" te spreken.
In Duitsland blijken neo-nazi's de afgelopen jaren een aantal moorden en aanslagen gepleegd te hebben op voornamelijk middenstanders met een Turkse achtergrond. Men dacht aan een groepje van een man of zes. Na onderzoek blijkt er waarschijnlijk sprake te zijn van wel 150 tot 200 van dit soort elementen. Geen lone wolves maar een hele roedel.
In september werd in de buurt van Duiven in Gelderland een wolf waargenomen. Experts hadden de terugkeer van de wolf naar Nederland al voorspeld en dat blijkt nu een feit te zijn. Vermoed wordt dat de wolf een van de dieren is uit een wolvenproject in Hessen, Duitsland. Hessen?
Ik vertrouw het niet.
dinsdag 22 november 2011
Postmodernisme
Ergens op een stortplaats werden restanten van een gebouw uit de Griekse of misschien Romeinse tijd gevonden. Zo maar gedumpt. Een stuk van een zuil, een aantal stenen van een trap of een muur en een stukje van een kapiteel.
In Turkije wordt wel vaker tamelijk slordig omgegaan met overblijfselen van vroegere culturen. Die "ouwe zooi" kan vaak behoorlijk in de weg liggen en een obstakel vormen voor huizenbouw, wegenbouw of de aanleg van een industriegebied.
Langs de hele Middellandse Zeekust en de Egeïsche Kust en dan vervolgens naar het noorden, van Hatay tot aan Istanbul vinden we overblijfselen van nederzettingen, dorpen en steden uit antieke culturen. Het is bijna een aaneengeschakeld lint van vindplaatsen.
Maar ook langs de Zwarte Zee en in het binnenland vinden we restanten van Griekse, Romeinse en nog veel oudere bewoning. Duizenden vindplaatsen variërend in grootte en cultuurhistorische waarde.
Door de eeuwen heen werd een groot deel van die overblijfselen weer gebruikt voor nieuwe bouwwerken of wegenbouw. Een boerenschuur of een stal kon wel een stevig fundament gebruiken. In middeleeuwse kastelen zijn allerlei grote blokken steen van Griekse of Romeinse tempels en paleizen verwekt in de muren. Hergebruik was heel normaal en ook tegenwoordig wordt dit als positief gezien. (Maar opeens niet als het oudheidkundig interessant materiaal betreft.)
Ja eigenlijk ligt heel het land bezaaid met delen van antieke bouwwerken, huizen, boerderijen, bruggen, aquaducten, Romeinse straatwegen en zo voorts.
En voor de overheid is er geen beginnen aan dit allemaal te conserveren. Zij zal zich moeten beperken tot de meest interessante zaken. Jammer, maar helaas. Het zal moeilijk genoeg zijn keuzes te maken. Wat moet bewaard blijven? Welk landschap moet beschermd worden? Wat restaureren we? Waar mag nieuwbouw komen? Wat mag voor eeuwig verdwijnen?
Architecten, aannemers en bouwers die ergens met een project bezig zijn en stuiten op archeologische oudheden kunnen gemakkelijk de neiging hebben deze vondsten niet te melden omdat dan waarschijnlijk de bouw stilgelegd of misschien zelfs wel definitief gestopt moet worden. Nee, alles bewaren is echt ondoenlijk.
Zou de overheid de restanten, die absoluut niet interessant zijn, geen speciale waarde hebben, die geen deel uit maken van een beschermd object, niet gewoon kunnen verzamelen en verkopen aan de hoogste bieder? Een catalogus samenstellen en de bouwelementen te koop aanbieden op een internet site? Een databank voor restaurateurs en particulieren.
Met de opbrengsten daarvan zouden restauraties, conserveringen of opgravingen gefinancierd kunnen worden. Er is vast wel vraag naar.
Nu gebeurt het nog regelmatig dat van vindplaatsen een deel van de handzame stukken zo maar verdwijnt. 's Nachts komt er een vrachtwagentje aanrijden en een paar mannen stapt uit. Ze laden wat draagbare brokken en stenen in de wagen en verdwijnen spoorloos met hun buit.
Voor veel mensen staat het waarschijnlijk gelijk aan vloeken in de kerk. Maar zou het nou zo erg zijn als iemand die er geld voor over heeft, en op deze manier een bijdrage levert aan het behoud van uit cultuurhistorisch oogpunt gezien wel interessante overblijfselen uit ons verleden, zich enkele oudheidkundige restanten aanschaft?
Met de koop van een paar mooie brokken marmer of granieten vloertegels, een paar oude Romeinse mijlpalen en een paar stukken van een Griekse zuil, een restantje van een fries en wat muurblokken samen met een hoeveelheid beton en gips kan hij een leuk bouwwerkje naar eigen ontwerp in elkaar knutselen. Gewapend met een paar bussen verf en een paar kwasten legt hij er de laatste hand aan. En daar staat in zijn tuin zo maar een Gromijns kitsch prieel.
Prachtig toch?
In Turkije wordt wel vaker tamelijk slordig omgegaan met overblijfselen van vroegere culturen. Die "ouwe zooi" kan vaak behoorlijk in de weg liggen en een obstakel vormen voor huizenbouw, wegenbouw of de aanleg van een industriegebied.
Langs de hele Middellandse Zeekust en de Egeïsche Kust en dan vervolgens naar het noorden, van Hatay tot aan Istanbul vinden we overblijfselen van nederzettingen, dorpen en steden uit antieke culturen. Het is bijna een aaneengeschakeld lint van vindplaatsen.
Maar ook langs de Zwarte Zee en in het binnenland vinden we restanten van Griekse, Romeinse en nog veel oudere bewoning. Duizenden vindplaatsen variërend in grootte en cultuurhistorische waarde.
Door de eeuwen heen werd een groot deel van die overblijfselen weer gebruikt voor nieuwe bouwwerken of wegenbouw. Een boerenschuur of een stal kon wel een stevig fundament gebruiken. In middeleeuwse kastelen zijn allerlei grote blokken steen van Griekse of Romeinse tempels en paleizen verwekt in de muren. Hergebruik was heel normaal en ook tegenwoordig wordt dit als positief gezien. (Maar opeens niet als het oudheidkundig interessant materiaal betreft.)
Ja eigenlijk ligt heel het land bezaaid met delen van antieke bouwwerken, huizen, boerderijen, bruggen, aquaducten, Romeinse straatwegen en zo voorts.
En voor de overheid is er geen beginnen aan dit allemaal te conserveren. Zij zal zich moeten beperken tot de meest interessante zaken. Jammer, maar helaas. Het zal moeilijk genoeg zijn keuzes te maken. Wat moet bewaard blijven? Welk landschap moet beschermd worden? Wat restaureren we? Waar mag nieuwbouw komen? Wat mag voor eeuwig verdwijnen?
Architecten, aannemers en bouwers die ergens met een project bezig zijn en stuiten op archeologische oudheden kunnen gemakkelijk de neiging hebben deze vondsten niet te melden omdat dan waarschijnlijk de bouw stilgelegd of misschien zelfs wel definitief gestopt moet worden. Nee, alles bewaren is echt ondoenlijk.
Zou de overheid de restanten, die absoluut niet interessant zijn, geen speciale waarde hebben, die geen deel uit maken van een beschermd object, niet gewoon kunnen verzamelen en verkopen aan de hoogste bieder? Een catalogus samenstellen en de bouwelementen te koop aanbieden op een internet site? Een databank voor restaurateurs en particulieren.
Met de opbrengsten daarvan zouden restauraties, conserveringen of opgravingen gefinancierd kunnen worden. Er is vast wel vraag naar.
Nu gebeurt het nog regelmatig dat van vindplaatsen een deel van de handzame stukken zo maar verdwijnt. 's Nachts komt er een vrachtwagentje aanrijden en een paar mannen stapt uit. Ze laden wat draagbare brokken en stenen in de wagen en verdwijnen spoorloos met hun buit.
Voor veel mensen staat het waarschijnlijk gelijk aan vloeken in de kerk. Maar zou het nou zo erg zijn als iemand die er geld voor over heeft, en op deze manier een bijdrage levert aan het behoud van uit cultuurhistorisch oogpunt gezien wel interessante overblijfselen uit ons verleden, zich enkele oudheidkundige restanten aanschaft?
Met de koop van een paar mooie brokken marmer of granieten vloertegels, een paar oude Romeinse mijlpalen en een paar stukken van een Griekse zuil, een restantje van een fries en wat muurblokken samen met een hoeveelheid beton en gips kan hij een leuk bouwwerkje naar eigen ontwerp in elkaar knutselen. Gewapend met een paar bussen verf en een paar kwasten legt hij er de laatste hand aan. En daar staat in zijn tuin zo maar een Gromijns kitsch prieel.
Prachtig toch?
maandag 21 november 2011
Verse aal
Het is algemeen bekend dat sportvissers en beroepsvissers graag overdrijven. Van sportvissers kennen we natuurlijk allemaal de handgebaren waarmee ze aangeven hoe groot de gevangen of net niet gevangen vis wel niet was. Dat is tegenwoordig iets minder geworden omdat collega vissers altijd naar een foto vragen. En omdat iedereen een zaktelefoon heeft met fototoestel ingebouwd, worden ongeautoriseerde vangsten stelselmatig in twijfel getrokken.
Nou zijn er wel vissers die gebruik maken van een meetlat om naast de gevangen vis te houden die gebruik maakt van een gefalsificeerde maatvoering. De maat van de cm wordt iets kleiner gemaakt waardoor de vis groter lijkt.
Maar om echt te overtuigen moet er door een collega een foto gemaakt worden waarop de visser zijn vangst vasthoudt.
Van beroepsvissers die op de binnenwateren hun beroep uitoefenen weten we dat ze al jaren lang klagen over teruglopende vangsten. De vissers op het IJsselmeer geven daar steevast de aalscholver de schuld van. Die wordt aangewezen als de rover die de visstand ernstig bedreigt.
Nou is het absoluut een feit dat het voedsel van de aalscholvers uit levende vis bestaat. En dat ze graag voorn, baars, snoekbaars en paling op het menu hebben staan hoeft ook niet ontkend te worden. En daarvan verschalkt iedere aalscholver dagelijks toch een 400 tot 500 gram.
Als er dan sprake is van een aalscholverkolonie kunnen al die beesten bij elkaar aardig huishouden onder de vooral liefst kleine jonge vissen want die happen zo gemakkelijk weg.
Al met al, waar of niet waar, populair zal deze zwarte plompe grote "waterraaf" bij de vissers nooit worden.
Sportvissers en beroepsvissers vroegen herhaaldelijk om maatregelen door de overheid. Maar afschieten, vergiftigen, nesten verstoren of de kolonie afbranden is verboden omdat de schollevaar een beschermde vogel is. Er valt dus weinig tegen te doen. Maar als inderdaad de visstand zo laag zou zijn als de vissers beweren zouden de aalscholvers niet genoeg vis meer voor hun jongen kunnen vangen en zouden ze door natuurlijk verloop vanzelf verdwijnen.
Ook klagen vissers tegenwoordig over de kwaliteit van het viswater. Nee, niet omdat het te vuil is maar juist het tegenovergestelde. Het viswater is te schoon (te weinig fecaliën) waardoor er niet voldoende voedingsstoffen in het water zitten en de vis kleiner blijft dan vroeger.
Bij ons in de baai aan de Egeïsche Kust van Turkije zie ik heel af en toe een aalscholver (karabatak). Een heel mooi gezicht om het beest 's morgens heel vroeg als de zon net opkomt en het overal nog doodstil is te zien jagen. Hij zwemt rustig rond en plotseling duikt hij. Even later komt hij trots boven met de vangst nog in zijn bek om die even aan mij te laten zien voor hij die heel naar binnen slobbert.
Vlak langs de kust zitten in het oppervlakte water miljoenen kleine jonge visjes, vaak baarsachtigen, die daar fourageren omdat daar kennelijk genoeg voedsel is te vinden voor hen allemaal. Ik veronderstel dan ook dat het oppervlakte water niet al te schoon is.
Het lijkt me hier voor aalscholvers een eldorado en ik vind het verwonderlijk dat ik er maar zo zelden eentje tegenkom.
Stel dat ik een Nederlandse aalscholver was. Dan zou ik toch echt het risico niet nemen om door een visser met een jachtgeweer illegaal uit mijn nest geschoten te worden. Nee, ik zou het wel weten.
Ik zou een expataalscholver worden in Turkije.
Nou zijn er wel vissers die gebruik maken van een meetlat om naast de gevangen vis te houden die gebruik maakt van een gefalsificeerde maatvoering. De maat van de cm wordt iets kleiner gemaakt waardoor de vis groter lijkt.
Maar om echt te overtuigen moet er door een collega een foto gemaakt worden waarop de visser zijn vangst vasthoudt.
Van beroepsvissers die op de binnenwateren hun beroep uitoefenen weten we dat ze al jaren lang klagen over teruglopende vangsten. De vissers op het IJsselmeer geven daar steevast de aalscholver de schuld van. Die wordt aangewezen als de rover die de visstand ernstig bedreigt.
Nou is het absoluut een feit dat het voedsel van de aalscholvers uit levende vis bestaat. En dat ze graag voorn, baars, snoekbaars en paling op het menu hebben staan hoeft ook niet ontkend te worden. En daarvan verschalkt iedere aalscholver dagelijks toch een 400 tot 500 gram.
Als er dan sprake is van een aalscholverkolonie kunnen al die beesten bij elkaar aardig huishouden onder de vooral liefst kleine jonge vissen want die happen zo gemakkelijk weg.
Al met al, waar of niet waar, populair zal deze zwarte plompe grote "waterraaf" bij de vissers nooit worden.
Sportvissers en beroepsvissers vroegen herhaaldelijk om maatregelen door de overheid. Maar afschieten, vergiftigen, nesten verstoren of de kolonie afbranden is verboden omdat de schollevaar een beschermde vogel is. Er valt dus weinig tegen te doen. Maar als inderdaad de visstand zo laag zou zijn als de vissers beweren zouden de aalscholvers niet genoeg vis meer voor hun jongen kunnen vangen en zouden ze door natuurlijk verloop vanzelf verdwijnen.
Ook klagen vissers tegenwoordig over de kwaliteit van het viswater. Nee, niet omdat het te vuil is maar juist het tegenovergestelde. Het viswater is te schoon (te weinig fecaliën) waardoor er niet voldoende voedingsstoffen in het water zitten en de vis kleiner blijft dan vroeger.
Bij ons in de baai aan de Egeïsche Kust van Turkije zie ik heel af en toe een aalscholver (karabatak). Een heel mooi gezicht om het beest 's morgens heel vroeg als de zon net opkomt en het overal nog doodstil is te zien jagen. Hij zwemt rustig rond en plotseling duikt hij. Even later komt hij trots boven met de vangst nog in zijn bek om die even aan mij te laten zien voor hij die heel naar binnen slobbert.
Vlak langs de kust zitten in het oppervlakte water miljoenen kleine jonge visjes, vaak baarsachtigen, die daar fourageren omdat daar kennelijk genoeg voedsel is te vinden voor hen allemaal. Ik veronderstel dan ook dat het oppervlakte water niet al te schoon is.
Het lijkt me hier voor aalscholvers een eldorado en ik vind het verwonderlijk dat ik er maar zo zelden eentje tegenkom.
Stel dat ik een Nederlandse aalscholver was. Dan zou ik toch echt het risico niet nemen om door een visser met een jachtgeweer illegaal uit mijn nest geschoten te worden. Nee, ik zou het wel weten.
Ik zou een expataalscholver worden in Turkije.
zondag 20 november 2011
Geestverruimend
Çetin was verwikkeld in onfrisse zaakjes. Dat kon bijna niet anders. Hij werkte niet, maar beschikte altijd over meer dan voldoend pegulanten. En hij liet zijn vrienden daar volop van mee genieten. Hij was heel erg gul.
Hij was altijd vrolijk en lachte veel. Hij leek zich uitstekend te vermaken. Hij woonde nog thuis bij zijn ouders en dat beviel hem prima. Hij was 27 en zijn moeder vond eigenlijk dat het zo langzamerhand wel eens tijd werd dat hij het huis uit zou gaan. Het beste zou zijn als hij zou gaan trouwen en een baas zou zoeken.
Zijn ouders hadden ergens in het dorp nog een huis waar hij zo in zou kunnen. Maar nee, Çetin was heel tevreden met zijn leventje. Hij kon thuis eten als hij daar zin in had, hetgeen trouwens niet vaak voorkwam, maar moeder zorgde ervoor dat er altijd voldoende was voor het geval dat. Moeder deed ook de was voor hem. Hij kon komen en gaan wanneer hij maar wilde.
Wat hij precies deed, waar hij zijn tijd mee doorbracht en waar hij zijn geld mee verdiende wisten zijn ouders niet. Zijn vader vermoedde dat het alles met wedden op paardenraces te maken moest hebben. Çetin beschikte over drie zaktelefoons van de laatste generatie. Zijn vader had hem enkele keren aan de telefoon gehoord en de gesprekken bestonden voornamelijk uit het doorgeven van cijfers, getallen en tijden. Ja, zo iets moest het wel zijn dacht zijn vader.
Als hij de deur uit ging en zijn moeder vroeg waar hij heen ging was het antwoord vrijwel altijd hetzelfde: even naar Bodrum, of: even naar Muğla. Verder liet Çetin niets los.
Çetin reed wat af in zijn oude Fiat. Een Fiat Doğan SLX ie uit 1992 wel te verstaan.
De auto zag er prima uit. Hij hield van zijn auto en verzorgde hem met alle liefde. Mooie bekleding, prima verlichting, altijd gewassen en gepoetst, sportuitlaat, een fantastische geluidsinstallatie met heel grote boxen in de kofferbak. En op de voorruit in grote witte letters: Hell Racer.
Op de achterruit: Hayal Gözlüm wat volgens mij zo veel betekent als "mijn droombeeld". Daarnaast nog de beroemde handtekening van Atatürk en op de carosserie nog: t.c. tuning, om aan te geven dat de motor speciaal naar zijn wensen was afgesteld.
Ooit zag ik hem 's avonds in zijn auto in Bodrum. In een straatje dicht bij het busstation stond hij te wachten. Hij had zijn raampje naar beneden gedraaid. Er kwam een jonge man op zijn auto afgelopen. Er verwisselde heel snel iets van eigenaar. De jongeman liep verder en Çetin reed met brommende uitlaat weg.
Toen was het voor mij wel duidelijk met welke praktijken hij zich bezighield.
Op een avond kwam Çetin in Muğla een restaurant uit. Hij had nog even wat gegeten voor hij op huis aan zou gaan. Zijn auto stond om de hoek van het restaurant in een stil zijstraatje. Çetin stapte in en stopte zijn sleutel in het contact..
Misschien had hij niet alleen maar vrienden gemaakt met zijn bezigheden of misschien was het toch alleen maar een technisch mankement, maar toen hij zijn contactsleutel omdraaide : Beng!!
