Wachten

Laatst kwam ik Hassan aan het strand  tegen. Uiteraard vroeg ik hem naar zijn gezondheid en hoe de zaken gingen. Hassan heeft afgelopen winter een meubelzaak overgenomen en hij hoopt er een goedlopende winkel van te maken. Het ging heel goed met hem en hij had vandaag twee klanten in zijn winkel gehad. Ze hadden alleen wat rondgekeken en niets gekocht. Maar misschien zouden ze nog  terugkomen.  
Vorige week reed ik langs zijn winkel. Klanten waren nergens te bekennen en Hassan zat op een van zijn eigen stoelen op het trottoir voor zijn winkel. Hij rookte een sigaretje en hield een glaasje thee in zijn hand. Hij wachtte op klanten.
Turken zijn sterren in het wachten. Het in de rij staan voor een loket, op het postkantoor of in het ziekenhuis, bij de douane, of bij het belastingkantoor. Het maakt niet uit waar, goed wachten kunnen ze. Wachten op het openbaar vervoer, wachten tot het gemeentekantoor opengaat. Wachten op een goedkeuring, wachten op materiaal, wachten op een stempel, wachten tot een rechtszaak geopend wordt.
Goed een groot deel van ons leven bestaat uit wachten. Dat geldt voor iedereen in elk land van de wereld. Maar in West-Europa is men de kunst van het wachten niet zo meester als bv. In Turkije. In Nederland vindt men het heel vervelend als men moet wachten. Men wordt kwaad of raakt gestrest, begint te mopperen of te vloeken. In Turkije gaat men er anders mee om. Eigenlijk vindt men het ook geen wachten, het is geen verloren tijd. Het is tijd die je doorkomt met een praatje of een kopje thee. Zo gaat dat nou eenmaal. Dat is heel gewoon.
Je zou kunnen zeggen dat het het lot is waar men zich aan overgeeft. Daar kan je toch niks tegen doen. Je ontloopt je lot toch niet.
Als iemand uit je familie door een ongeluk om het leven komt en je gelooft dat het lot hem of haar heeft weggenomen, is het verdriet en het gemis natuurlijk net zo groot als bij mensen die niet in het lot geloven. Maar heel misschien is het verlies makkelijker te aanvaarden en raakt men er zelf minder door van streek.
Toen tijdens de grote aardbeving van 1999 in een bepaalde wijk van  Izmit de meeste huizen instortten en bijna alle mensen om het leven kwamen, was er een gezin dat toevallig die dag  elders op bezoek was. Hun huis werd vernield maar zelf bleven ze gespaard. Ze verhuisden naar een andere plaats waar ze een jaar later bij een kleinere ramp om het leven kwamen. Kennissen en nabestaanden waren in rauw gedompeld maar onder elkaar werd wel gerefereerd aan het lot. Het lot kan je niet ontlopen.
Bij de strijd tussen het leger van Turkije en PKK-strijders komen jaarlijks tientallen jonge Turkse soldaten om het leven. Aan de teraardebestelling wordt op tv. vaak ruim aandacht besteed en als hij er  toe  in staat is, wil de vader van de omgekomen soldaat wel eens een verklaring afleggen. Vorig jaar zag ik ook zo’n uitzending waarbij de vader over het lot sprak.
In Turkije zijn jaarlijks heel veel startende of herstartende ondernemers. Er zijn jaarlijks ook heel veel ondernemers die failliet gaan.
Gisteravond sprak  ik Hassan weer. Het ging heel goed met hem. Een van de twee eerdere kijkers was teruggeweest en had gevraagd of hij een tafel voor hem apart wilde zetten.