Schatgraven

Het was tijdens een van mijn eerste bezoeken aan Turkije. Ik kende heel weinig van het land en eigenlijk ook heel weinig van de Turkse geschiedenis. En ik had er al helemaal niet bij stilgestaan dat Turkije één archeologische vindplaats was. Maar daar kwam ik snel achter. Tijdens dat eerste bezoek kwam ik op een min of meer vergeten afgraving aan de Egeïsche kust. Ooit had men er pogingen gedaan om met ondersteuning van gelden en onderzoekers van een Italiaanse universiteit het terrein in kaart te brengen en te ontsluiten. Het wekte de indruk met vrij grof geschut te zijn gebeurd en zoals wel vaker bij dergelijke projecten was men door financiële perikelen in ieder geval enige tijd daarvoor gestopt met de opgraving.
Er was flink gegraven met een grijper zo te zien. Er lagen bergen stenen en hopen puin. Er was een geul gegraven die waarschijnlijk bedoeld was om er waterleiding of elektriciteitsleiding in te plaatsen. Maar dat was nooit gebeurd en de geul lag nog open.
Ik snuffelde wat in het puin om te zien of er misschien nog iets interessants tussen zat dat tot dan toe bij het archeologisch onderzoek of juist door het achterwege blijven van verder archeologisch onderzoek over het hoofd was gezien.
Een paar leuk gevormde en mooi gekleurde steentjes vond ik maar niet echt iets om mee te nemen.
Met een voet een beetje in het puin wroetend kwam er een soort gordijnring te voorschijn. Ik raapte het ding op en wreef het schoon. Het leek inderdaad een benen of hoornen ring met een klein opstaand randje waar ik verder niets bijzonders aan kon ontdekken. Ook niets iets voor mij. Ik gooide de ring weer tussen het puin.
En man die ook wat liep rond te snuffelen raapte de ring meteen weer op. "Heel interessant," mompelde hij.
"Hoe zo dan, wat kan dat zijn," liet ik mijn Turkse tolk vragen.
"Het zou weleens een zihgir kunnen zijn, maar ik weet het niet zeker."
Mijn tolk kon me niet verder helpen.
Zihgir, zihgir. Het zat in mijn hoofd maar ook na het avondmaal waarbij een flinke hoeveelheid zerdeçal (kurkuma) gebruikt was, en dat is het beste middel tegen Alzheimer of vergeetachtigheid, was ik er nog niet achter.
Ik zou het natuurlijk op kunnen zoeken.
Maar ik had ook andere dingen aan mijn hoofd en de zihgir werd vergeten.

Maar toch ook weer niet. Slechts tot op het moment dat ik een paar jaar later een artikel las over de rol van de boogschutter in de Turkse geschiedenis. Het gebruik van pijl en boog was vrij universeel toen er nog geen vuurwapens bestonden. Voor de jacht, in de strijd, de oorlog.
In Turkse geschiedschrijving kom je de boogschutter veelvuldig tegen in woord en beeld. Bekend zijn de afbeeldingen van bestormingen van kastelen of verdedigde steden waarop we een regen van pijlen zien neerdalen op de verdedigers. Die moesten zich dan even schuilhouden en op dat moment stormde het voetvolk van de aanvallers naar voren om een charge uit te voeren.
De boogschutters voerden dan vanuit geknielde houding een spervuur uit. Er moest een salvo van pijlen afgeschoten worden.
In het artikel stonden ook afbeeldingen van de uitrustingstukken van de boogschutters uit die tijd. Onder andere was daar een metalen of een hoornen of een benen ring die om de duim van de hand waarmee de boog gespannen werd zat. De ring diende ter bescherming van de duim tegen de scherpe schacht van de pijlen die bij het loslaten over de duim krasten of misschien diende zo'n ring slechts voor ondersteuning van de pijl zoals sommigen beweren.
Kort daarop zag ik nog een artikeltje waarin een aantal "zihgirs" uit de collectie van een museum uit Istanbul getoond werden. Hele speciale exemplaren door de edelsmid vervaardigd, eenvoudige gepolijste gladde banden, versierde ringen van goud, met inscripties.
En zo'n prachtig museumstuk, zo'n waardevolle schat had ik weggegooid, down the drain.