Een enorme knal, een steekvlam de motorkap sloeg tegen de voorruit en de auto vloog in brand.
Çetin had geluk en kon nog veilig uit zijn auto komen. Maar de brandweer kon niet zo snel ter plaatse zijn en zijn "droombeeld" ging helaas in vlammen op.
Hij was altijd vrolijk en lachte veel. Hij leek zich uitstekend te vermaken. Hij woonde nog thuis bij zijn ouders en dat beviel hem prima. Hij was 27 en zijn moeder vond eigenlijk dat het zo langzamerhand wel eens tijd werd dat hij het huis uit zou gaan. Het beste zou zijn als hij zou gaan trouwen en een baas zou zoeken.
Zijn ouders hadden ergens in het dorp nog een huis waar hij zo in zou kunnen. Maar nee, Çetin was heel tevreden met zijn leventje. Hij kon thuis eten als hij daar zin in had, hetgeen trouwens niet vaak voorkwam, maar moeder zorgde ervoor dat er altijd voldoende was voor het geval dat. Moeder deed ook de was voor hem. Hij kon komen en gaan wanneer hij maar wilde.
Wat hij precies deed, waar hij zijn tijd mee doorbracht en waar hij zijn geld mee verdiende wisten zijn ouders niet. Zijn vader vermoedde dat het alles met wedden op paardenraces te maken moest hebben. Çetin beschikte over drie zaktelefoons van de laatste generatie. Zijn vader had hem enkele keren aan de telefoon gehoord en de gesprekken bestonden voornamelijk uit het doorgeven van cijfers, getallen en tijden. Ja, zo iets moest het wel zijn dacht zijn vader.
Als hij de deur uit ging en zijn moeder vroeg waar hij heen ging was het antwoord vrijwel altijd hetzelfde: even naar Bodrum, of: even naar Muğla. Verder liet Çetin niets los.
Çetin reed wat af in zijn oude Fiat. Een Fiat Doğan SLX ie uit 1992 wel te verstaan.
De auto zag er prima uit. Hij hield van zijn auto en verzorgde hem met alle liefde. Mooie bekleding, prima verlichting, altijd gewassen en gepoetst, sportuitlaat, een fantastische geluidsinstallatie met heel grote boxen in de kofferbak. En op de voorruit in grote witte letters: Hell Racer.
Op de achterruit: Hayal Gözlüm wat volgens mij zo veel betekent als "mijn droombeeld". Daarnaast nog de beroemde handtekening van Atatürk en op de carosserie nog: t.c. tuning, om aan te geven dat de motor speciaal naar zijn wensen was afgesteld.
Ooit zag ik hem 's avonds in zijn auto in Bodrum. In een straatje dicht bij het busstation stond hij te wachten. Hij had zijn raampje naar beneden gedraaid. Er kwam een jonge man op zijn auto afgelopen. Er verwisselde heel snel iets van eigenaar. De jongeman liep verder en Çetin reed met brommende uitlaat weg.
Toen was het voor mij wel duidelijk met welke praktijken hij zich bezighield.
Op een avond kwam Çetin in Muğla een restaurant uit. Hij had nog even wat gegeten voor hij op huis aan zou gaan. Zijn auto stond om de hoek van het restaurant in een stil zijstraatje. Çetin stapte in en stopte zijn sleutel in het contact..
Misschien had hij niet alleen maar vrienden gemaakt met zijn bezigheden of misschien was het toch alleen maar een technisch mankement, maar toen hij zijn contactsleutel omdraaide : Beng!!
Een enorme knal, een steekvlam de motorkap sloeg tegen de voorruit en de auto vloog in brand.
Çetin had geluk en kon nog veilig uit zijn auto komen. Maar de brandweer kon niet zo snel ter plaatse zijn en zijn "droombeeld" ging helaas in vlammen op.
zaterdag 19 november 2011
Ideetje?
Voor me uit door een winkelstraat in Bodrum liepen een man en een vrouw met vijf kinderen. Ik nam maar even aan dat het allemaal hun eigen kinderen waren en dat ik met een "groot" gezin te maken had. Ik denk dat de kinderen zo tussen de een en tien jaar oud waren. Kennelijk hadden ze, gezien de plastic tassen die ze bij zich droegen, net een paar boodschappen gedaan bij een grootgrutter. Het jongste kind werd door de vrouw op haar heup gedragen en de man had een huppelend jongetje aan zijn hand. Ze maakten een vrolijke, en met een groot woord, gelukkige indruk. Ze lachten en knabbelend op een stukje simit stonden hun gezichten op mooi weer. Het deed me goed, volgens mij verscheen er ook op mijn gezicht een glimlach. Schitterend!
In veel opzichten begint Turkije toch steeds meer op een westers land te lijken. Waarschijnlijk zullen voor veel mensen in Turkije en Europa die veranderingen nog niet snel genoeg gaan, maar dat is denk ik maar goed ook omdat nog snellere veranderingen wel eens tot een grote chaos zouden kunnen leiden. Voor verandering is vaak tijd nodig. Lang niet alle instanties zijn ervoor toegerust die snelle veranderingen te kunnen bolwerken, er zijn nog allerlei afstemmingsproblemen tussen hogere en lagere overheden, lang niet altijd zit de juiste man op de juiste plaats, sommige belangenverstrengelingen werken vertragend, de "infrastructuur" is nog niet volledig op orde, een groot deel van de bevolking heeft er moeite mee om het bij te houden, maar toch is het voor mij onmiskenbaar: de veranderingen gaan heel snel.
Op een bijeenkomst van het TÜSİAD (het belangrijkste Turkse ondernemersverbond) en vertegenwoordigers van UNFPA (organisatie van de VN betreffende demografie) begin november werden de rapporten besproken m.b.t. bevolkingscijfers tot 2050. De consequenties voor onderwijs, werk, gezondheidszorg en sociale zekerheid kwamen daarbij aan bod.
De bevolkingsgroei in Turkije neemt af en dat zal volgens minister Cevdet Yılmaz, die daar ook op de bijeenkomst sprak, grote gevolgen kunnen hebben voor de samenleving.
De dalende trend is volgens hem een gevolg van het feit dat veel gezinnen 1-kind gezin blijven en het feit dat heel veel vrouwen helemaal geen kinderen willen.
Volgens sommige journalisten kwam hij met zijn uitspraken in de richting van de uitlatingen die minister-president Recep Tayyip Erdoğan herhaaldelijk gedaan heeft waarin hij het over de wenselijkheid had van gezinnen met tenminste 3 kinderen (zelf heeft hij er 4 en voldoet dus aan de norm).
Volgens minister Yılmaz zal zich na enige tijd zelfs een stabilisering van de bevolkingsaantallen voordoen. Het aantal kinderen neemt af en het aantal ouderen neemt toe.
Toehoorders vroegen zich af of de minister de visie van Erdoğan ondersteunde of alleen maar een constatering naar voren bracht.
Zelf ken ik geen grote gezinnen. Daardoor viel me het gezin in Bodrum meteen op, net zoals me dat in Nederland opgevallen zou zijn. Waar ik mee zeggen wil dat er op dat gebied nauwelijks nog verschillen zijn tussen Turkije en Europa.
Tip voor de minister.
In een Turks geschiedenisboek las ik dat er op 30 april 1938 aan 5000 moeders met 6 of meer kinderen een bonus voor verdienste van 50.000 TL zou zijn uitgekeerd door de staat.
In veel opzichten begint Turkije toch steeds meer op een westers land te lijken. Waarschijnlijk zullen voor veel mensen in Turkije en Europa die veranderingen nog niet snel genoeg gaan, maar dat is denk ik maar goed ook omdat nog snellere veranderingen wel eens tot een grote chaos zouden kunnen leiden. Voor verandering is vaak tijd nodig. Lang niet alle instanties zijn ervoor toegerust die snelle veranderingen te kunnen bolwerken, er zijn nog allerlei afstemmingsproblemen tussen hogere en lagere overheden, lang niet altijd zit de juiste man op de juiste plaats, sommige belangenverstrengelingen werken vertragend, de "infrastructuur" is nog niet volledig op orde, een groot deel van de bevolking heeft er moeite mee om het bij te houden, maar toch is het voor mij onmiskenbaar: de veranderingen gaan heel snel.
Op een bijeenkomst van het TÜSİAD (het belangrijkste Turkse ondernemersverbond) en vertegenwoordigers van UNFPA (organisatie van de VN betreffende demografie) begin november werden de rapporten besproken m.b.t. bevolkingscijfers tot 2050. De consequenties voor onderwijs, werk, gezondheidszorg en sociale zekerheid kwamen daarbij aan bod.
De bevolkingsgroei in Turkije neemt af en dat zal volgens minister Cevdet Yılmaz, die daar ook op de bijeenkomst sprak, grote gevolgen kunnen hebben voor de samenleving.
De dalende trend is volgens hem een gevolg van het feit dat veel gezinnen 1-kind gezin blijven en het feit dat heel veel vrouwen helemaal geen kinderen willen.
Volgens sommige journalisten kwam hij met zijn uitspraken in de richting van de uitlatingen die minister-president Recep Tayyip Erdoğan herhaaldelijk gedaan heeft waarin hij het over de wenselijkheid had van gezinnen met tenminste 3 kinderen (zelf heeft hij er 4 en voldoet dus aan de norm).
Volgens minister Yılmaz zal zich na enige tijd zelfs een stabilisering van de bevolkingsaantallen voordoen. Het aantal kinderen neemt af en het aantal ouderen neemt toe.
Toehoorders vroegen zich af of de minister de visie van Erdoğan ondersteunde of alleen maar een constatering naar voren bracht.
Zelf ken ik geen grote gezinnen. Daardoor viel me het gezin in Bodrum meteen op, net zoals me dat in Nederland opgevallen zou zijn. Waar ik mee zeggen wil dat er op dat gebied nauwelijks nog verschillen zijn tussen Turkije en Europa.
Tip voor de minister.
In een Turks geschiedenisboek las ik dat er op 30 april 1938 aan 5000 moeders met 6 of meer kinderen een bonus voor verdienste van 50.000 TL zou zijn uitgekeerd door de staat.
vrijdag 18 november 2011
Broodje gezond
Drie moskeeën staan er in het dorp. Twee kleintjes en een onlangs gebouwde hele grote. Aan die laatste moskee is niet iets bijzonders te zien behalve dan dat hij twee minaretten heeft en dat is niet echt gebruikelijk. Waarschijnlijk waren er enkele geldschieters die iets aan de dorpen in de omgeving wilden tonen.
Naast de moskee ligt een heel groot parkeerterrein. Tijdens het vrijdagmiddag gebed staat het parkeerterrein vol. Dat zo'n parkeerterrein toch als zeer praktisch wordt ervaren blijkt wel uit het feit dat er in de andere moskeeën van het dorp op vrijdagmiddag nauwelijks gelovigen te vinden zijn.
Naast de moskee is een groot plein. Aan dit plein liggen enkele winkels en woonhuizen. Ook vinden we er de enige bakkerij van het dorp. De bakker schijnt trouwens een behoorlijke donatie gedaan te hebben om de bouw van de moskee te doen verwezenlijken.
De bakkerij is een normale dorpsbakkerij met bovenwoning die echter wel over twee grote deegmachines en houtgestookte ovens beschikt. Nodig vanwege de enorme hoeveelheid brood die dagelijks gebakken wordt. De bakkerij staat vrij met aan de zijkant een toegang voor de levering van meel en andere ingrediënten. Aan de achterkant is een deur voor de afvoer van as en restanten uit de ovens die naar een tuincentrum gaan waar ze door de tuinaarde vermengd worden.
Het blijft trouwens voor mij nog steeds een typisch gezicht dat er buiten naast de bakkerij een enorme lintzaagmachine staat. Daar worden hele boomstammen en grote balken tot handzame stukken gedecimeerd zodat ze in de oven passen. Nee, de Danckaert met een groot wiel van 800mm bleek er niet te staan voor klanten die gesneden brood wilden kopen.
Het gewone Turkse dorpsbrood was volgens mij niet veel anders dan dat van andere bakkers. Maar zijn ramazan pide was wel heel speciaal. Pide met zwart komijnzaad en sesamzaad erop dat alleen tijdens de ramazan verkocht wordt. De hele omgeving van de bakkerij ruikt ernaar. Dan staan er rijen auto's voor de deur en kan het wel even duren voor je aan de beurt bent. Het verleidelijke van dit brood is dat als je het koopt als het nog warm is er al een flink deel van je pide verdwenen is voor je thuis bent.
De bakker was een man in bonus. Door zijn hele leven keihard te werken van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat had hij een mooi bedrijf opgebouwd. En het was de bedoeling dat zijn enige zoon de bakkerij over zou nemen. Maar enkele jaren geleden kwam de zoon om het leven bij een eenzijdig verkeersongeluk met de auto van zijn vader.
De vrouw van de bakker was overweldigd door verdriet en is dat eigenlijk nooit meer te boven gekomen. Ze begon de bakker verwijten te maken en hem min of meer de schuld te geven van het overlijden van haar kind. Waarom heb je hem je auto gegeven, waarom moest hij altijd zo hard werken, waarom gaf je hem zo veel zakgeld. Het werd steeds erger met de vrouw. Op een gegeven moment kwam ze haar huis niet meer uit en zat ze dagelijks urenlang voor zich uit te staren en te snikken. Ze verwaarloosde het huishouden en koken deed ze nauwelijks meer. Haar verwijten werden steeds grover en op een gegeven moment beschuldigde ze haar man er min of meer van haar zoon vermoord te hebben. Ze wilde niemand meer zien en ook een dokter die de bakker had laten komen werd door de vrouw het huis uit gejaagd.
Het werd de bakker allemaal te veel. Hij kon er niet meer tegen. Hij bezocht de imam. Hij stortte zich steeds meer op zijn werk. Hij schilderde de gevel van de bakkerij, hij zette een nieuw zaagblad in de lintzaag, hij schepte de aslades van de ovens leeg, hij reinigde de vloeren in de bakkerij, met de hogedrukspuit maakte hij de stenen van de oprit schoon, ja als hij maar iets te doen had, leek het. Hij kwam nauwelijks zijn huis nog in.
Een paar dagen later belde de man de jandarma op met de mededeling dat toen hij naar bovenkwam na zijn werk zijn vrouw verdwenen was. Er werd aangifte gedaan en er werden sporenonderzoek en buurtonderzoek verricht. Maar de vrouw was en bleef verdwenen.
Onlangs vond een dorpsbewoner toen hij bezig was zijn tuin op te hogen, met aarde geleverd door het tuincentrum, een vreemd vervormde gouden ring.
Naast de moskee ligt een heel groot parkeerterrein. Tijdens het vrijdagmiddag gebed staat het parkeerterrein vol. Dat zo'n parkeerterrein toch als zeer praktisch wordt ervaren blijkt wel uit het feit dat er in de andere moskeeën van het dorp op vrijdagmiddag nauwelijks gelovigen te vinden zijn.
Naast de moskee is een groot plein. Aan dit plein liggen enkele winkels en woonhuizen. Ook vinden we er de enige bakkerij van het dorp. De bakker schijnt trouwens een behoorlijke donatie gedaan te hebben om de bouw van de moskee te doen verwezenlijken.
De bakkerij is een normale dorpsbakkerij met bovenwoning die echter wel over twee grote deegmachines en houtgestookte ovens beschikt. Nodig vanwege de enorme hoeveelheid brood die dagelijks gebakken wordt. De bakkerij staat vrij met aan de zijkant een toegang voor de levering van meel en andere ingrediënten. Aan de achterkant is een deur voor de afvoer van as en restanten uit de ovens die naar een tuincentrum gaan waar ze door de tuinaarde vermengd worden.
Het blijft trouwens voor mij nog steeds een typisch gezicht dat er buiten naast de bakkerij een enorme lintzaagmachine staat. Daar worden hele boomstammen en grote balken tot handzame stukken gedecimeerd zodat ze in de oven passen. Nee, de Danckaert met een groot wiel van 800mm bleek er niet te staan voor klanten die gesneden brood wilden kopen.
Het gewone Turkse dorpsbrood was volgens mij niet veel anders dan dat van andere bakkers. Maar zijn ramazan pide was wel heel speciaal. Pide met zwart komijnzaad en sesamzaad erop dat alleen tijdens de ramazan verkocht wordt. De hele omgeving van de bakkerij ruikt ernaar. Dan staan er rijen auto's voor de deur en kan het wel even duren voor je aan de beurt bent. Het verleidelijke van dit brood is dat als je het koopt als het nog warm is er al een flink deel van je pide verdwenen is voor je thuis bent.
De bakker was een man in bonus. Door zijn hele leven keihard te werken van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat had hij een mooi bedrijf opgebouwd. En het was de bedoeling dat zijn enige zoon de bakkerij over zou nemen. Maar enkele jaren geleden kwam de zoon om het leven bij een eenzijdig verkeersongeluk met de auto van zijn vader.
De vrouw van de bakker was overweldigd door verdriet en is dat eigenlijk nooit meer te boven gekomen. Ze begon de bakker verwijten te maken en hem min of meer de schuld te geven van het overlijden van haar kind. Waarom heb je hem je auto gegeven, waarom moest hij altijd zo hard werken, waarom gaf je hem zo veel zakgeld. Het werd steeds erger met de vrouw. Op een gegeven moment kwam ze haar huis niet meer uit en zat ze dagelijks urenlang voor zich uit te staren en te snikken. Ze verwaarloosde het huishouden en koken deed ze nauwelijks meer. Haar verwijten werden steeds grover en op een gegeven moment beschuldigde ze haar man er min of meer van haar zoon vermoord te hebben. Ze wilde niemand meer zien en ook een dokter die de bakker had laten komen werd door de vrouw het huis uit gejaagd.
Het werd de bakker allemaal te veel. Hij kon er niet meer tegen. Hij bezocht de imam. Hij stortte zich steeds meer op zijn werk. Hij schilderde de gevel van de bakkerij, hij zette een nieuw zaagblad in de lintzaag, hij schepte de aslades van de ovens leeg, hij reinigde de vloeren in de bakkerij, met de hogedrukspuit maakte hij de stenen van de oprit schoon, ja als hij maar iets te doen had, leek het. Hij kwam nauwelijks zijn huis nog in.
Een paar dagen later belde de man de jandarma op met de mededeling dat toen hij naar bovenkwam na zijn werk zijn vrouw verdwenen was. Er werd aangifte gedaan en er werden sporenonderzoek en buurtonderzoek verricht. Maar de vrouw was en bleef verdwenen.
Onlangs vond een dorpsbewoner toen hij bezig was zijn tuin op te hogen, met aarde geleverd door het tuincentrum, een vreemd vervormde gouden ring.
donderdag 17 november 2011
Onsterfelijk
In een tijdschrift kwam ik een foto tegen van een hele jonge Zeki Müren. Zonder onderschrift zou ik hem niet eens herkend hebben.
