Op de 500ste verjaardag van de verovering van Constantinopel door sultan Mehmet II in 1453 werd de tekst van een brief gepubliceerd die in de archieven van het Vaticaan bewaard was.
Het was de tekst van een brief van paus Pius II aan de sultan.
Paus Pius II die leefde van 1405 tot 1464 stond bij leven al bekend als een humanistisch denker. Maar hij voelde zich wel verplicht als kerkvorst de christenen in Europa te beschermen. Toen hij in 1461 zijn brief schreef aan Mehmet II had de veroveraar van Constantinopel na acht jaar invasie ook al een flink deel van de Balkan onder zijn gezag gebracht.
De paus zag het somber in voor de rest van de westerse wereld. Hij dacht dat er drie opties waren om Mehmet te bestrijden. Als eerste mogelijkheid zag hij het op de been brengen van een groot leger door de Europese vorsten om strijd op het slagveld te leveren.
Als tweede mogelijkheid waar vrij veel animo voor bestond was het organiseren van nieuwe kruistochten.
Als derde uitweg achtte hij het versturen van een brief met daarin een aanbod aan de gevreesde sultan een prachtig alternatief.
Of de brief werkelijk is verstuurd en ontvangen door de sultan wordt door velen betwijfeld maar niet onmogelijk geacht.
Een deel uit de in 1953 gepubliceerde brief luidt als volgt:
....Wees er van bewust dat er in mij geen haat jegens u schuilt. Door ons geloof zijn we gebonden om net zo van onze vijanden als van onszelf te houden inclusief de aanval op datzelfde geloof; ik bid telkens weer om u uw dwalingen in te laten zien en u de juiste weg te laten volgen. U moet zich er wel van bewust zijn dat u de Latijnse koninkrijken niet zo gemakkelijk onder uw juk zal kunnen brengen als u deed met die in het oosten zoals de Grieken, de Serven, de Walachianen en andere ongelovigen. Echter, als de Sultan echt zijn heerschappij wil uitbreiden tot in de koninkrijken in het westen en zijn gestalte nog verder wil verheffen dan heeft hij daar geen geld, wapens , legers of een vloot voor nodig. Een enkel klein gebaar zou u grootste en krachtigste sterveling op aarde maken. En als u vraagt wat dat dan wel mag zijn? Het antwoord daarop is helemaal niet moeilijk. Het is overal te vinden. Slechts een beetje water of "Aquae pauxillum" zal van u een christen maken om u God en het evangelie te laten dienen. En als dat gebeurd is dan zal er geen vorst op aarde zijn die u in roem en macht voorbij kan streven. We zullen u keizer van de Grieken en de Oriënt noemen, en alles wat u tot nog toe met geweld verkregen heeft en onwettelijk in bezit houdt, zal van u zijn volgens goddelijk recht.... U zal gezien worden als de beschermer van de wereld.... En als u het juiste pad volgt zal u de Kerk van Rome nooit tegenover u vinden.... U zult veel nieuwe koninkrijken in uw bezit krijgen....
We kunnen natuurlijk geen idee hebben wat er gebeurd zou zijn als Mehmet inderdaad het christelijk geloof had aangenomen en zich had laten dopen maar dat de wereldgeschiedenis er heel anders uitgezien zou hebben kunnen we gevoeglijk aannemen.
Een verenigd Europa was dan al 500 jaar geleden mogelijk geweest.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten