Minaret

Helaas heb ik nog nooit in Turkije de muezzin over de omloop van de minaret bij de moskee zien lopen om daar zijn oproep tot het gebed te laten horen. De bedoeling van het zingen van de oproep van zo grote hoogte was natuurlijk oorspronkelijk om aan zo veel mogelijk mensen te laten horen dat de tijd voor het gebed was aangebroken. Dus eigenlijk hoe hoger de minaret was des te verder het bereik van de stem van de muezzin.
Tegenwoordig wordt vrijwel overal gebruik gemaakt van een omroepinstallatie. De muezzin zingt en de speakers verspreiden zijn oproep. Op een aantal plaatsen wordt zelfs een bandje of een cd gespeeld in plaats van een live oproep. De oorspronkelijke functie van de minaret lijkt daarmee verloren te zijn gegaan.
In Turkije zijn de meeste moskeeën koepelvormig met soms een goud- of zilverkleurig dak of met een minaret met een blauw licht bovenin. Soms staan er twee minaretten naast de moskee. Gebouwd met speciale giften van de gelovigen.
Als je dicht bij de moskee woont en je slaapt met een raam of deur open vanwege de warmte loop je de kans behoorlijk vroeg wakker gemaakt te worden. Natuurlijk wen je eraan en veel mensen slapen er dan ook gewoon doorheen (trouwens niet zo best voor het religieus besef). Maar als er een stevige wind staat en de richting is een beetje ongunstig, of gunstig afhankelijk van het perspectief waaruit men de zaak bekijkt, wordt het al moeilijker niet uit de slaap gewekt te worden.
Overigens wordt dezelfde omroepinstallatie soms ook gebruikt door de plaatselijke overheid om berichten betreffende gebeurtenissen in de gemeente door te geven. Werkzaamheden aan water of elektriciteit, receptie op het gemeentehuis, gratis maaltijd tijdens de ramadan.
Die oproep van de muezzin resulteert er meestal niet in dat er veel mensen naar de moskee komen voor het gebed. In grote delen van het land beperkt het bezoeken van de moskee zich tot het bijwonen van het vrijdaggebed. Dan zijn er veel mensen die naar de moskee gaan. Op vrijdagmiddag preekt de imam en bespreekt bv. de gebeurtenissen in de wereld en hoe men daar mee om dient te gaan. Er zijn trouwens ook veel moslims die de moskee vrijwel nooit van binnen zien. Zij bidden thuis of op een andere rustige plaats.
Zij komen misschien bij speciale gebeurtenissen als een begrafenis of het begin van de ramadan naar de moskee.
De ezan, de oproep tot het gebed is overal hetzelfde. Dezelfde woorden worden gebruikt en het klinkt dus ook vrijwel overal min of meer hetzelfde. Maar toen wij vorig jaar een nieuwe muezzin kregen, was er toch een duidelijk verschil te horen. De laatste klonk wat warmer, minder schel. Hij had een minder klaaglijke oproep. Het kan ook een nieuwe geluidsinstallatie geweest zijn.
De oproep tot gebed wordt vijfmaal per dag gedaan. Voor zonsopkomst, vroeg in de middag, laat in de middag, na zonsondergang en later op de avond. De exacte tijden zijn afhankelijk van de stand van de zon, zodat de eerste oproep ’s zomers aardig vroeg kan schallen.
De muezzin is een onbetaalde functionaris van de moskee. En jaarlijks wordt er in Turkije een wedstrijd gehouden: Beste muezzin van Turkije.
Het lijkt een heus zangcontest. Er zijn voorrondes en er is een jury die de prestaties van de muezzins op kwaliteit beoordeelt.