Zeki Müren was een heel beroemde en geliefde Turkse zanger en acteur. Hij werd in 1931 in Bursa geboren en hij stierf in 1996 maar wordt nog steeds door heel veel mensen op handen gedragen. Hij zong zowel Turkse klassieke muziek als hedendaagse liedjes die hij zelf schreef. Ook nu kent nog vrijwel elke Turk zijn naam.
Zijn eerste album verscheen al in 1951 en daarna ging dat zo door tot 1994. Vrijwel elk jaar verscheen er weer een nieuwe plaat. Hij werkte vanaf jonge leeftijd al vast voor de radio en hij werd daardoor ontzettend populair.
Ook speelde hij in een flink aantal speelfilms waarvoor hij vaak zelf de muziek componeerde. Hij schilderde en hij schreef gedichten.
Hij was homoseksueel maar heeft zich daar nooit in het openbaar over uitgelaten. Hij kleedde zich heel vrouwelijk en hij droeg sieraden en make-up. Door hem werden latere homoseksuele artiesten gemakkelijker in Turkije geaccepteerd. Eigenlijk heeft hij veel voor de homo-emancipatie in Turkije betekend.
Hij stierf tijdens een optreden aan een hartverlamming. Maar hij leeft voort in het Zeki Müren Kunstmuseum dat in 2000 in Bodrum geopend is. Veel Turken en toeristen brachten daar al een bezoekje.
Op de hierboven genoemde foto staat hij tussen aan-lijnen-te-drogen-gehangen makrelen, die omgetoverd moeten worden tot "çiroz", terwijl hij daarbij een liedje ten gehore brengt.
Het maken van çiroz is een oude traditionele manier van visverwerking. En heel goed zelf te doen.
Heerlijk, en daar lik je echt je vingers bij af.
Benodigdheden:
Neem 100 kleine makrelen en 350 gram keukenzout.
Doe de makrelen in een vat, ton of grote emmer en strooi het zout eroverheen. Daarna goed mengen. Laat het vervolgens 12 uur zo staan.
Dan de vissen schoonmaken, alleen de ingewanden verwijderen, en heel goed afspoelen. Laat de vissen een tijdje in een zeef uitlekken.
Hang ze met drie of vier bij elkaar aan hun start aan een lijn te drogen in de zon en de wind. Tijdens het drogen tegen eventuele regen beschermen.
Na ongeveer twee weken zijn de visjes geschikt voor consumptie. Ook kunnen de vissen in olie ingelegd worden.
Het meest geschikt is makreel die in april en mei gevangen wordt. De rest van het jaar kan men beter istavrit (een soort horsmakreel) nemen om çiroz van te maken. Vroeger werden ook wel steurachtigen gebruikt.
Misschien is het wel toegestaan om ook met kleinere hoeveelheden te werken en met andere vissen te experimenteren. Het is niet beslist noodzakelijk de vis in de zon te drogen. In de wind kan ook.
Als je het thuis wilt uitproberen in de tuin of op je balkon let dan op. Het schijnt dat katten er dol op zijn. Zo zelfs dat ze meestal het geduld niet kunnen opbrengen om te wachten tot de vis volledig veranderd is in çiroz.
Op internet staat veel muziek en staan veel video's van Zeki Müren maar een loflied op de çiroz ben ik jammer genoeg nog niet tegengekomen.
Zeki Müren was een heel beroemde en geliefde Turkse zanger en acteur. Hij werd in 1931 in Bursa geboren en hij stierf in 1996 maar wordt nog steeds door heel veel mensen op handen gedragen. Hij zong zowel Turkse klassieke muziek als hedendaagse liedjes die hij zelf schreef. Ook nu kent nog vrijwel elke Turk zijn naam.
Zijn eerste album verscheen al in 1951 en daarna ging dat zo door tot 1994. Vrijwel elk jaar verscheen er weer een nieuwe plaat. Hij werkte vanaf jonge leeftijd al vast voor de radio en hij werd daardoor ontzettend populair.
Ook speelde hij in een flink aantal speelfilms waarvoor hij vaak zelf de muziek componeerde. Hij schilderde en hij schreef gedichten.
Hij was homoseksueel maar heeft zich daar nooit in het openbaar over uitgelaten. Hij kleedde zich heel vrouwelijk en hij droeg sieraden en make-up. Door hem werden latere homoseksuele artiesten gemakkelijker in Turkije geaccepteerd. Eigenlijk heeft hij veel voor de homo-emancipatie in Turkije betekend.
Hij stierf tijdens een optreden aan een hartverlamming. Maar hij leeft voort in het Zeki Müren Kunstmuseum dat in 2000 in Bodrum geopend is. Veel Turken en toeristen brachten daar al een bezoekje.
Op de hierboven genoemde foto staat hij tussen aan-lijnen-te-drogen-gehangen makrelen, die omgetoverd moeten worden tot "çiroz", terwijl hij daarbij een liedje ten gehore brengt.
Het maken van çiroz is een oude traditionele manier van visverwerking. En heel goed zelf te doen.
Heerlijk, en daar lik je echt je vingers bij af.
Benodigdheden:
Neem 100 kleine makrelen en 350 gram keukenzout.
Doe de makrelen in een vat, ton of grote emmer en strooi het zout eroverheen. Daarna goed mengen. Laat het vervolgens 12 uur zo staan.
Dan de vissen schoonmaken, alleen de ingewanden verwijderen, en heel goed afspoelen. Laat de vissen een tijdje in een zeef uitlekken.
Hang ze met drie of vier bij elkaar aan hun start aan een lijn te drogen in de zon en de wind. Tijdens het drogen tegen eventuele regen beschermen.
Na ongeveer twee weken zijn de visjes geschikt voor consumptie. Ook kunnen de vissen in olie ingelegd worden.
Het meest geschikt is makreel die in april en mei gevangen wordt. De rest van het jaar kan men beter istavrit (een soort horsmakreel) nemen om çiroz van te maken. Vroeger werden ook wel steurachtigen gebruikt.
Misschien is het wel toegestaan om ook met kleinere hoeveelheden te werken en met andere vissen te experimenteren. Het is niet beslist noodzakelijk de vis in de zon te drogen. In de wind kan ook.
Als je het thuis wilt uitproberen in de tuin of op je balkon let dan op. Het schijnt dat katten er dol op zijn. Zo zelfs dat ze meestal het geduld niet kunnen opbrengen om te wachten tot de vis volledig veranderd is in çiroz.
Op internet staat veel muziek en staan veel video's van Zeki Müren maar een loflied op de çiroz ben ik jammer genoeg nog niet tegengekomen.
woensdag 16 november 2011
Herkenningsmelodie
The Amazing Stroopwafels is een (vooral) Nederlandstalige band, oorspronkelijk uit Rotterdam en omgeving, die al vanaf eind jaren zeventig van de vorige eeuw pleinen, huiskamers, cafés, scholen , buurthuizen e.d. onveilig maakt.
Gestart in 1979 als tweemans formatie veranderde in de loop der jaren de bezetting regelmatig. Soms verlieten mensen de groep en soms kwamen ze ook weer terug na jaren. Soms bestond de band uit twee man en somsu uit zes of meer.
Maar al 32 jaar heeft Wim Kerkhoff, het boegbeeld van de groep met zijn raar geschilderde staande bas, er deel van uitgemaakt.
Ze speelden en spelen het liefst live voor klein publiek. Grote zalen en festivals hebben ze altijd zo veel mogelijk ontlopen.
Ik heb ze vroeger in de binnenstad van Rotterdam verschillende keren mogen bewonderen. En ik denk dat iedere rechtgesnaarde Rotterdammer het nummer "Oude Maasweg" wel kent. Ook "Ik ga naar Frankrijk" als nummer uit de Tourradio zullen veel mensen zich herinneren. Zelf vind ik o.a. "Ome Kobus", "Moordenaar" en "Indië terug" nog altijd heel leuk om te horen.
Al 32 jaar in het vak en ze hebben er nog geen genoeg van.
Als muziekliefhebber en dan bedoel ik werkelijk alle soorten en genres van over de hele wereld luister ik vanzelfsprekend naar van alles en nog wat als ik in een ander land ben. En zo ook dus in Turkije.
In Turkije wordt gigantisch veel popmuziek gemaakt en uitgebracht. Er zijn legio muziekkanalen op de radio en tientallen op tv. De muziek wordt aan de man gebracht middels vaak technisch en creatief niet onverdienstelijk gemaakte clips.
Over het algemeen vind ik die popmuziek niet geweldig. Ik zou zeggen dat er net als in alle andere landen geen dertien maar wel vijftien nummers of meer in een dozijn gaan.
Soms, af en toe, hoor ik iets speciaals. En je hoeft natuurlijk lang niet altijd een taal te kunnen verstaan om toch gegrepen te kunnen worden door een melodietje of een liedje.
En vanaf de eerste keer dat ik hen hoorde, dat is al weer jaren geleden, spitste ik mijn oren. Hé, dat was weer eens iets anders. Anders dan anders. Het was MFÖ.
Een Turkse groep die al vanaf midden zeventiger jaren van de vorige eeuw, dus al meer dan 35 jaar, bestaat.
Hun liedjes zijn eigenlijk allemaal heel anders dan de meezing deuntjes van veel andere Turkse popmuziek. Vooral de nummers uitgevoerd in kleine bezetting met meerstemmige zang vind ik het interessantste. Die nummers zijn vaak geschreven door Mazhar Alanson, een van de initiatiefnemers van de band die zelf niet meer optreedt. En juist die nummers ademen een sfeer uit en bezitten een klankkleur die me vanaf het begin deden denken aan, juist The Amazing Stroopwafels.
MFÖ is van songfestivaldeelnemer uitgegroeid tot een mega-act. Ik heb ze onlangs nog live meegemaakt. Drie ouwe kerels, een jaar of vijfenzestig schat ik, die nog altijd dol enthousiast de sterren van de hemel zingen en spelen.
Vanavond ga ik eens lekker genieten van hun laatste nieuwe cd: "Ve MFÖ".
Gestart in 1979 als tweemans formatie veranderde in de loop der jaren de bezetting regelmatig. Soms verlieten mensen de groep en soms kwamen ze ook weer terug na jaren. Soms bestond de band uit twee man en somsu uit zes of meer.
Maar al 32 jaar heeft Wim Kerkhoff, het boegbeeld van de groep met zijn raar geschilderde staande bas, er deel van uitgemaakt.
Ze speelden en spelen het liefst live voor klein publiek. Grote zalen en festivals hebben ze altijd zo veel mogelijk ontlopen.
Ik heb ze vroeger in de binnenstad van Rotterdam verschillende keren mogen bewonderen. En ik denk dat iedere rechtgesnaarde Rotterdammer het nummer "Oude Maasweg" wel kent. Ook "Ik ga naar Frankrijk" als nummer uit de Tourradio zullen veel mensen zich herinneren. Zelf vind ik o.a. "Ome Kobus", "Moordenaar" en "Indië terug" nog altijd heel leuk om te horen.
Al 32 jaar in het vak en ze hebben er nog geen genoeg van.
Als muziekliefhebber en dan bedoel ik werkelijk alle soorten en genres van over de hele wereld luister ik vanzelfsprekend naar van alles en nog wat als ik in een ander land ben. En zo ook dus in Turkije.
In Turkije wordt gigantisch veel popmuziek gemaakt en uitgebracht. Er zijn legio muziekkanalen op de radio en tientallen op tv. De muziek wordt aan de man gebracht middels vaak technisch en creatief niet onverdienstelijk gemaakte clips.
Over het algemeen vind ik die popmuziek niet geweldig. Ik zou zeggen dat er net als in alle andere landen geen dertien maar wel vijftien nummers of meer in een dozijn gaan.
Soms, af en toe, hoor ik iets speciaals. En je hoeft natuurlijk lang niet altijd een taal te kunnen verstaan om toch gegrepen te kunnen worden door een melodietje of een liedje.
En vanaf de eerste keer dat ik hen hoorde, dat is al weer jaren geleden, spitste ik mijn oren. Hé, dat was weer eens iets anders. Anders dan anders. Het was MFÖ.
Een Turkse groep die al vanaf midden zeventiger jaren van de vorige eeuw, dus al meer dan 35 jaar, bestaat.
Hun liedjes zijn eigenlijk allemaal heel anders dan de meezing deuntjes van veel andere Turkse popmuziek. Vooral de nummers uitgevoerd in kleine bezetting met meerstemmige zang vind ik het interessantste. Die nummers zijn vaak geschreven door Mazhar Alanson, een van de initiatiefnemers van de band die zelf niet meer optreedt. En juist die nummers ademen een sfeer uit en bezitten een klankkleur die me vanaf het begin deden denken aan, juist The Amazing Stroopwafels.
MFÖ is van songfestivaldeelnemer uitgegroeid tot een mega-act. Ik heb ze onlangs nog live meegemaakt. Drie ouwe kerels, een jaar of vijfenzestig schat ik, die nog altijd dol enthousiast de sterren van de hemel zingen en spelen.
Vanavond ga ik eens lekker genieten van hun laatste nieuwe cd: "Ve MFÖ".
dinsdag 15 november 2011
De vlag ging uit
In Turkije wordt heel veel gevlagd. Heel bekend zijn natuurlijk de dundoeken met de beeltenis van Atatürk die je overal tegemoet komen. Vooral bij een aantal nationale feestdagen houdt hij de gang van zaken scherp in de gaten.
Maar zoals in heel veel landen van de wereld is de nationale vlag het nationale symbool van het land. Een vrolijke rode vlag met maan en ster die je uitgelaten tegemoet wappert.
De meeste Turken zijn trots op hun vlag en een belediging van de vlag wordt opgevat als een belediging van een Turks symbool en dus als belediging van de Turkse identiteit, hetgeen strafbaar is.
Niet in alle landen denkt men daar hetzelfde over. Vlagschennis, het verbranden, het vertrappen het verminken of het bekladden van de nationale vlag is in Nederland en België niet strafbaar.
In Suriname kan het in het openbaar d.m.v. mondelinge of schriftelijke uitingen over de vlag opzettelijk nationale gevoelens krenken een gevangenisstraf van drie tot zes maanden tot gevolg hebben. Maar vernietigen of verbranden is niet strafbaar.
En in Frankrijk bv. kan je voor dezelfde vergrijpen een boete van 1500 euro krijgen.
Het gebruik van een nationale vlag heeft niet alleen een symbolische betekenis maar kan ook in allerlei situaties gewoon zeer praktisch zijn. Hij wordt op schepen als herkenningsteken van herkomst gebruikt, op een internationale jaarbeurs kunnen bezoekers snel zien van welk land een paviljoen is, bij grote sportwedstrijden is de herkomst van de winnaar voor iedereen duidelijk als hij met een vlag omhangen zijn ereronde maakt. En zo zijn er nog wel meer van dat soort toepassingen.
Ook in Turkije gaat men vaak blij en opgewonden met de vlag om. Auto's worden ermee versierd. De achterruit wordt ermee dichtgeplakt, een hele grote wordt over heel het dak uitgespreid, ze hangen aan vlaggenstandaards en aan lijnen over de wegen gespannen. Ze hangen tegen muren, aan gevels, uit ramen en aan masten.
Opmerkelijk is het m.i. wel dat men de vlaggen gewoon laat hangen, dag en nacht in regen en ontij. Ze verkleuren en ze rafelen maar daar neemt niemand aanstoot aan.
Ook lijkt de vlag, en dat zou volgens mij onterecht zijn, gebruikt te worden voor partijpolitieke doeleinden en min of meer geclaimd te zijn door de MHP, een rechts nationalistische politieke partij.
Vorige zomer maakte ik in de buurt van Antalya een wel zeer opmerkelijk voorval mee. Ik zag daar een visboer met een oud vrachtwagentje met open laadbak, ik denk dat het een Anadolu was, vol vis langs de huizen gaan.
Aan de achterrand van de cabine van zijn auto had hij een enorme Turkse vlag vastgemaakt die vrolijk wapperde in de wind als hij een stukje reed. Maar als hij dan weer stopte bij zijn volgende klant daalde de vlag over zijn laadbak en dekte keurig de hele lading toe.
Ik had geen idee of die visboer dat opzettelijk zo gedaan had om de vis tegen de felle zon te beschermen of dat de vlag losgegaan was of iets dergelijks, maar ik wist wel heel zeker dat de vlag daar in ieder geval eigenlijk niet voor gemaakt of bestemd was.
Maar, dacht ik, misschien kon ik dat ook anders bekijken: De handel van de visboer, de vis en de gezondheid van de kopers werden beschermd door de Turkse vlag. Geweldig toch?
Wel moest ik toen heel even aan vlaggetjesdag denken.
Maar zoals in heel veel landen van de wereld is de nationale vlag het nationale symbool van het land. Een vrolijke rode vlag met maan en ster die je uitgelaten tegemoet wappert.
De meeste Turken zijn trots op hun vlag en een belediging van de vlag wordt opgevat als een belediging van een Turks symbool en dus als belediging van de Turkse identiteit, hetgeen strafbaar is.
Niet in alle landen denkt men daar hetzelfde over. Vlagschennis, het verbranden, het vertrappen het verminken of het bekladden van de nationale vlag is in Nederland en België niet strafbaar.
In Suriname kan het in het openbaar d.m.v. mondelinge of schriftelijke uitingen over de vlag opzettelijk nationale gevoelens krenken een gevangenisstraf van drie tot zes maanden tot gevolg hebben. Maar vernietigen of verbranden is niet strafbaar.
En in Frankrijk bv. kan je voor dezelfde vergrijpen een boete van 1500 euro krijgen.
Het gebruik van een nationale vlag heeft niet alleen een symbolische betekenis maar kan ook in allerlei situaties gewoon zeer praktisch zijn. Hij wordt op schepen als herkenningsteken van herkomst gebruikt, op een internationale jaarbeurs kunnen bezoekers snel zien van welk land een paviljoen is, bij grote sportwedstrijden is de herkomst van de winnaar voor iedereen duidelijk als hij met een vlag omhangen zijn ereronde maakt. En zo zijn er nog wel meer van dat soort toepassingen.
Ook in Turkije gaat men vaak blij en opgewonden met de vlag om. Auto's worden ermee versierd. De achterruit wordt ermee dichtgeplakt, een hele grote wordt over heel het dak uitgespreid, ze hangen aan vlaggenstandaards en aan lijnen over de wegen gespannen. Ze hangen tegen muren, aan gevels, uit ramen en aan masten.
Opmerkelijk is het m.i. wel dat men de vlaggen gewoon laat hangen, dag en nacht in regen en ontij. Ze verkleuren en ze rafelen maar daar neemt niemand aanstoot aan.
Ook lijkt de vlag, en dat zou volgens mij onterecht zijn, gebruikt te worden voor partijpolitieke doeleinden en min of meer geclaimd te zijn door de MHP, een rechts nationalistische politieke partij.
Vorige zomer maakte ik in de buurt van Antalya een wel zeer opmerkelijk voorval mee. Ik zag daar een visboer met een oud vrachtwagentje met open laadbak, ik denk dat het een Anadolu was, vol vis langs de huizen gaan.
Aan de achterrand van de cabine van zijn auto had hij een enorme Turkse vlag vastgemaakt die vrolijk wapperde in de wind als hij een stukje reed. Maar als hij dan weer stopte bij zijn volgende klant daalde de vlag over zijn laadbak en dekte keurig de hele lading toe.
Ik had geen idee of die visboer dat opzettelijk zo gedaan had om de vis tegen de felle zon te beschermen of dat de vlag losgegaan was of iets dergelijks, maar ik wist wel heel zeker dat de vlag daar in ieder geval eigenlijk niet voor gemaakt of bestemd was.
Maar, dacht ik, misschien kon ik dat ook anders bekijken: De handel van de visboer, de vis en de gezondheid van de kopers werden beschermd door de Turkse vlag. Geweldig toch?
Wel moest ik toen heel even aan vlaggetjesdag denken.
maandag 14 november 2011
De weddenschap
Ergens in Bodrum spelen twee vrienden, Cenk en Herman, een of ander schietspel op de computer. Ze hebben allebei een plastic speelgoed machinepistool in hun handen en ze springen schietend in het rond. Ze schieten wat af en tijdens een militaire actie wordt een flink aantal vijanden omgelegd.
Herman gaat volgende week voor "zaken" een paar weken naar Nederland. En Cenk wil dat hij voor zijn neef, die in Den Haag een dönerzaak heeft, een paar van die machinepistolen meeneemt.
"Dat gaat echt niet jongen. Die nemen ze hier bij de douane al in. En anders in Nederland wel. Nee, dat lukt nooit," zegt Herman. "Het is makkelijker een echt wapen naar Turkije mee te nemen dan een namaakwapen naar Nederland."
"Dat wil ik zien," valt Cenk meteen in de rede. "Wedje maken?"
"OK," gaat Herman verder. "Ik breng een pistool mee terug, om niet."
De controle op namaakwapens is streng. De wapens zijn soms levensechte kopieen van bestaande wapens en soms zijn het fantasiemodellen maar ze zien er zo echt uit dat er veel dreiging van uit gaat. Als slachtoffer van een overval zie je niet of het wapen echt of namaak is. Bij honderden overvallen in Nederland werden de afgelopen jaren nepwapens gebruikt.
Het is verboden deze namaak vuurwapens in te voeren omdat ze in Nederland onder de wapenwet vallen. In Turkije zijn die imitatiewapens vrij te koop omdat de wapenwet minder streng is. Soms horen ze bij een computerspel, soms is het een aansteker, soms is het een handgranaat.
Als je betrapt wordt op invoer ben je strafbaar en wordt je strafrechtelijk vervolgd. Het namaakwapen wordt in beslag genomen en je kan een boete van honderden euro's krijgen. Maar meestal komt het niet zo ver omdat je namaak Glock, Walther, Beretta, UZI of Kalashnikov in Turkije niet door de douane komt. De metalen onderdelen die in de wapens zitten verraden de aanwezigheid in je bagage. Inleveren is dan het gevolg.
Sinds de jaren '90 wordt er door de kunststof- en de wapenindustrie geexperimenteerd met koolstofvezels, composiet materialen en keramische materialen om die geschikt te maken voor de wapenproductie. Lange tijd waren er moeilijkheden met de loop van de wapens omdat er problemen waren met de warmte-afvoer. Zelfdovende kunststof bleek een oplossing te zijn en tegenwoordig bestaan er kunststofwapens die tamelijk betrouwbaar zijn.
Het gebruik van kunststof maakte het mogelijk om de wapens moeiteloos door de luchthavenbeveiliging en de metaaldetectors te voeren. Maar de meteaaldetectors werden geavanceerder en die ontdekten de wapens wel als er ook maar iets van metaal aan te pas was gekomen.
Ik geloof dat Belgische wapen- en munitiefabrikanten als eersten een wapen ontwikkelden dat totaal uit kunststof bestaat (zelfs onzichtbaar op de full body scanner heb ik gehoord).De wapens gaan nog niet zo lang mee als hun conventionele voorlopers. Er schijnt zelfs een wat men noemt wegwerpwapen in de "handel" te zijn.
Toen Herman zijn zaken in Nederland geregeld had kwam hij met een nachtvlucht naar Milas waar hij afgehaald werd door zijn vriend Cenk . Ze reden richting Bodrum.
"Stop hier eens even," vroeg Herman. De lichten van de auto schenen precies op het plaatsnaambord van Güvercinlik. Hij rommelde wat in zijn tas die op de achterbank stond. Hij stapte uit en ....
Als je goed kijkt zie je nu nog steeds in enkele plaatsnaamborden op de weg van het vliegveld naar Bodrum wat ronde gaten zitten.
Herman gaat volgende week voor "zaken" een paar weken naar Nederland. En Cenk wil dat hij voor zijn neef, die in Den Haag een dönerzaak heeft, een paar van die machinepistolen meeneemt.
"Dat gaat echt niet jongen. Die nemen ze hier bij de douane al in. En anders in Nederland wel. Nee, dat lukt nooit," zegt Herman. "Het is makkelijker een echt wapen naar Turkije mee te nemen dan een namaakwapen naar Nederland."
"Dat wil ik zien," valt Cenk meteen in de rede. "Wedje maken?"
"OK," gaat Herman verder. "Ik breng een pistool mee terug, om niet."
De controle op namaakwapens is streng. De wapens zijn soms levensechte kopieen van bestaande wapens en soms zijn het fantasiemodellen maar ze zien er zo echt uit dat er veel dreiging van uit gaat. Als slachtoffer van een overval zie je niet of het wapen echt of namaak is. Bij honderden overvallen in Nederland werden de afgelopen jaren nepwapens gebruikt.
Het is verboden deze namaak vuurwapens in te voeren omdat ze in Nederland onder de wapenwet vallen. In Turkije zijn die imitatiewapens vrij te koop omdat de wapenwet minder streng is. Soms horen ze bij een computerspel, soms is het een aansteker, soms is het een handgranaat.
Als je betrapt wordt op invoer ben je strafbaar en wordt je strafrechtelijk vervolgd. Het namaakwapen wordt in beslag genomen en je kan een boete van honderden euro's krijgen. Maar meestal komt het niet zo ver omdat je namaak Glock, Walther, Beretta, UZI of Kalashnikov in Turkije niet door de douane komt. De metalen onderdelen die in de wapens zitten verraden de aanwezigheid in je bagage. Inleveren is dan het gevolg.
Sinds de jaren '90 wordt er door de kunststof- en de wapenindustrie geexperimenteerd met koolstofvezels, composiet materialen en keramische materialen om die geschikt te maken voor de wapenproductie. Lange tijd waren er moeilijkheden met de loop van de wapens omdat er problemen waren met de warmte-afvoer. Zelfdovende kunststof bleek een oplossing te zijn en tegenwoordig bestaan er kunststofwapens die tamelijk betrouwbaar zijn.
Het gebruik van kunststof maakte het mogelijk om de wapens moeiteloos door de luchthavenbeveiliging en de metaaldetectors te voeren. Maar de meteaaldetectors werden geavanceerder en die ontdekten de wapens wel als er ook maar iets van metaal aan te pas was gekomen.
Ik geloof dat Belgische wapen- en munitiefabrikanten als eersten een wapen ontwikkelden dat totaal uit kunststof bestaat (zelfs onzichtbaar op de full body scanner heb ik gehoord).De wapens gaan nog niet zo lang mee als hun conventionele voorlopers. Er schijnt zelfs een wat men noemt wegwerpwapen in de "handel" te zijn.
Toen Herman zijn zaken in Nederland geregeld had kwam hij met een nachtvlucht naar Milas waar hij afgehaald werd door zijn vriend Cenk . Ze reden richting Bodrum.
"Stop hier eens even," vroeg Herman. De lichten van de auto schenen precies op het plaatsnaambord van Güvercinlik. Hij rommelde wat in zijn tas die op de achterbank stond. Hij stapte uit en ....
Als je goed kijkt zie je nu nog steeds in enkele plaatsnaamborden op de weg van het vliegveld naar Bodrum wat ronde gaten zitten.
zondag 13 november 2011
Luchtkasteel
Hasan had de krant voor zich liggen. Opengeslagen en dubbelgevouwen op de advertentiepagina. In de rubriek: Te Koop, had hij iets interessants gezien.
VOOR DE TUIN: 40 stoelen en 10 tafels, 4.400 TL en 10 setjes bamboe armstoelen voor 3000 TL.
TELEFOONPALEN: 200 geïmpregneerde houten telefoonpalen, 8 tot 12 meter, doorsnede 20 tot 30 centimeter, eerste kwaliteit. Koopje.
BOUWLIFT: 500 kg met hoogte van 12 meter, pas gekeurd, 380 Vlt, gegalvaniseerd frame, bj 2001, gesloten laadbak 2x3 meter, 2000TL.
Hasan was een echte rommelaar, ook een echte hosselaar. Hij zat altijd boordevol ideeën, in welk gebied van de economie of samenleving hij ook maar verzeild raakte. Je kon altijd bij hem aankloppen met de gekste vragen en de onmogelijkste problemen of hij wist altijd een "oplossing" te vinden. Een creatief wonderkind. Alles viel op een gegeven moment op zijn plaats.
Als je heel erg strikt was zou je hem misschien wel eens kunnen verdenken van min of meer onoorbare praktijken. Maar op iets strafbaars was hij nog nooit betrapt en hij was veel te intelligent om mensen te beduvelen.
Hij was ervan overtuigd dat dat soort dingen zich altijd tegen je keerden en je hard zouden treffen. Dus was hij altijd "eerlijk" in zijn handelen. Afspraken waren afspraken. Prijs was prijs. Geen bedrog of hanky-panky.
Al met al had hem deze manier van werken geen windeieren gelegd. Hij kon heel goed van zijn werk leven. Hij was getrouwd, had een lieve vrouw, twee aardige kinderen. Ze hadden een heel groot huis net buiten Bodrum met een paar bunder grond. Op verschillende plaatsen in de omgeving nog een paar stukjes grond. "Ruimte" genoeg voor zijn handel. En hij handelde dan ook in alles waar hij winst in zag.
Altijd was hij bezig met creatieve ideeën. Hij verzon oplossingen voor architecten, voor aannemers, voor wegenbouwers. En iedereen wist hem dan ook te vinden.
Maar ook voor zichzelf bedacht hij soms spectaculaire oplossingen.
Op de weg van M. naar zee had hij nog een stukje grond met een oud vervallen huisje op een toeristisch gezien heel interessante plaats. Hij wilde het huisje graag afbreken en er een nieuw restaurant bouwen. Maar helaas, hij kreeg geen toestemming omdat de overheid met afbraak van oude woningen nogal terughoudend omgaat.
Hij was er al tijden mee bezig, maar iedere keer kreeg hij nul op het rekest.
Vanmiddag was hij weer bij Ömer Bey het hoofd van bouw- en woningtoezicht van de gemeente geweest, die nu misschien wel een mogelijkheid zag voor een afbraakvergunning. Maar ja, dan moest daar wel iets tegenover staan.
"Nee," zei Hasan, "ik wil er absoluut niet voor betalen. Ik wil gewoon mijn recht."
"Je kan de boom in," zei de amtenaar.
Hasan was dus weer thuis en zat achter zijn krantje. Wat zei Ömer Bey nou precies? Je kan de boom in....
Hij keek nog eens in zijn krant en toen wist ie het. En meteen zag hij het voor zich: Hij bouwde boven het huisje een platform, opgehangen aan de ingegraven telefoonpalen. Van afgekorte stukken maakte hij een aan staalkabels gespannen luchtbrug. Tafels en stoelen op het platform. Een keuken in het huisje en de bouwlift voor de bediening.
En het zou er komen ook, beloofde hij zichzelf.
VOOR DE TUIN: 40 stoelen en 10 tafels, 4.400 TL en 10 setjes bamboe armstoelen voor 3000 TL.
TELEFOONPALEN: 200 geïmpregneerde houten telefoonpalen, 8 tot 12 meter, doorsnede 20 tot 30 centimeter, eerste kwaliteit. Koopje.
BOUWLIFT: 500 kg met hoogte van 12 meter, pas gekeurd, 380 Vlt, gegalvaniseerd frame, bj 2001, gesloten laadbak 2x3 meter, 2000TL.
Hasan was een echte rommelaar, ook een echte hosselaar. Hij zat altijd boordevol ideeën, in welk gebied van de economie of samenleving hij ook maar verzeild raakte. Je kon altijd bij hem aankloppen met de gekste vragen en de onmogelijkste problemen of hij wist altijd een "oplossing" te vinden. Een creatief wonderkind. Alles viel op een gegeven moment op zijn plaats.
Als je heel erg strikt was zou je hem misschien wel eens kunnen verdenken van min of meer onoorbare praktijken. Maar op iets strafbaars was hij nog nooit betrapt en hij was veel te intelligent om mensen te beduvelen.
Hij was ervan overtuigd dat dat soort dingen zich altijd tegen je keerden en je hard zouden treffen. Dus was hij altijd "eerlijk" in zijn handelen. Afspraken waren afspraken. Prijs was prijs. Geen bedrog of hanky-panky.
Al met al had hem deze manier van werken geen windeieren gelegd. Hij kon heel goed van zijn werk leven. Hij was getrouwd, had een lieve vrouw, twee aardige kinderen. Ze hadden een heel groot huis net buiten Bodrum met een paar bunder grond. Op verschillende plaatsen in de omgeving nog een paar stukjes grond. "Ruimte" genoeg voor zijn handel. En hij handelde dan ook in alles waar hij winst in zag.
Altijd was hij bezig met creatieve ideeën. Hij verzon oplossingen voor architecten, voor aannemers, voor wegenbouwers. En iedereen wist hem dan ook te vinden.
Maar ook voor zichzelf bedacht hij soms spectaculaire oplossingen.
Op de weg van M. naar zee had hij nog een stukje grond met een oud vervallen huisje op een toeristisch gezien heel interessante plaats. Hij wilde het huisje graag afbreken en er een nieuw restaurant bouwen. Maar helaas, hij kreeg geen toestemming omdat de overheid met afbraak van oude woningen nogal terughoudend omgaat.
Hij was er al tijden mee bezig, maar iedere keer kreeg hij nul op het rekest.
Vanmiddag was hij weer bij Ömer Bey het hoofd van bouw- en woningtoezicht van de gemeente geweest, die nu misschien wel een mogelijkheid zag voor een afbraakvergunning. Maar ja, dan moest daar wel iets tegenover staan.
"Nee," zei Hasan, "ik wil er absoluut niet voor betalen. Ik wil gewoon mijn recht."
"Je kan de boom in," zei de amtenaar.
Hasan was dus weer thuis en zat achter zijn krantje. Wat zei Ömer Bey nou precies? Je kan de boom in....
Hij keek nog eens in zijn krant en toen wist ie het. En meteen zag hij het voor zich: Hij bouwde boven het huisje een platform, opgehangen aan de ingegraven telefoonpalen. Van afgekorte stukken maakte hij een aan staalkabels gespannen luchtbrug. Tafels en stoelen op het platform. Een keuken in het huisje en de bouwlift voor de bediening.
En het zou er komen ook, beloofde hij zichzelf.
zaterdag 12 november 2011
Het was een gekkenhuis
Bij ons in het dorp woonde vroeger een heel groot gezin met veel zoons en naar ik me meen te herinneren ook een dochter. Onder de dorpskinderen deed het verhaal de ronde dat er 11 gekken waren. Of het er echt zo veel waren heb ik nooit zeker geweten maar dat er een aantal waren was me wel bekend. Het waren grote goedaardige vrolijke goedlachse lummels, althans zo denk ik daaraan terug, die bij de rest van de bevolking wel een potje konden breken.
Het getal 11 wordt in de getallenleer en in de volksmond wel het gekkengetal genoemd. Het is een vreemd, spiritueel getal dat tussen de 10 (een heilig getal) en de 12 (het getal van perfectie) in staat. Het is ondeelbaar en bestaat uit twee zelfde cijfers.
In het verleden bestonden belangrijke instituties of besturen vaak uit 11 personen. In het carnavalsgebeuren is dat nog zo. Er is een raad van 11 (zotten). De eerste festiviteiten beginnen elk jaar op de 11e van de 11e en eens in de 11 jaar is er een jubileumjaar.
Er bestaan allerlei cijferfreaks en numerologen die er een speciale methode op na houden om alle namen, data en historische gebeurtenissen vanuit een soort complottheorie te verklaren en betekenis te geven.
Gek of niet, in het Nederlands is het toevallig wel zo dat het woord "gekkengetal" ook weer uit 11 letters bestaat.
Dit jaar was er een soort gekte uitgebroken met betrekking tot het getal 11. Vooral in Azië, maar ook in de rest van de wereld, wilden mensen massaal op die dag trouwen. Overwerk voor de ambtenaren van de burgerlijke stand, ook in Nederland.
Overal werden feesten georganiseerd en dan bedoel ik niet de eerste carnavalsfeesten .
In de VS betaalde een arts alle kosten terug die gemaakt werden door zijn patiënten als hun kind op de 11e geboren werd.
Heel veel mensen lieten de geboorte van hun kind zelfs speciaal opwekken.
De piramide van Giza in Egypte werd gesloten omdat de autoriteiten vermoedden dat speciale bijeenkomsten wel eens voor ongeregeldheden zouden kunnen zorgen.
Als je bij Belvilla,een vakantiehuis verhuurbedrijf, voor deze datum een "gekke" vakantie boekte, bv. in een afgedankte molen of een pipowagen of een gestrand vliegtuig kreeg je 11 procent korting op je rekening.
Een groot feest voor een Amerikaanse tweeling die op deze dag 11 jaar werd.
Heel bijzonder waren de geboortes van bv. Evy in ziekenhuis Amstelland in Amsterdam die precies om 11.11 uur ter wereld kwam.
Ook hier in Turkije werd Umut Çeliker in het Staatsziekenhuis van Çanakkale geboren op de dag die je als ouders gemakkelijk onthouden kan: 11-11-'11 om 11.11 uur.
Een gekkendatum als deze doet zich maar één keer in een eeuw voor. Maar we kunnen voor volgend jaar wel weer iets anders bedenken 12-12-'12 of zo.
Maar dat is toch niet zo bijzonder als van de baby die ooit in een gezin als 11e kind geboren werd om 11.11.11 uur op 11-11-1111. Dat schijnt trouwens wel een heel gek kind ergens in de buurt van Parijs te zijn geweest naar ik vernomen heb.
Het getal 11 wordt in de getallenleer en in de volksmond wel het gekkengetal genoemd. Het is een vreemd, spiritueel getal dat tussen de 10 (een heilig getal) en de 12 (het getal van perfectie) in staat. Het is ondeelbaar en bestaat uit twee zelfde cijfers.
In het verleden bestonden belangrijke instituties of besturen vaak uit 11 personen. In het carnavalsgebeuren is dat nog zo. Er is een raad van 11 (zotten). De eerste festiviteiten beginnen elk jaar op de 11e van de 11e en eens in de 11 jaar is er een jubileumjaar.
Er bestaan allerlei cijferfreaks en numerologen die er een speciale methode op na houden om alle namen, data en historische gebeurtenissen vanuit een soort complottheorie te verklaren en betekenis te geven.
Gek of niet, in het Nederlands is het toevallig wel zo dat het woord "gekkengetal" ook weer uit 11 letters bestaat.
Dit jaar was er een soort gekte uitgebroken met betrekking tot het getal 11. Vooral in Azië, maar ook in de rest van de wereld, wilden mensen massaal op die dag trouwen. Overwerk voor de ambtenaren van de burgerlijke stand, ook in Nederland.
Overal werden feesten georganiseerd en dan bedoel ik niet de eerste carnavalsfeesten .
In de VS betaalde een arts alle kosten terug die gemaakt werden door zijn patiënten als hun kind op de 11e geboren werd.
Heel veel mensen lieten de geboorte van hun kind zelfs speciaal opwekken.
De piramide van Giza in Egypte werd gesloten omdat de autoriteiten vermoedden dat speciale bijeenkomsten wel eens voor ongeregeldheden zouden kunnen zorgen.
Als je bij Belvilla,een vakantiehuis verhuurbedrijf, voor deze datum een "gekke" vakantie boekte, bv. in een afgedankte molen of een pipowagen of een gestrand vliegtuig kreeg je 11 procent korting op je rekening.
Een groot feest voor een Amerikaanse tweeling die op deze dag 11 jaar werd.
Heel bijzonder waren de geboortes van bv. Evy in ziekenhuis Amstelland in Amsterdam die precies om 11.11 uur ter wereld kwam.
Ook hier in Turkije werd Umut Çeliker in het Staatsziekenhuis van Çanakkale geboren op de dag die je als ouders gemakkelijk onthouden kan: 11-11-'11 om 11.11 uur.
Een gekkendatum als deze doet zich maar één keer in een eeuw voor. Maar we kunnen voor volgend jaar wel weer iets anders bedenken 12-12-'12 of zo.
Maar dat is toch niet zo bijzonder als van de baby die ooit in een gezin als 11e kind geboren werd om 11.11.11 uur op 11-11-1111. Dat schijnt trouwens wel een heel gek kind ergens in de buurt van Parijs te zijn geweest naar ik vernomen heb.
vrijdag 11 november 2011
Schadevergoeding
Een heel oude kindermop:
Waarom drinken muizen geen alcohol?
Ze zijn bang voor de kater!
Toch wel met vrij grote regelmaat verschijnen er in de pers verhalen over ongeregeldheden in voorverpakte levensmiddelen. En dan zijn het vooral pakken melk of yoghurt en flesjes of blikjes frisdrank die genoemd worden, maar ook wel diepvriesproducten als pastei of taart of soms ook wel brood.
Zo ook onlangs weer. Hier in Turkije vond een vrouw in een pak melk een dode muis. Ze maakte het pak open en schonk het helemaal uit omdat ze bezig was om irmik tatlısı, een griesmeeltoetje, te koken. En met het laatste scheutje kwamen de restanten van de muis tevoorschijn.
Ook in Nederland doet zo iets zich vaak genoeg voor. Insecten, muizen, glas, lucifers, restanten schoonmaakmiddel en andere niet in het product thuishorende ingrediënten.
Soms wordt in dat geval een bepaalde partij door de producent uit de handel genomen. Klanten kunnen hun product omruilen of hun geld terugkrijgen. Als je een muis hebt gevonden en daarna een beetje geluk hebt krijg je misschien nog een aardigheidje of een boeket bloemen van de leverancier of de winkelier maar dat was het dan wel.
Er zijn landen waar dat heel anders gaat. Daar, en de VS is daarvan een goed voorbeeld, wordt in een dergelijk geval meteen een letselschadeadvocaat ingeschakeld. Die zal het toeleveringsbedrijf of de fabrikant aansprakelijk stellen en proberen een zo hoog mogelijke schadevergoeding te krijgen (op commissie, nu cure no pay basis). Hoe hoger de vergoeding hoe hoger zijn salaris.
Een bedrijf dat vaak wordt aangeklaagd is Coca-Cola. Honderden zaken hebben al gespeeld waarbij het heel vaak om restanten van een muis ging in een blikje of een flesje. De vergoedingen variëren en lopen uiteen van enkele honderden tot vele duizenden dollars.
Een behoorlijk hoog bedragen betaald aan een enkele consument was 20.000 dollar aan een man in de VS. Een advocaat maakte het voor de rechter aannemelijk dat diens cliënt door het vinden van de muis geestelijke schade had geleden. Hij durfde geen limonade maar eveneens geen andere voedingsmiddelen uit blik of fles meer te gebruiken. Dit geval speelde in de jaren zeventig van de vorige eeuw en tegenwoordig zijn de bedragen een veelvoud daarvan.
Ter gelegenheid van de 110e verjaardag van Janet Sheed Roberts, de kleindochter van William Grant, de oprichter van het Glenfiddich bedrijf worden er elf 55-jaar oude flessen malt whisky geveild op verschillende plaatsen ter wereld.
De Reserve is een heel bijzondere, zeldzame whisky die op de veiling zeker 34.000 euro per fles op zal brengen.
Een Turkse zakenman weet op de veiling in Parijs de hand te leggen op een van de flessen. Trots presenteert hij de fles tijdens een gezellige bijeenkomst aan een aantal goede zakenvrienden. De Glenfiddich Janet Sheed Roberts Reserve wordt door de man zelf geopend en met veel aplomb uitgeschonken.
Likkebaardend en kwijlend, al was het alleen maar voor de show, doen de vrienden zich te goed aan het kostbare nat.
"Fantastische smaak, ik heb er geen woorden voor," zegt Ahmet Bey die absoluut geen kenner van whisky is maar wel vaker een fles tequila met worm gekocht heeft. En hij gaat verder: "Zal dat nou door die muis komen die onderin ligt?"
Waarom drinken muizen geen alcohol?
Ze zijn bang voor de kater!
Toch wel met vrij grote regelmaat verschijnen er in de pers verhalen over ongeregeldheden in voorverpakte levensmiddelen. En dan zijn het vooral pakken melk of yoghurt en flesjes of blikjes frisdrank die genoemd worden, maar ook wel diepvriesproducten als pastei of taart of soms ook wel brood.
Zo ook onlangs weer. Hier in Turkije vond een vrouw in een pak melk een dode muis. Ze maakte het pak open en schonk het helemaal uit omdat ze bezig was om irmik tatlısı, een griesmeeltoetje, te koken. En met het laatste scheutje kwamen de restanten van de muis tevoorschijn.
Ook in Nederland doet zo iets zich vaak genoeg voor. Insecten, muizen, glas, lucifers, restanten schoonmaakmiddel en andere niet in het product thuishorende ingrediënten.
Soms wordt in dat geval een bepaalde partij door de producent uit de handel genomen. Klanten kunnen hun product omruilen of hun geld terugkrijgen. Als je een muis hebt gevonden en daarna een beetje geluk hebt krijg je misschien nog een aardigheidje of een boeket bloemen van de leverancier of de winkelier maar dat was het dan wel.
Er zijn landen waar dat heel anders gaat. Daar, en de VS is daarvan een goed voorbeeld, wordt in een dergelijk geval meteen een letselschadeadvocaat ingeschakeld. Die zal het toeleveringsbedrijf of de fabrikant aansprakelijk stellen en proberen een zo hoog mogelijke schadevergoeding te krijgen (op commissie, nu cure no pay basis). Hoe hoger de vergoeding hoe hoger zijn salaris.
Een bedrijf dat vaak wordt aangeklaagd is Coca-Cola. Honderden zaken hebben al gespeeld waarbij het heel vaak om restanten van een muis ging in een blikje of een flesje. De vergoedingen variëren en lopen uiteen van enkele honderden tot vele duizenden dollars.
Een behoorlijk hoog bedragen betaald aan een enkele consument was 20.000 dollar aan een man in de VS. Een advocaat maakte het voor de rechter aannemelijk dat diens cliënt door het vinden van de muis geestelijke schade had geleden. Hij durfde geen limonade maar eveneens geen andere voedingsmiddelen uit blik of fles meer te gebruiken. Dit geval speelde in de jaren zeventig van de vorige eeuw en tegenwoordig zijn de bedragen een veelvoud daarvan.
Ter gelegenheid van de 110e verjaardag van Janet Sheed Roberts, de kleindochter van William Grant, de oprichter van het Glenfiddich bedrijf worden er elf 55-jaar oude flessen malt whisky geveild op verschillende plaatsen ter wereld.
De Reserve is een heel bijzondere, zeldzame whisky die op de veiling zeker 34.000 euro per fles op zal brengen.
Een Turkse zakenman weet op de veiling in Parijs de hand te leggen op een van de flessen. Trots presenteert hij de fles tijdens een gezellige bijeenkomst aan een aantal goede zakenvrienden. De Glenfiddich Janet Sheed Roberts Reserve wordt door de man zelf geopend en met veel aplomb uitgeschonken.
Likkebaardend en kwijlend, al was het alleen maar voor de show, doen de vrienden zich te goed aan het kostbare nat.
"Fantastische smaak, ik heb er geen woorden voor," zegt Ahmet Bey die absoluut geen kenner van whisky is maar wel vaker een fles tequila met worm gekocht heeft. En hij gaat verder: "Zal dat nou door die muis komen die onderin ligt?"
donderdag 10 november 2011
Eigenbelang
Begin november was het weer eens zo ver. In Cannes kwamen de leiders van de G-20 bij elkaar om een aantal dagen te vergaderen over de economische en financiële problemen waarin de wereld op dit moment verkeert. De Europese problemen stonden vanzelfsprekend bovenaan de agenda. Nou weet ik wel dat de leiders van die landen zelf niet van die fantastische lichten zijn op het gebied van economie of financiën maar daar hebben ze hun mensen voor en dat is trouwens ook niet erg. Maar ze treden wel met allerlei conclusies, maatregelen, sancties en plannen naar buiten alsof ze het zelf verzonnen hebben.
Die G-20 landen zijn dus de 19 belangrijkste economieën van de wereld aangevuld met een vertegenwoordiger van de EU.
Het lijstje bestaat dan verder uit: Argentinië, Australië, Brazilië, Canada, China, Duitsland, Frankrijk, India, Indonesië, Italië, Japan, Mexico, Rusland, Saoedi-Arabië, Turkije, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Zuid-Afrika en Zuid-Korea.
Als ik dit lijstje van landen bekijk kom ik tot de voor mezelf pijnlijke ontdekking dat er enkele landen bij zijn waarvan ik niet zo een twee drie de leider zou kunnen noemen. Maar misschien is dat wel een goed teken.
En als ik eerlijk mag zijn denk ik dat het voor de wereldburger niet veel uitmaakt wie die posities innemen. Want ook de leiders van de landen die ik wel ken zijn moeiteloos inwisselbaar. Volgens mij zouden ze ook zo maar voor een ander land op kunnen treden. Het gaat tenslotte niet om hun persoon maar om de belangen die ze behartigen. En die zijn eigenlijk overal hetzelfde. Het gaat namelijk vooral om de belangen van banken, multinationals, maffiaorganisaties, aandeelhouders en hun bankrekeningen.
En het maakt ook niet uit welke politieke achterban ze zeggen te vertegenwoordigen want dat is in dit soort organisaties van geen enkelbelang.
En dan zijn er voorbeelden te over. Ex-socialistische ex-leiders gaan zich verbinden aan een multinational als Shell en aan ING (elk a raison van 45.000 euro, ja ik bedoel Wim Kok) of gaan werken voor dictator Nazerbajev van Kazachstan (tegen een vergoeding van 9,2 miljoen euro, juist, Tony Blair).
Of een wereldleider met een andere achterban die d.m.v. oorlogsvoering en belangenverstrengeling met de olie-industrie miljarden dollars aan voordelen opstreek (precies George W. Bush). Und so weiter und so fort.
Zou jij een van de leiders van de G-20 landen bij je thuis op de koffie of thee willen hebben?
Toen ik zo naar het lijstje keek. Mmmm….. Nou neen!
Moet ik ze allemaal langsgaan? Nee toch? Maar goed enkele die mij opeens te binnen schieten?
Christina Fernandez de Kirchner van Argentinië. In een zetel naar het leiderschap gedragen door haar man, het vorige staatshoofd van het land. Zeer rijk alleen al om een bijeenkomst van de Algemene vergadering van de Verenigde Naties te bezoeken gaf ze 80.000 euro uit aan nieuwe schoenen. Dan hoef je volgens mij niet meer te praten over haar mentale gesteldheid of vervreemding van het volk.
Italië bezit een regeringsleider waar je eigenlijk geen woorden aan vuil moet maken. Met een geschat vermogen van 6,5 miljard euro aan persoonlijk vermogen lijkt hij mij nou niet echt de aangewezen persoon om de belangen van de gewone man te vertegenwoordigen.
Sarkozy van Frankrijk is daarbij vergeleken maar een softy. Maar 2 miljoen eigen vermogen. Verder zijn er met betrekking tot zijn verkiezing enkele beruchte processen gevoerd en over omkoopschandalen.
Turkije: volgens berichten van Wikileaks bezit minister-president Erdoğan een achttal bankrekeningen in Zwitserland en hij heeft die beschuldigingen nooit weten te ontkrachten. Ook zou hij giften ontvangen hebben en is er sprake van corruptie binnen zijn partij.
Jacob Zuma, president van Zuid-Afrika wordt beschuldigt van corruptie en fraude. Heeft drie of vier vrouwen en verdedigt dat met: ja dat is onze cultuur.
Als ik dit schrijf word ik er misselijk van. Ik stop.
Die G-20 landen zijn dus de 19 belangrijkste economieën van de wereld aangevuld met een vertegenwoordiger van de EU.
Het lijstje bestaat dan verder uit: Argentinië, Australië, Brazilië, Canada, China, Duitsland, Frankrijk, India, Indonesië, Italië, Japan, Mexico, Rusland, Saoedi-Arabië, Turkije, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Zuid-Afrika en Zuid-Korea.
Als ik dit lijstje van landen bekijk kom ik tot de voor mezelf pijnlijke ontdekking dat er enkele landen bij zijn waarvan ik niet zo een twee drie de leider zou kunnen noemen. Maar misschien is dat wel een goed teken.
En als ik eerlijk mag zijn denk ik dat het voor de wereldburger niet veel uitmaakt wie die posities innemen. Want ook de leiders van de landen die ik wel ken zijn moeiteloos inwisselbaar. Volgens mij zouden ze ook zo maar voor een ander land op kunnen treden. Het gaat tenslotte niet om hun persoon maar om de belangen die ze behartigen. En die zijn eigenlijk overal hetzelfde. Het gaat namelijk vooral om de belangen van banken, multinationals, maffiaorganisaties, aandeelhouders en hun bankrekeningen.
En het maakt ook niet uit welke politieke achterban ze zeggen te vertegenwoordigen want dat is in dit soort organisaties van geen enkelbelang.
En dan zijn er voorbeelden te over. Ex-socialistische ex-leiders gaan zich verbinden aan een multinational als Shell en aan ING (elk a raison van 45.000 euro, ja ik bedoel Wim Kok) of gaan werken voor dictator Nazerbajev van Kazachstan (tegen een vergoeding van 9,2 miljoen euro, juist, Tony Blair).
Of een wereldleider met een andere achterban die d.m.v. oorlogsvoering en belangenverstrengeling met de olie-industrie miljarden dollars aan voordelen opstreek (precies George W. Bush). Und so weiter und so fort.
Zou jij een van de leiders van de G-20 landen bij je thuis op de koffie of thee willen hebben?
Toen ik zo naar het lijstje keek. Mmmm….. Nou neen!
Moet ik ze allemaal langsgaan? Nee toch? Maar goed enkele die mij opeens te binnen schieten?
Christina Fernandez de Kirchner van Argentinië. In een zetel naar het leiderschap gedragen door haar man, het vorige staatshoofd van het land. Zeer rijk alleen al om een bijeenkomst van de Algemene vergadering van de Verenigde Naties te bezoeken gaf ze 80.000 euro uit aan nieuwe schoenen. Dan hoef je volgens mij niet meer te praten over haar mentale gesteldheid of vervreemding van het volk.
Italië bezit een regeringsleider waar je eigenlijk geen woorden aan vuil moet maken. Met een geschat vermogen van 6,5 miljard euro aan persoonlijk vermogen lijkt hij mij nou niet echt de aangewezen persoon om de belangen van de gewone man te vertegenwoordigen.
Sarkozy van Frankrijk is daarbij vergeleken maar een softy. Maar 2 miljoen eigen vermogen. Verder zijn er met betrekking tot zijn verkiezing enkele beruchte processen gevoerd en over omkoopschandalen.
Turkije: volgens berichten van Wikileaks bezit minister-president Erdoğan een achttal bankrekeningen in Zwitserland en hij heeft die beschuldigingen nooit weten te ontkrachten. Ook zou hij giften ontvangen hebben en is er sprake van corruptie binnen zijn partij.
Jacob Zuma, president van Zuid-Afrika wordt beschuldigt van corruptie en fraude. Heeft drie of vier vrouwen en verdedigt dat met: ja dat is onze cultuur.
Als ik dit schrijf word ik er misselijk van. Ik stop.
woensdag 9 november 2011
Traumdeutung
Er was een trein, geen echte trein, maar een idee van een trein, een mug en een droom. De trein stopte. Ik werd wakker. Ik hoorde een mug.
Ik zat in de trein van Groningen naar Amsterdam. Het was op een zondagmiddag. Het was heel stil in de trein. Tegenover mij zat een jonge van piercings voorziene tattoo-man de Telegraaf te lezen. Ik wierp er een blik op en zag een artikel over geweld tegen ambulancepersoneel en geweld in het openbaar vervoer.
De jonge man begon de krant te vouwen en nam de puzzelpagina voor zich. Hij zuchtte en steunde en had duidelijk moeite met de oplossing van een van de problemen.
"Weet u wat hier moet staan," vroeg de jongeman en hij duwde me de pagina voor mijn gezicht. Ik keek even maar zag een mij onbekend soort puzzel staan.
"Ik lees alleen Turkse kranten," antwoordde ik, "ik ken dit soort puzzels niet."
"Nou ik lees ook geen Telegraaf, maar die krant lag hier," zei de tattoo-man.
Indachtig het stukje in zijn krant en mijn vooroordelen had het ook wel anders af kunnen lopen. Was dit het, was ik bang, wilde ik de trein uit?
Misschien moet ik toch maar eens bij de shrink langs.
Of hoorde ik een mug waardoor de trein stilhield en ik wakker werd. Of werd ik wakker nadat de trein was gestopt en was er toevallig vervolgens een mug? Ik sliep weer in.
Vaag was het allemaal. Geen stevige duidelijke droom. De beleving deed zich een keer of drie voor.
Er waren ook geen andere mensen. Er was geen station.
Maar heel gek was wel dat ik twee nachten achter elkaar dezelfde droom had.
Vroeger droomde ik nooit. Althans ik wist het in ieder geval niet. Voor de verklaring van dromen moet je bij een psychoanalyticus zijn. Maar voor het niet hebben van dromen ook. Dan is het misschien niet goed met je.
Na een traumatische ervaring kwam daar verandering in. Niet geleidelijk maar als een overval. Ik werd overvallen door dromen. En dat waren de meest bizarre energievretende dromen die je je maar voor kunt stellen. Maar na verloop van tijd ging in ieder geval het heftige karakter van de dromen er een beetje af.
En later, wel jaren later begon de situatie weer op vroeger te lijken. Ik droomde nog maar weinig, voor zover ik wist. En dan was daar opeens die vreemde, ja flard van een, droom over een trein.
Ik wilde proberen te begrijpen waar dat dan vandaan gekomen zou kunnen zijn.
Hier in het zuiden van Turkije rijden geen treinen. En de laatste keer dat ik in een trein zat was maanden eerder.
- Wel had ik iets gelezen over vliegangst. Sommige mensen die daar eigenlijk niet voor uit willen komen zeggen dan dat ze liever met de auto op vakantie gaan, want dan zien ze meer. Of met de trein dat is nog prettiger.
- Er was een bijlage bij een Turkse krant over het 155-jarig bestaan van de Turkse spoorwegen met foto's, kaarten, beschrijvingen van trajecten en uitleg over de plannen die de regering heeft over de toekomst en uitbreiding van het spoorwegnet.
- Er was iemand die vertelde dat "interrail" weer bestond, of nog bestond en dat veel jongeren daarmee tussen Istanbul en Nederland reisden.
- En ik las iets over de speciale treinen die rijden van Noord-Korea naar China om de leider Kim Yong-il voor medisch consult naar Beijing te brengen.
Maar een verband met mijn droom zag ik nog steeds niet. OK, dan niet. En de droom verdween min of meer uit mijn gedachten.
Tot ik mijn agenda opensloeg om naar een telefoonnummer te zoeken en ik een aantekening tegenkwam die ik maanden geleden tijdens een kort verblijf in Nederland gemaakt had.Ik zat in de trein van Groningen naar Amsterdam. Het was op een zondagmiddag. Het was heel stil in de trein. Tegenover mij zat een jonge van piercings voorziene tattoo-man de Telegraaf te lezen. Ik wierp er een blik op en zag een artikel over geweld tegen ambulancepersoneel en geweld in het openbaar vervoer.
De jonge man begon de krant te vouwen en nam de puzzelpagina voor zich. Hij zuchtte en steunde en had duidelijk moeite met de oplossing van een van de problemen.
"Weet u wat hier moet staan," vroeg de jongeman en hij duwde me de pagina voor mijn gezicht. Ik keek even maar zag een mij onbekend soort puzzel staan.
"Ik lees alleen Turkse kranten," antwoordde ik, "ik ken dit soort puzzels niet."
"Nou ik lees ook geen Telegraaf, maar die krant lag hier," zei de tattoo-man.
Indachtig het stukje in zijn krant en mijn vooroordelen had het ook wel anders af kunnen lopen. Was dit het, was ik bang, wilde ik de trein uit?
Misschien moet ik toch maar eens bij de shrink langs.
dinsdag 8 november 2011
Atatürk vermoord?
Nu het weer bijna 10 november is en de herdenking van de sterfdag van Kemal Atatürk weer nadert, verschijnen er op internet en in de pers weer nieuwe berichten over het feit dat Atatürk mogelijk vermoord zou zijn.
Veel Turken zijn volgens mij gebiologeerd door samenzweringsverhalen en complottheorieën. En over het eind van het leven van Atatürk bestaan er daarvan ook een aantal.
Daarvan neem ik de verhalen op internet niet zo serieus. Ze zijn veelal absoluut niet gefundeerd of niet te beoordelen omdat iedereen een Youtube stukje kan plaatsen of een bericht op een of ander forum hetgeen dan weer door anderen gebruikt kan worden om hun eigen theorie te staven.
Volgens de officiële bronnen is Mustafa Kemal Atatürk op 10 november 1938 's ochtends om 5 voor 9 ten gevolge van levercirrose overleden.
Sinds 1935 ging het steeds slechter met zijn gezondheid. De diagnose was toen al levercirrose ten gevolge van overmatig alcoholgebruik. Atatürk was terecht een groot liefhebber van de nationale Turkse drank rakı.
Zijn ziekte werd zo goed mogelijk voor de buitenwereld verborgen gehouden maar in 1937 verschenen er toch berichten over zijn ziekte in de pers. In 1938 werd zijn ziekte in een perscommuniqué nog griep genoemd. Het ging slechter en Atatürk nam voor de laatste periode van zijn leven intrek in het Dolmabahce paleis. Daar raakte hij voor de eerste keer in coma, waaruit hij weer bijkwam. Aanvankelijk had men het idee dat het beter met hem ging maar op 8 november raakte hij opnieuw in coma waaruit hij niet meer ontwaakte.
Maar niet iedereen neemt genoegen met deze lezing. Er bestaat een speciale, bijzondere theorie die ervan uit gaat dat Atatürk de leider der vrijmetselaars in Turkije was. Hij zou in een complot door andere vrijmetselaars, die vonden dat hij te veel macht kreeg en niet voldoende meer naar zijn meerderen in de organisatie (de illuminati, de leiders van een nieuwe wereldorde) luisterde, vermoord zijn.
Misschien niet onmogelijk maar niet zo plausibel en zeker ongeloofwaardig als we bedenken dat Atatürk zelf in 1922 meen ik de vrijmetselaarsloges verbood.
Deze week verscheen er in de krant Radikal een artikel waarin de arts van wijlen minister-president Bülent Ecevit de heer Mücahit Pehlivan aan het woord komt die zegt te denken dat Atatürk vermoord werd.
Op de vraag wie daar dan belang bij zouden hebben gehad noemt hij twee mogelijkheden. Ten eerste zouden de mogelijke betrokkenen vertegenwoordigers van buitenlandse mogendheden, die toen in Turkije actief waren, geweest kunnen zijn. Mensen van geheime diensten die in opdracht van hun regering handelden.
Als tweede mogelijkheid verwijst hij naar binnenlandse krachten die een soort staatsgreep hadden willen plegen net zoals later bv. in de plannen van Ergenekon.
Pehlivan vermoedt dat Atatürk vermoord is middels het toedienen van arsenicum zoals meerdere wereldleiders als Napoleon, Lenin of Arafat aan hun einde zijn gekomen. Het was niet alleen maar de levercirrose beweert hij.
Een andere vergiftigingsmogelijkheid zou het gebruik van fluor kunnen zijn. Een desinfecterend middel dat in vloeibare vorm en bepaalde concentratie uiterst gevaarlijk is en daardoor ook heel omzichtig en met veel voorzorgsmaatregelen en grote kennis van zaken gebruikt zou moeten zijn. Waarom hij speciaal daaraan denkt maakt hij niet duidelijk.
Om voor altijd een eind aan de speculaties te maken zou Pehlivan het graf van Atatürk willen laten openen en DNA monsters willen laten nemen.
En dan? Is Turkije bij een eventueel minder gewenst en imagoschadend resultaat gebaat? En welke verdachtmakingen volgen er dan?
Veel Turken zijn volgens mij gebiologeerd door samenzweringsverhalen en complottheorieën. En over het eind van het leven van Atatürk bestaan er daarvan ook een aantal.
Daarvan neem ik de verhalen op internet niet zo serieus. Ze zijn veelal absoluut niet gefundeerd of niet te beoordelen omdat iedereen een Youtube stukje kan plaatsen of een bericht op een of ander forum hetgeen dan weer door anderen gebruikt kan worden om hun eigen theorie te staven.
Volgens de officiële bronnen is Mustafa Kemal Atatürk op 10 november 1938 's ochtends om 5 voor 9 ten gevolge van levercirrose overleden.
Sinds 1935 ging het steeds slechter met zijn gezondheid. De diagnose was toen al levercirrose ten gevolge van overmatig alcoholgebruik. Atatürk was terecht een groot liefhebber van de nationale Turkse drank rakı.
Zijn ziekte werd zo goed mogelijk voor de buitenwereld verborgen gehouden maar in 1937 verschenen er toch berichten over zijn ziekte in de pers. In 1938 werd zijn ziekte in een perscommuniqué nog griep genoemd. Het ging slechter en Atatürk nam voor de laatste periode van zijn leven intrek in het Dolmabahce paleis. Daar raakte hij voor de eerste keer in coma, waaruit hij weer bijkwam. Aanvankelijk had men het idee dat het beter met hem ging maar op 8 november raakte hij opnieuw in coma waaruit hij niet meer ontwaakte.
Maar niet iedereen neemt genoegen met deze lezing. Er bestaat een speciale, bijzondere theorie die ervan uit gaat dat Atatürk de leider der vrijmetselaars in Turkije was. Hij zou in een complot door andere vrijmetselaars, die vonden dat hij te veel macht kreeg en niet voldoende meer naar zijn meerderen in de organisatie (de illuminati, de leiders van een nieuwe wereldorde) luisterde, vermoord zijn.
Misschien niet onmogelijk maar niet zo plausibel en zeker ongeloofwaardig als we bedenken dat Atatürk zelf in 1922 meen ik de vrijmetselaarsloges verbood.
Deze week verscheen er in de krant Radikal een artikel waarin de arts van wijlen minister-president Bülent Ecevit de heer Mücahit Pehlivan aan het woord komt die zegt te denken dat Atatürk vermoord werd.
Op de vraag wie daar dan belang bij zouden hebben gehad noemt hij twee mogelijkheden. Ten eerste zouden de mogelijke betrokkenen vertegenwoordigers van buitenlandse mogendheden, die toen in Turkije actief waren, geweest kunnen zijn. Mensen van geheime diensten die in opdracht van hun regering handelden.
Als tweede mogelijkheid verwijst hij naar binnenlandse krachten die een soort staatsgreep hadden willen plegen net zoals later bv. in de plannen van Ergenekon.
Pehlivan vermoedt dat Atatürk vermoord is middels het toedienen van arsenicum zoals meerdere wereldleiders als Napoleon, Lenin of Arafat aan hun einde zijn gekomen. Het was niet alleen maar de levercirrose beweert hij.
Een andere vergiftigingsmogelijkheid zou het gebruik van fluor kunnen zijn. Een desinfecterend middel dat in vloeibare vorm en bepaalde concentratie uiterst gevaarlijk is en daardoor ook heel omzichtig en met veel voorzorgsmaatregelen en grote kennis van zaken gebruikt zou moeten zijn. Waarom hij speciaal daaraan denkt maakt hij niet duidelijk.
Om voor altijd een eind aan de speculaties te maken zou Pehlivan het graf van Atatürk willen laten openen en DNA monsters willen laten nemen.
En dan? Is Turkije bij een eventueel minder gewenst en imagoschadend resultaat gebaat? En welke verdachtmakingen volgen er dan?
maandag 7 november 2011
Oneerlijk verdeeld
Een bestand of een staakt-het-vuren voorafgaande aan een vredesregeling of aan het einde van oorlogshandelingen of een gewapend conflict is denk ik een vooral van organisatorisch belangzijnde afspraak. In die periode kunnen definitieve regelingen getroffen worden m.b.t. aftocht, uitlevering van krijgsgevangenen, schadevergoeding, ontwapening en nog veel meer noodzakelijke aangelegenheden.
Een wapenstilstand tijdens bv. Kerstmis wat in het verleden vaak gebeurde in oorlogen of conflicten waar westerse ("christelijke") mogendheden bij betrokken waren, heb ik altijd verschrikkelijk hypocriet gevonden.
Twee dagen vrede op aarde en in de mensen een welbehagen. En daarna was men weer in staat en gerechtigd de opponent naar het leven te staan.
Een beetje zo'n zelfde soort gevoel bekruipt me als ik de feestelijkheden rond het Offerfeest (Kurban Bayramı) tot me door laat dringen. Het Offerfeest is denk ik samen met het Suikerfeest het belangrijkste Islamitische feest in Turkije.
Het feest wordt gevierd ter nagedachtenis aan de profeet Ibrahim die bereid was zijn zoon (aangenomen wordt Ismail) te offeren in opdracht en ter ere van God. Maar de plaats van de zoon mocht op het laatst ingenomen worden door een ram.
Ik vraag me wel eens af hoe de wereld er nu voorgestaan zou hebben als het mes wel zijn werk gedaan had en de zoon geofferd was.
Het ter gelegenheid van het Offerfeest (laten) slachten van een schaap of koe gebeurt overal ter wereld. Behalve dit massaal offeren van dieren, waarbij in de Islamitische landen stromen, rivieren van bloed vloeien waarvoor Allah vast en zeker met een meer geciviliseerd alternatief tevreden zou zijn, vind ik het Offerfeest een geweldig, fantastisch feest.
Het Offerfeest brengt mensen dichter tot elkaar. Miljoenen mensen reizen het hele land af om bij familie of vrienden op bezoek te gaan.
Overal wordt veel geld ingezameld ten behoeve van minderbedeelden.
Voedsel, kleding, geld en andere zaken worden in alle delen van het land onder de armere medemens verdeeld.
Het feest brengt mensen samen. En daarbij gaat het niet alleen om de giften maar juist het kunnen delen van zorgen en problemen wordt zeer belangrijk gevonden.
Dit jaar neemt de solidariteit met de aardbevingsslachtoffers uit Van een speciale plaats in.
In mijn ogen lijken deze dagen op een vorm van een bestand. Waarom kunnen we slechts 4 dagen op deze manier aan onze medemens denken en daarna weer doorgaan met ons egocentrische bestaan? Godsdiensten en of het nou het christendom, de islam of een andere is, hebben toch allemaal dezelfde elementen in zich: barmhartigheid, liefde voor de ander, offervaardigheid, solidariteit, mededogen, zorg voor de armen en welke andere woorden je er ook nog voor zou kunnen gebruiken.
En vanzelfsprekend blijven bij veel mensen die momenten niet beperkt tot het Kerstfeest of het Offerfeest maar we doen toch allemaal te weinig en denken te veel aan onszelf. Kunnen we dat bestand dan tenminste niet wat langer laten duren?
Volgens de Occupy beweging bezit 1% van de mensheid net zo veel als de resterende 99% overigen bij elkaar. En helaas zijn er heel veel mensen die graag bij die 1% willen horen?
Een wapenstilstand tijdens bv. Kerstmis wat in het verleden vaak gebeurde in oorlogen of conflicten waar westerse ("christelijke") mogendheden bij betrokken waren, heb ik altijd verschrikkelijk hypocriet gevonden.
Twee dagen vrede op aarde en in de mensen een welbehagen. En daarna was men weer in staat en gerechtigd de opponent naar het leven te staan.
Een beetje zo'n zelfde soort gevoel bekruipt me als ik de feestelijkheden rond het Offerfeest (Kurban Bayramı) tot me door laat dringen. Het Offerfeest is denk ik samen met het Suikerfeest het belangrijkste Islamitische feest in Turkije.
Het feest wordt gevierd ter nagedachtenis aan de profeet Ibrahim die bereid was zijn zoon (aangenomen wordt Ismail) te offeren in opdracht en ter ere van God. Maar de plaats van de zoon mocht op het laatst ingenomen worden door een ram.
Ik vraag me wel eens af hoe de wereld er nu voorgestaan zou hebben als het mes wel zijn werk gedaan had en de zoon geofferd was.
Het ter gelegenheid van het Offerfeest (laten) slachten van een schaap of koe gebeurt overal ter wereld. Behalve dit massaal offeren van dieren, waarbij in de Islamitische landen stromen, rivieren van bloed vloeien waarvoor Allah vast en zeker met een meer geciviliseerd alternatief tevreden zou zijn, vind ik het Offerfeest een geweldig, fantastisch feest.
Het Offerfeest brengt mensen dichter tot elkaar. Miljoenen mensen reizen het hele land af om bij familie of vrienden op bezoek te gaan.
Overal wordt veel geld ingezameld ten behoeve van minderbedeelden.
Voedsel, kleding, geld en andere zaken worden in alle delen van het land onder de armere medemens verdeeld.
Het feest brengt mensen samen. En daarbij gaat het niet alleen om de giften maar juist het kunnen delen van zorgen en problemen wordt zeer belangrijk gevonden.
Dit jaar neemt de solidariteit met de aardbevingsslachtoffers uit Van een speciale plaats in.
In mijn ogen lijken deze dagen op een vorm van een bestand. Waarom kunnen we slechts 4 dagen op deze manier aan onze medemens denken en daarna weer doorgaan met ons egocentrische bestaan? Godsdiensten en of het nou het christendom, de islam of een andere is, hebben toch allemaal dezelfde elementen in zich: barmhartigheid, liefde voor de ander, offervaardigheid, solidariteit, mededogen, zorg voor de armen en welke andere woorden je er ook nog voor zou kunnen gebruiken.
En vanzelfsprekend blijven bij veel mensen die momenten niet beperkt tot het Kerstfeest of het Offerfeest maar we doen toch allemaal te weinig en denken te veel aan onszelf. Kunnen we dat bestand dan tenminste niet wat langer laten duren?
Volgens de Occupy beweging bezit 1% van de mensheid net zo veel als de resterende 99% overigen bij elkaar. En helaas zijn er heel veel mensen die graag bij die 1% willen horen?
zondag 6 november 2011
Snert
Een Nederlandse kennis van me die al heel lang het grootste deel van elk jaar in Turkije doorbrengt wilde tijdens een kort verblijf in haar thuisland naar de dokter. Ze maakte een afspraak bij de praktijk van haar oude huisarts. Op tijd stapte ze op de fiets. Beter te vroeg dan te laat, maar het zou wel weer uitlopen. Toen het haar beurt was en ze de spreekkamer binnenkwam werd ze hartelijk begroet. Ze kende haar huisarts al vanaf dat ze kind was. Hij had haar zelfs niet geheel en al probleemloos op de wereld geholpen.
Dat was een eeuwigheid geleden. Hij moest toch eigenlijk allang met pensioen zijn, dacht ze .
"Goeie morgen, Els. Goh, wat heb ik jou lang niet gezien." Ze schudden elkaar de hand.
"Goeie morgen dokter. Ja dat moet een jaar of zeven geleden zijn dat ik hier voor het laatst op consult was."
"Ga zitten, ga zitten."
Na nog wat heen en weer gepraat over vroeger en na de normale plichtplegingen vroeg de arts: "Wel, vertel me nu maar waar je voor komt. Wat scheelt eraan?"
"Ja dokter het zit zo. Onlangs ben ik met mijn klachten naar het ziekenhuis in Turkije geweest. Er was daar een heel aardige dokter. Ik spreek redelijk goed Turks en heb zelfs af en toe moeite me de juiste Nederlandse schrijfwijze of vertaling. Maar ik kon hem mijn problemen duidelijk uitleggen. En hij diagnosticeerde mijn probleem als "angst voor vliegen". Hij wilde me wel helpen maar eigenlijk zou ik het prettiger vinden om er hier iets aan te laten doen."
"Wel Els, ik denk dat het dan het beste is als ik je verwijs naar een gedragstherapeut. Die beschikt over allerlei technieken waarmee je volgens mij heel snel van je problemen af kan raken. Vliegangst is een fobie die net als bijna alle andere fobieën met een vrij eenvoudige uitdovingtherapie oftewel systematische desensitisatie te genezen valt. Een therapie die uitermate succesvol is bij vliegangst," legde de dokter vriendelijk uit.
Hij wordt inderdaad oud, dacht Els. Hij begrijpt me niet. Ik heb helemaal geen vliegangst. Ik reis regelmatig heen en tussen Nederland en Turkije. Ik heb angst voor vliegen.
"Maar dokter, ik heb helemaal geen vliegangst," protesteerde Els. "Ik heb angst voor vliegen."
"Oh," zei de dokter, "ik had je even niet goed begrepen, maar of je nou vliegangst heb of angst voor vliegen, dat maakt niks uit. Het zijn gedragsstoornissen die met vrijwel gelijke middelen verholpen kunnen worden."
"Hier" ging hij verder, "dit is het nummer van dokter Strijpers, een goed collega, die je zeker van je vliegangst af kan helpen." Hij overhandigde haar een kaartje.
Ze namen afscheid en Els stond toch een beetje verbaasd weer op straat. Ze zou toch maar eens op zoek gaan naar een andere huisarts.
Ze stapte op haar fiets en peddelde door het dorp. Gek, dacht ze, een boerendorp. Altijd waren er wel vliegen vanwege de koeien die overal in de wei of op stal stonden. En nooit had ze daar problemen mee gehad. Maar sinds ze regelmatig naar Turkije ging had ze die angst ontwikkeld, soms kon ze er zelfs panisch van worden. En het was alleen maar voor vliegen, niet voor muggen of wespen of andere insecten.
Ze stopte op het dorpsplein. Bij café Smulders hing een bord aan de gevel: gevulde boerensnert met spek en worst. Goh, daar heb ik trek in, lang niet gegeten. Ze stapte af, zette haar fiets tegen een lantaarnpaal, ging naar binnen en bestelde een bord erwtensoep.
Even later werd een groot, diep bord met dampende en heerlijk ruikende soep vol worst en spek vergezeld van roggebrood voor haar op tafel gezet. Els greep begerig haar lepel, veegde die af aan een servetje en liet hem in de soep zakken.
"Ober, ober !!!!" gilde Els. "Er zit een vlieg .....".
Ze sprong op, gooide haar stoel omver, liet haar lepel vallen en gillend rende ze naar buiten.
Dat was een eeuwigheid geleden. Hij moest toch eigenlijk allang met pensioen zijn, dacht ze .
"Goeie morgen, Els. Goh, wat heb ik jou lang niet gezien." Ze schudden elkaar de hand.
"Goeie morgen dokter. Ja dat moet een jaar of zeven geleden zijn dat ik hier voor het laatst op consult was."
"Ga zitten, ga zitten."
Na nog wat heen en weer gepraat over vroeger en na de normale plichtplegingen vroeg de arts: "Wel, vertel me nu maar waar je voor komt. Wat scheelt eraan?"
"Ja dokter het zit zo. Onlangs ben ik met mijn klachten naar het ziekenhuis in Turkije geweest. Er was daar een heel aardige dokter. Ik spreek redelijk goed Turks en heb zelfs af en toe moeite me de juiste Nederlandse schrijfwijze of vertaling. Maar ik kon hem mijn problemen duidelijk uitleggen. En hij diagnosticeerde mijn probleem als "angst voor vliegen". Hij wilde me wel helpen maar eigenlijk zou ik het prettiger vinden om er hier iets aan te laten doen."
"Wel Els, ik denk dat het dan het beste is als ik je verwijs naar een gedragstherapeut. Die beschikt over allerlei technieken waarmee je volgens mij heel snel van je problemen af kan raken. Vliegangst is een fobie die net als bijna alle andere fobieën met een vrij eenvoudige uitdovingtherapie oftewel systematische desensitisatie te genezen valt. Een therapie die uitermate succesvol is bij vliegangst," legde de dokter vriendelijk uit.
Hij wordt inderdaad oud, dacht Els. Hij begrijpt me niet. Ik heb helemaal geen vliegangst. Ik reis regelmatig heen en tussen Nederland en Turkije. Ik heb angst voor vliegen.
"Maar dokter, ik heb helemaal geen vliegangst," protesteerde Els. "Ik heb angst voor vliegen."
"Oh," zei de dokter, "ik had je even niet goed begrepen, maar of je nou vliegangst heb of angst voor vliegen, dat maakt niks uit. Het zijn gedragsstoornissen die met vrijwel gelijke middelen verholpen kunnen worden."
"Hier" ging hij verder, "dit is het nummer van dokter Strijpers, een goed collega, die je zeker van je vliegangst af kan helpen." Hij overhandigde haar een kaartje.
Ze namen afscheid en Els stond toch een beetje verbaasd weer op straat. Ze zou toch maar eens op zoek gaan naar een andere huisarts.
Ze stapte op haar fiets en peddelde door het dorp. Gek, dacht ze, een boerendorp. Altijd waren er wel vliegen vanwege de koeien die overal in de wei of op stal stonden. En nooit had ze daar problemen mee gehad. Maar sinds ze regelmatig naar Turkije ging had ze die angst ontwikkeld, soms kon ze er zelfs panisch van worden. En het was alleen maar voor vliegen, niet voor muggen of wespen of andere insecten.
Ze stopte op het dorpsplein. Bij café Smulders hing een bord aan de gevel: gevulde boerensnert met spek en worst. Goh, daar heb ik trek in, lang niet gegeten. Ze stapte af, zette haar fiets tegen een lantaarnpaal, ging naar binnen en bestelde een bord erwtensoep.
Even later werd een groot, diep bord met dampende en heerlijk ruikende soep vol worst en spek vergezeld van roggebrood voor haar op tafel gezet. Els greep begerig haar lepel, veegde die af aan een servetje en liet hem in de soep zakken.
"Ober, ober !!!!" gilde Els. "Er zit een vlieg .....".
Ze sprong op, gooide haar stoel omver, liet haar lepel vallen en gillend rende ze naar buiten.
zaterdag 5 november 2011
De bewaker
Jaren geleden bestonden er al summiere plannetjes om een nieuwe jachthaven aan te leggen. Er bestond geen gelegenheid voor wat grotere schepen om af te meren, behalve dan aan een geïmproviseerde krakkemikkige houten pier of op ree natuurlijk.
Lange tijd bleef het op dat niveau voortsukkelen, ideetjes, plannetjes. Echt noodzakelijk vond men het bij de gemeente ook niet. En onder de bevolking gingen trouwens nog al wat stemmen op die een nieuwe haven zelfs ongewenst achtten. Een nieuwe haven zou veel nieuwe drukte met zich brengen en daar waren ze absoluut niet in geïnteresseerd.
De plaatselijke horeca en de winkeliersvereniging dachten daar wel heel anders over. Voor hen was van belang: meer toeristen, meer klanten, meer omzet en vanzelfsprekend dus meer verdiensten.
Toen er een paar jaar later een nieuwe burgemeester kwam (van een andere partij) werden de plannen al snel iets concreter. De exacte rol van de burgemeester ken ik niet en ik weet ook niet precies hoe er door belanghebbenden gelobbyd is, maar het was overduidelijk dat hij wel in staat was geweest om provincie en staat voor de plannen te interesseren. Er kwam namelijk wel geld beschikbaar.
Er werd een bekend bureau in de arm genomen dat de coördinatie zou verzorgen en de hele eerste fase van het project zou begeleiden. Voortvarend werd er gewerkt want een maand later lag er een eerste uitgewerkte versie van de plannen op tafel van de burgemeester.
Na een aantal veranderingen, nieuwe onderzoeken en aanpassingen kwam er dan nog vrij snel een door alle betrokkenen geaccordeerd plan ter beoordeling te liggen. Plan aangenomen. Verdere voorberingen konden van start gaan.
Landmeters, ingenieurs en gemeentelijke functionarissen gingen druk aan de slag met het uitzetten van lijnen en het markeren van de ijkpunten.
En op een maandagmorgen in februari, het was nog niet eens licht, denderden graafmachines, vrachtwagens, hijskranen en ander zwaar materieel door het dorp op weg naar de haven.
Aan het water stond een man die net bezig was zijn visgerei in orde te maken. Na een paar minuten had hij zijn twee hengels in stelling gebracht en zette zich op de rand van een bootje dat daar op het zand getrokken was.
De werkzaamheden gingen van start. Dagelijks gadegeslagen door tientallen dorpelingen en andere belangstellenden werd er in een periode van enkele maanden een immense hoeveelheid werk verzet. Er werden wegen verlegd, er werd een nieuwe pier van rotsblokken gelegd, er werden nieuwe kades gebouwd, er werd beton gestort, er werden water en elektraleidingen gelegd, er werden toiletgebouwen geplaatst enz.
En iedere morgen stond aan het water de man met zijn twee hengels.
De laatste werkzaamheden zoals het aanbrengen van verlichting, plaatsen van brandkranen, schilderwerk , zetten van hekwerk om de haven af te sluiten voor ongewenste bezoekers, elektrisch bedienbare slagbomen en het plaatsen van een cabine voor de bewaking vonden plaats en de nieuwe haven was een feit.
Er werd een grote ceremonie gehouden en een openingsfeest georganiseerd. Vijfentwintig grote jachten konden het hele jaar door nu een beschut plekje vinden. Iedereen blij. De middenstand, de burgemeester, de gemeente en de drie man die als bewakers in 24-uurs ploegendienst aangesteld waren.
Iedere morgen kwam de man met zijn twee hengels langs de bewakers om naar zijn visstek te wandelen.
Op een ochtend merkte hij dat de bewaker in zijn hok lag te slapen. Ook vond hij dat de haven vreemd leeg aandeed. Een flink aantal schepen moest de vorige dag vertrokken zijn. Maar hij vertrouwde de zaak niet helemaal want de slagbomen stonden open. Hij bonkte op de ramen van de cabine maar de bewaker reageerde niet. Hij wist genoeg. Hij belde het telefoonnummer dat op de deur van de cabine stond en sloeg alarm. Na enkele minuten was de jandarmerie aanwezig.....
Een dag of drie is de visser nog teruggeweest om te proberen een visje te verschalken. Daarna werd er nooit meer iets van hem vernomen.
Lange tijd bleef het op dat niveau voortsukkelen, ideetjes, plannetjes. Echt noodzakelijk vond men het bij de gemeente ook niet. En onder de bevolking gingen trouwens nog al wat stemmen op die een nieuwe haven zelfs ongewenst achtten. Een nieuwe haven zou veel nieuwe drukte met zich brengen en daar waren ze absoluut niet in geïnteresseerd.
De plaatselijke horeca en de winkeliersvereniging dachten daar wel heel anders over. Voor hen was van belang: meer toeristen, meer klanten, meer omzet en vanzelfsprekend dus meer verdiensten.
Toen er een paar jaar later een nieuwe burgemeester kwam (van een andere partij) werden de plannen al snel iets concreter. De exacte rol van de burgemeester ken ik niet en ik weet ook niet precies hoe er door belanghebbenden gelobbyd is, maar het was overduidelijk dat hij wel in staat was geweest om provincie en staat voor de plannen te interesseren. Er kwam namelijk wel geld beschikbaar.
Er werd een bekend bureau in de arm genomen dat de coördinatie zou verzorgen en de hele eerste fase van het project zou begeleiden. Voortvarend werd er gewerkt want een maand later lag er een eerste uitgewerkte versie van de plannen op tafel van de burgemeester.
Na een aantal veranderingen, nieuwe onderzoeken en aanpassingen kwam er dan nog vrij snel een door alle betrokkenen geaccordeerd plan ter beoordeling te liggen. Plan aangenomen. Verdere voorberingen konden van start gaan.
Landmeters, ingenieurs en gemeentelijke functionarissen gingen druk aan de slag met het uitzetten van lijnen en het markeren van de ijkpunten.
En op een maandagmorgen in februari, het was nog niet eens licht, denderden graafmachines, vrachtwagens, hijskranen en ander zwaar materieel door het dorp op weg naar de haven.
Aan het water stond een man die net bezig was zijn visgerei in orde te maken. Na een paar minuten had hij zijn twee hengels in stelling gebracht en zette zich op de rand van een bootje dat daar op het zand getrokken was.
De werkzaamheden gingen van start. Dagelijks gadegeslagen door tientallen dorpelingen en andere belangstellenden werd er in een periode van enkele maanden een immense hoeveelheid werk verzet. Er werden wegen verlegd, er werd een nieuwe pier van rotsblokken gelegd, er werden nieuwe kades gebouwd, er werd beton gestort, er werden water en elektraleidingen gelegd, er werden toiletgebouwen geplaatst enz.
En iedere morgen stond aan het water de man met zijn twee hengels.
De laatste werkzaamheden zoals het aanbrengen van verlichting, plaatsen van brandkranen, schilderwerk , zetten van hekwerk om de haven af te sluiten voor ongewenste bezoekers, elektrisch bedienbare slagbomen en het plaatsen van een cabine voor de bewaking vonden plaats en de nieuwe haven was een feit.
Er werd een grote ceremonie gehouden en een openingsfeest georganiseerd. Vijfentwintig grote jachten konden het hele jaar door nu een beschut plekje vinden. Iedereen blij. De middenstand, de burgemeester, de gemeente en de drie man die als bewakers in 24-uurs ploegendienst aangesteld waren.
Iedere morgen kwam de man met zijn twee hengels langs de bewakers om naar zijn visstek te wandelen.
Op een ochtend merkte hij dat de bewaker in zijn hok lag te slapen. Ook vond hij dat de haven vreemd leeg aandeed. Een flink aantal schepen moest de vorige dag vertrokken zijn. Maar hij vertrouwde de zaak niet helemaal want de slagbomen stonden open. Hij bonkte op de ramen van de cabine maar de bewaker reageerde niet. Hij wist genoeg. Hij belde het telefoonnummer dat op de deur van de cabine stond en sloeg alarm. Na enkele minuten was de jandarmerie aanwezig.....
Een dag of drie is de visser nog teruggeweest om te proberen een visje te verschalken. Daarna werd er nooit meer iets van hem vernomen.
vrijdag 4 november 2011
Foutje..... bedankt
Jean-Baptiste Van Mour legde zijn palet en zijn penseel neer. Dit was de laatste keer dat hij zijn gast nodig had gehad om voor hem te poseren. De laatste details van het manshoge portret zou hij de komende weken aandachtig aanbrengen. Hij beloofde dat het doek over drie weken thuisbezorgd zou worden en hij gaf zijn leerling opdracht de heer naar de deur te begeleiden en uit te laten. Zo, dat zat er bijna op. Hij vond dat hij wel wat ontspanning verdiend had. Hij gaf zijn leerling nog wat instructies en kort daarop vertrok hij voor een heerlijk bad naar de hamam om de hoek van de straat.
Van Mour was een Vlaams schilder die leefde van 1671 tot 1737. Hij kwam in 1699 in het gevolg van de Franse ambassadeur naar Constantinopel waar hij de rest van zijn leven werkte. Aanvankelijk dus voor die Franse ambassadeur en later voor de ambassadeur van de Zeven Verenigde Nederlanden. Hij schilderde straatlevens, groepen mensen zowel binnenshuis als op het platteland als in de stad, vergaderingen en bijeenkomsten in het Topkapı paleis van sultan Ahmet II. Ook maakte hij honderden schilderijen met klederdrachten, cultuurhistorisch gezien van belang.
Ik heb zijn doeken ooit in het Rijksmuseum in Amsterdam gezien waar een grote collectie van zijn werk aanwezig is. Eigenlijk was ik de beste man totaal vergeten tot ik onlangs in een Turks tijdschrift een paar afbeeldingen van enkele van zijn schilderijen zag.
Een van die afbeeldingen was van het doek hierboven genoemd. Een heer met baard in een lange rode cape met een goudkleurige opzichtige voorsluiting en op zijn hoofd een hoge taps toelopende bontmuts. "Dragoman" stond er bij de afbeelding. Een intrigerend woord en een intrigerend beroep. Dragoman was de naam voor tolk, vertaler, gids, onderhandelaar in het Osmaanse Rijk. Het ambt had iets heel bijzonders, iets gezaghebbends, iets prestigieus. Een dragoman was destijds een essentieel persoon in de diplomatieke betrekkingen, waar sommige dragomans ook een rol in vervulden, tussen het Osmaanse Rijk en de rest van de wereld.
Het ambt was aanvankelijk verbonden aan de Hoge Porte, de regering maar ook het gebouw waar de regering zetelde. De betekenis en de inhoud van het beroep veranderde en tegenwoordig spreken we van tolk/vertaler.
Het beroep van tolk/vertaler was lang niet altijd van gevaar ontbloot. Uit de geschiedenis kennen we wel de verhalen bv. uit de Romeinse oudheid of de Middeleeuwen waarin men de boodschapper van een onaangenaam bericht, en dat was in een aantal gevallen de tolk, door een potentaat ter dood gebracht liet worden. Als er in netelige diplomatieke kwesties niet het gewenste resultaat behaald werd en een wispelturig heer zijn eigen falen wilde verdoezelen werd een "schuldige" gezocht. En dat bleek ook wel eens de dragoman te zijn die de zaken verkeerd vertaald zou hebben.
Maar niet alleen toen. Tot voor enkele jaren moest je hier in Turkije heel voorzichtig zijn als vertaler om je medewerking te verlenen aan de vertaling van een boek waarin kritische kanttekeningen gemaakt werden m.b.t. de Turkse staat. De vertaling was dan waarschijnlijk wel correct maar de inhoud van het werk was de regering dan onwelgevallig.
Dat er zelfs in de studie over een vertaling wel gevaar zou kunnen schuilen wordt duidelijk in het geval van de Duitse filoloog die de vertaling van de vroegste Koranverzen bestudeerde.
Bij zijn publicaties voelde hij zich genoodzaakt zich van een schuilnaam te bedienen. Volgens zijn hypothese waren er fouten geslopen in de vertaling vanuit het Syro-Aramees waarin de eerste verzen geschreven zouden zijn.
En de meest spectaculaire vertaalfout heeft hem enorm veel publiciteit opgeleverd. Daarin beweert hij dat het woord "huri" met "witte druif" vertaald had moeten worden en niet met "maagd". Dan zouden er bij het martelaarschap van de zelfmoordterrorist geen 72 maagden maar slechts een tros druiven op hem wachten. En als dat destijds dan inderdaad zo vertaald zou zijn, zou de wereld er nu misschien wel heel anders uitzien.
Bij het vertalen worden fouten gemaakt en gelukkig hebben die fouten meestal geen serieuze gevolgen. Als de vertaler van een Amerikaanse speelfilm het woord "station" vertaalt met "treinstation" in plaats van met "politiebureau" zal niemand daardoor gevaar lopen, toch?
Van Mour was een Vlaams schilder die leefde van 1671 tot 1737. Hij kwam in 1699 in het gevolg van de Franse ambassadeur naar Constantinopel waar hij de rest van zijn leven werkte. Aanvankelijk dus voor die Franse ambassadeur en later voor de ambassadeur van de Zeven Verenigde Nederlanden. Hij schilderde straatlevens, groepen mensen zowel binnenshuis als op het platteland als in de stad, vergaderingen en bijeenkomsten in het Topkapı paleis van sultan Ahmet II. Ook maakte hij honderden schilderijen met klederdrachten, cultuurhistorisch gezien van belang.
Ik heb zijn doeken ooit in het Rijksmuseum in Amsterdam gezien waar een grote collectie van zijn werk aanwezig is. Eigenlijk was ik de beste man totaal vergeten tot ik onlangs in een Turks tijdschrift een paar afbeeldingen van enkele van zijn schilderijen zag.
Een van die afbeeldingen was van het doek hierboven genoemd. Een heer met baard in een lange rode cape met een goudkleurige opzichtige voorsluiting en op zijn hoofd een hoge taps toelopende bontmuts. "Dragoman" stond er bij de afbeelding. Een intrigerend woord en een intrigerend beroep. Dragoman was de naam voor tolk, vertaler, gids, onderhandelaar in het Osmaanse Rijk. Het ambt had iets heel bijzonders, iets gezaghebbends, iets prestigieus. Een dragoman was destijds een essentieel persoon in de diplomatieke betrekkingen, waar sommige dragomans ook een rol in vervulden, tussen het Osmaanse Rijk en de rest van de wereld.
Het ambt was aanvankelijk verbonden aan de Hoge Porte, de regering maar ook het gebouw waar de regering zetelde. De betekenis en de inhoud van het beroep veranderde en tegenwoordig spreken we van tolk/vertaler.
Het beroep van tolk/vertaler was lang niet altijd van gevaar ontbloot. Uit de geschiedenis kennen we wel de verhalen bv. uit de Romeinse oudheid of de Middeleeuwen waarin men de boodschapper van een onaangenaam bericht, en dat was in een aantal gevallen de tolk, door een potentaat ter dood gebracht liet worden. Als er in netelige diplomatieke kwesties niet het gewenste resultaat behaald werd en een wispelturig heer zijn eigen falen wilde verdoezelen werd een "schuldige" gezocht. En dat bleek ook wel eens de dragoman te zijn die de zaken verkeerd vertaald zou hebben.
Maar niet alleen toen. Tot voor enkele jaren moest je hier in Turkije heel voorzichtig zijn als vertaler om je medewerking te verlenen aan de vertaling van een boek waarin kritische kanttekeningen gemaakt werden m.b.t. de Turkse staat. De vertaling was dan waarschijnlijk wel correct maar de inhoud van het werk was de regering dan onwelgevallig.
Dat er zelfs in de studie over een vertaling wel gevaar zou kunnen schuilen wordt duidelijk in het geval van de Duitse filoloog die de vertaling van de vroegste Koranverzen bestudeerde.
Bij zijn publicaties voelde hij zich genoodzaakt zich van een schuilnaam te bedienen. Volgens zijn hypothese waren er fouten geslopen in de vertaling vanuit het Syro-Aramees waarin de eerste verzen geschreven zouden zijn.
En de meest spectaculaire vertaalfout heeft hem enorm veel publiciteit opgeleverd. Daarin beweert hij dat het woord "huri" met "witte druif" vertaald had moeten worden en niet met "maagd". Dan zouden er bij het martelaarschap van de zelfmoordterrorist geen 72 maagden maar slechts een tros druiven op hem wachten. En als dat destijds dan inderdaad zo vertaald zou zijn, zou de wereld er nu misschien wel heel anders uitzien.
Bij het vertalen worden fouten gemaakt en gelukkig hebben die fouten meestal geen serieuze gevolgen. Als de vertaler van een Amerikaanse speelfilm het woord "station" vertaalt met "treinstation" in plaats van met "politiebureau" zal niemand daardoor gevaar lopen, toch?
donderdag 3 november 2011
Herkenning
Jaren geleden had ik een slimme kat die kennelijk erg veel van zijn baas hield. Vaak bracht hij een gedane vangst mee naar huis om die dan in de bijkeuken neer te leggen waar ik hem dan gemakkelijk zou kunnen vinden om daarna te verorberen.
Hij was een fantastische jager en ooit heb ik hem (het was dus een kater) er op betrapt dat hij misselijk was geworden van de hoeveelheid muizenvlees dat hij genuttigd had en zijn maag binnenste buiten keerde. Daar lag op het platje achter het huis een slijmerige bloederige massa in wisselende staat van ontbinding waarin ik wel negen schedeltjes telde.
Natuurlijk ben ik me er van bewust dat het voor katten normaal is om muizen te vangen. En rondom en soms ook weleens in huis waren er voldoende knagers aanwezig. Maar als ik buiten was en ik zag de kat spelen met een levende muis probeerde ik die toch altijd weer te redden. Vaak lukte dat en schoot de muis ergens de tuin in. Als hij de muizen meteen opat vond ik dat prima maar dat spelen met zo'n muis die hij dan even vrijliet en dan weer greep, vond ik dierenbeulerij.
's Nachts was hij zeer actief en hij kwam dan via het kattenluik naar binnen met zijn prooi welke hij dan graag in de mand van een van de honden deponeerde.
Maar zijn jachtinstinct was ruim en hij hield het niet alleen bij muizen. Regelmatig kwam hij met een mol of konijn aanzetten. Dan deed hij geen moeite om de buit door het kattenluikje te wurmen maar dan legde hij het lijk voor de achterdeur op de mat.
Op een ochtend, tegen het licht worden, toen ik zoals gebruikelijk naar buiten ging om een wandeling met de honden te gaan maken stapte ik in de ochtendschemer met mijn klomp op een kadavertje dat later een mol bleek te zijn geweest: Krr….kk! hoorde ik.
In het vervolg lette ik 's ochtends vroeg beter op en die duiven, die konijnen en die eekhoorn heb ik kunnen ontwijken.
Het was echt een rover. Alleen in huis maakte hij zich niet druk als zich ergens een muis verstopt had. Ik vermoedde wel eens dat die kat het idee had dat die muis er dan bij hoorde. Hij zat toch zeker binnen!
Eens zat er een muis in de keuken. Hoe ik mijn best ook deed ik kreeg het beestje niet te pakken. Het verstopte zich telkens onder de koelkast of de afwasmachine. Ik haalde de kat naar binnen om tegen beter weten in toch nog maar eens te proberen hem het dier te laten pakken. Maar nee hoor, hij reageerde zelfs niet eens. Ik kantelde de koelkast naar voren. Op dat moment schoot de muis onder de afwasmachine vandaan en schrok kennelijk van de kat. De muis schoot onder de koelkast. Juist op het moment ik die weer liet zakken en: Krr….kk! Het voetje van de koelkast kwam precies op het ongelukkige mormel terecht. Probleem opgelost.
Vorige week in Turkije. Ik zat buiten in het zonnetje aan de grote tafel de wijd uitgespreide krant te lezen toen de kat (een jong Turks vrouwtje) met een mini-muis aan kwam sjouwen. Ze liet de muis los op het terras en gooide het beest even later weer in de lucht. Ze mepte het een paar keer heen en weer om het wat te activeren. Ik kon het niet aanzien en greep in. Ik pakte de kat op die het muisje losliet. Het muisje schoot bij de kat vandaan en ik deed juist een stap naar voren om de kat van het terras af de tuin in te zetten: Krr….kk!
Hij was een fantastische jager en ooit heb ik hem (het was dus een kater) er op betrapt dat hij misselijk was geworden van de hoeveelheid muizenvlees dat hij genuttigd had en zijn maag binnenste buiten keerde. Daar lag op het platje achter het huis een slijmerige bloederige massa in wisselende staat van ontbinding waarin ik wel negen schedeltjes telde.
Natuurlijk ben ik me er van bewust dat het voor katten normaal is om muizen te vangen. En rondom en soms ook weleens in huis waren er voldoende knagers aanwezig. Maar als ik buiten was en ik zag de kat spelen met een levende muis probeerde ik die toch altijd weer te redden. Vaak lukte dat en schoot de muis ergens de tuin in. Als hij de muizen meteen opat vond ik dat prima maar dat spelen met zo'n muis die hij dan even vrijliet en dan weer greep, vond ik dierenbeulerij.
's Nachts was hij zeer actief en hij kwam dan via het kattenluik naar binnen met zijn prooi welke hij dan graag in de mand van een van de honden deponeerde.
Maar zijn jachtinstinct was ruim en hij hield het niet alleen bij muizen. Regelmatig kwam hij met een mol of konijn aanzetten. Dan deed hij geen moeite om de buit door het kattenluikje te wurmen maar dan legde hij het lijk voor de achterdeur op de mat.
Op een ochtend, tegen het licht worden, toen ik zoals gebruikelijk naar buiten ging om een wandeling met de honden te gaan maken stapte ik in de ochtendschemer met mijn klomp op een kadavertje dat later een mol bleek te zijn geweest: Krr….kk! hoorde ik.
In het vervolg lette ik 's ochtends vroeg beter op en die duiven, die konijnen en die eekhoorn heb ik kunnen ontwijken.
Het was echt een rover. Alleen in huis maakte hij zich niet druk als zich ergens een muis verstopt had. Ik vermoedde wel eens dat die kat het idee had dat die muis er dan bij hoorde. Hij zat toch zeker binnen!
Eens zat er een muis in de keuken. Hoe ik mijn best ook deed ik kreeg het beestje niet te pakken. Het verstopte zich telkens onder de koelkast of de afwasmachine. Ik haalde de kat naar binnen om tegen beter weten in toch nog maar eens te proberen hem het dier te laten pakken. Maar nee hoor, hij reageerde zelfs niet eens. Ik kantelde de koelkast naar voren. Op dat moment schoot de muis onder de afwasmachine vandaan en schrok kennelijk van de kat. De muis schoot onder de koelkast. Juist op het moment ik die weer liet zakken en: Krr….kk! Het voetje van de koelkast kwam precies op het ongelukkige mormel terecht. Probleem opgelost.
Vorige week in Turkije. Ik zat buiten in het zonnetje aan de grote tafel de wijd uitgespreide krant te lezen toen de kat (een jong Turks vrouwtje) met een mini-muis aan kwam sjouwen. Ze liet de muis los op het terras en gooide het beest even later weer in de lucht. Ze mepte het een paar keer heen en weer om het wat te activeren. Ik kon het niet aanzien en greep in. Ik pakte de kat op die het muisje losliet. Het muisje schoot bij de kat vandaan en ik deed juist een stap naar voren om de kat van het terras af de tuin in te zetten: Krr….kk!
woensdag 2 november 2011
Zaterdagmiddag
Kort na de stichting van de Republiek Turkije, 88 jaar geleden, werd door Atatürk een binnenlandse politiek in het leven geroepen die het nationalisme moest verstevigen. Deze politiek van turkificatie hield o.a. in dat iedereen die in Turkije woonde, van welke minderheidsgroepering dan ook, voortaan Turk was.
In onderwijs en op het gebied van cultuur mocht alleen het Turks als taal gebruikt worden. Later werd zelfs overgegaan tot het verplicht aannemen van een verturkste naam om zo vreemde taalelementen te weren en afkomst te verdoezelen.
Deze vorm van assimilatie is maar ten dele geslaagd. Want veel mensen van minderheidsgroeperingen die in de gelegenheid waren verlieten het land.
Het belangrijkste probleem bleef de zaak van de Koerden. Een groot deel van de Koerdische minderheid in Turkije wil de eigen cultuur en taal behouden en een vorm van zelfbestuur verkrijgen. Het liefst in een eigen land (Kurdistan) of anders in een soort autonomie binnen Turkije. Tot nu toe hebben de vijandelijkheden tussen het Turkse leger en Koerdische rebellen van de PKK (tegenwoordig terroristen) de laatste tientallen jaren misschien wel aan 40.000 mensen het leven gekost en een oplossing is niet in zicht. De strijd is de laatste maanden weer in alle hevigheid losgebarsten. Veel slachtoffers onder soldaten, politieagenten, PKK-strijders en burgers. Alleen vorige week vielen er al ongeveer 100 slachtoffers bij aanslagen door PKK-strijders en vergeldingsacties door het leger.
Zaterdagmiddag 29 oktober ontplofte er een bom in een winkelstraat in Bingöl, hoofdstad van de gelijknamige provincie in het oosten van Turkije.
Volgens de berichten in de pers betrof het een zelfmoordactie van een PKK-strijdster. Ze zou van plan geweest zijn een aanslag te plegen op een bijeenkomst in het stadion ter gelegenheid van de viering van de verjaardag van de republiek. Maar die feestelijke bijeenkomst was afgelast als eerbied voor de slachtoffers van de aardbeving rond Van. Waarschijnlijk was een kantoor van de AKP, de politieke partij van minister-president Erdoğan het plaatsvervangende doelwit geworden.
Voor ze echter tot haar daad kon overgaan werd ze door een vrouw die met haar kinderen boodschappen deed ontmaskerd. Er is een strijd ontstaan waarbij de vrouw volgens de berichten geprobeerd moet hebben de bom onschadelijk te maken. Op dat moment ontplofte de bomgordel en de beide vrouwen kwamen om het leven. Ook vielen er tientallen gewonden.
De daad van de moeder wordt in de pers als heldendaad omschreven. Ze offerde haar leven op voor haar kinderen, die wel gewond raakten maar er weer lichamelijk bovenop zullen komen. Haar actie is heel goed te verklaren, haar beweegredenen zijn duidelijk.
Maar hoe lag dat bij die PKK-strijdster. Dergelijke aanslagen worden maar zelden (hoewel steeds vaker) door een vrouw gepleegd. In het verleden waren er een aantal zelfmoordaanslagen in Rusland en enkele voormalige Sovjetrepublieken door zogenaamde zwarte weduwen. De beruchte Tsjetsjeense zelfmoordenaarsters die in hun meest spectaculaire actie, de bezetting van het Doebrovka theater in 2002 in Moskou, met negentien vrouwen tegelijk de dood vonden. Tegenover de repressie en de vuile oorlog met de Russen stelden zij het martelaarschap voor hun volk en geloof.
Kan men de strijd van de Koerden daarmee vergelijken? Hoe wanhopig moet je zijn om voor een dergelijke daad te kiezen waarbij het zeer waarschijnlijk is dat onschuldige personen het slachtoffer worden? Is dit te begrijpen?
In onderwijs en op het gebied van cultuur mocht alleen het Turks als taal gebruikt worden. Later werd zelfs overgegaan tot het verplicht aannemen van een verturkste naam om zo vreemde taalelementen te weren en afkomst te verdoezelen.
Deze vorm van assimilatie is maar ten dele geslaagd. Want veel mensen van minderheidsgroeperingen die in de gelegenheid waren verlieten het land.
Het belangrijkste probleem bleef de zaak van de Koerden. Een groot deel van de Koerdische minderheid in Turkije wil de eigen cultuur en taal behouden en een vorm van zelfbestuur verkrijgen. Het liefst in een eigen land (Kurdistan) of anders in een soort autonomie binnen Turkije. Tot nu toe hebben de vijandelijkheden tussen het Turkse leger en Koerdische rebellen van de PKK (tegenwoordig terroristen) de laatste tientallen jaren misschien wel aan 40.000 mensen het leven gekost en een oplossing is niet in zicht. De strijd is de laatste maanden weer in alle hevigheid losgebarsten. Veel slachtoffers onder soldaten, politieagenten, PKK-strijders en burgers. Alleen vorige week vielen er al ongeveer 100 slachtoffers bij aanslagen door PKK-strijders en vergeldingsacties door het leger.
Zaterdagmiddag 29 oktober ontplofte er een bom in een winkelstraat in Bingöl, hoofdstad van de gelijknamige provincie in het oosten van Turkije.
Volgens de berichten in de pers betrof het een zelfmoordactie van een PKK-strijdster. Ze zou van plan geweest zijn een aanslag te plegen op een bijeenkomst in het stadion ter gelegenheid van de viering van de verjaardag van de republiek. Maar die feestelijke bijeenkomst was afgelast als eerbied voor de slachtoffers van de aardbeving rond Van. Waarschijnlijk was een kantoor van de AKP, de politieke partij van minister-president Erdoğan het plaatsvervangende doelwit geworden.
Voor ze echter tot haar daad kon overgaan werd ze door een vrouw die met haar kinderen boodschappen deed ontmaskerd. Er is een strijd ontstaan waarbij de vrouw volgens de berichten geprobeerd moet hebben de bom onschadelijk te maken. Op dat moment ontplofte de bomgordel en de beide vrouwen kwamen om het leven. Ook vielen er tientallen gewonden.
De daad van de moeder wordt in de pers als heldendaad omschreven. Ze offerde haar leven op voor haar kinderen, die wel gewond raakten maar er weer lichamelijk bovenop zullen komen. Haar actie is heel goed te verklaren, haar beweegredenen zijn duidelijk.
Maar hoe lag dat bij die PKK-strijdster. Dergelijke aanslagen worden maar zelden (hoewel steeds vaker) door een vrouw gepleegd. In het verleden waren er een aantal zelfmoordaanslagen in Rusland en enkele voormalige Sovjetrepublieken door zogenaamde zwarte weduwen. De beruchte Tsjetsjeense zelfmoordenaarsters die in hun meest spectaculaire actie, de bezetting van het Doebrovka theater in 2002 in Moskou, met negentien vrouwen tegelijk de dood vonden. Tegenover de repressie en de vuile oorlog met de Russen stelden zij het martelaarschap voor hun volk en geloof.
Kan men de strijd van de Koerden daarmee vergelijken? Hoe wanhopig moet je zijn om voor een dergelijke daad te kiezen waarbij het zeer waarschijnlijk is dat onschuldige personen het slachtoffer worden? Is dit te begrijpen?
Abonneren op:
Posts (Atom)