Datavervalsing?

Tientallen conferenties zijn er geweest.
Honderden nota's en rapporten zijn er verschenen.
Duizenden pagina's tekst zijn geopenbaard.
Juist ja, over de klimaatverandering. En waarschijnlijk moeten we de aantallen vertien- of verhonderdvoudigen.
Als eenvoudige burger ga je er van uit dat hetgeen door bepaalde instellingen op wetenschappelijk terrein wordt verkondigd wel waar moet zijn. Zelf kan je het niet controleren en je hebt er geen verstand van. Maar dan, tegenstrijdige berichten, ruzies tussen wetenschappers, vragen in het parlement, leugens, handel in CO₂ uitstootrechten, discrediet van instanties en gaat u maar door.
Maar wat blijkt. Global warming fanaten en CO₂ oplichters hebben waarschijnlijk helemaal geen gelijk met hun verhalen over de opwarming van de aarde. Metingen hebben uitgewezen dat wereldwijd de temperatuur sinds 1997 niet meer toeneemt maar dat die zelfs al afneemt. Er zou een kleine ijstijd aankomen met mislukte oogsten en gerelateerde ziektes, meer ijs aan de polen en zo voorts.

En ik raak dan ook een beetje in de war als ik bepaalde berichten in de pers zie.

• De opwarming van de aarde gaat overduidelijk door.
• De opwarming van de aarde is al 16 jaar geleden gestopt.
• Vissen in de zee worden kleiner door de opwarming van het water.
• De aarde wordt juist kouder.

 Nu zijn er de laatste jaren steeds vaker wetenschappers door de mand gevallen. Hun onderzoeken bleken niet altijd even betrouwbaar. Er was sprake van plagiaat, interpretatiefouten van de gegevens, verzonnen onderzoeksdata, naar zich toe geschreven bewijzen en andere malversaties. Uit ijdelheid, als grap, met het oog op positieverbetering, internationale faam en financieel gewin werden we in een aantal gevallen door onze wetenschappelijke elite bij de neus genomen. En dit was kennelijk ook het geval in de kwestie van de klimaatverandering.
Ik vind het hemeltergend dat mensen in de meest verantwoordelijke posities zoals politici, regeringsleiders, financiële topfunctionarissen en dus ook wetenschappers ons voorliegen.
Toen in september het nieuwe visserijseizoen in Turkije geopend zou worden werd een maatregel afgekondigd waarmee de maat van te vangen vis veranderd werd. Afhankelijk van de soort moeten vissen enkele centimeters langer zijn dan in het verleden om aan die gestelde maat te voldoen.
En daar begreep ik niets van. Het leek niet logisch. Als de vis namelijk kleiner wordt en je alleen maar grotere vissen mag vangen kan je de Turkse visserijvloot wel opdoeken.
Hoe moet ik een dergelijke overheidsmaatregel nu interpreteren?
Was dit om meer vis de gelegenheid te geven volwassen te worden en voor nageslacht te kunnen zorgen zoals wel vaker gebeurt middels internationale visserijverdragen?
Of moet men uit de vier hierboven genoemde artikelen eigenlijk concluderen dat de zee helemaal niet warmer wordt maar eerder kouder. En dat daarmee de vis ook niet kleiner wordt maar eerder groter wellicht.
Zou het misschien kunnen dat Turkse zeebiologen alvast anticiperen op de gegevens of zouden deze wetenschappers bij hun adviezen aan de regering een creatieve verwerking van de data toegepast hebben?
Of zou het heel misschien toch nog anders in elkaar zitten?

Overbevolking

Vroeger kwam ik vaak en graag in de werkplaats van Hendrik. Hij was timmerman die om gezondheidsredenen rustig aan moest doen en geen grote karweien meer aan kon pakken.
Maar als kleine zelfstandige en onvoldoende verzekerd moest hij met zijn gezin rond zien te komen van een heel miniem inkomen. Hendrik wilde zijn werkplaats en houtbewerkingmachines niet verkopen. Zover was hij nog niet. En trouwens je wist maar nooit. Misschien wilde zijn zoon toch nog de boel overnemen?
Hij woonde in een tamelijk katholiek dorp terwijl hij zelf in het geheel niet gelovig was. Op een dag kwam zijn bejaarde buurman zijn werkplaats binnen. Of hij diens crucifix kon repareren want Jezus was namelijk van zijn kruis gevallen.
Vanzelfsprekend repareerde Hendrik met een beetje houtlijm en een schroefje buurmans houvast.
Maar tijdens deze werkzaamheden ging Hendrik een licht op. Dat was een idee. Kruisbeelden maken. Hij kon dan gewoon achter zijn machines blijven zitten in zijn bewielde bureaustoel om zonder extreme inspanningen zijn werk te doen. Dat ging hij proberen.
Als eerste vervaardigde hij een paar kruisbeelden voor die andere richting, kaal en zonder Jezus' corpus. Hij experimenteerde verder en had al snel redelijk succes en afnemers. Hij breidde zijn assortiment uit en ikonen, hangers, bijbelsteunen, heiligenbeeld kastjes, bidstoeltjes, paginaklemmen en andere christelijke parafernalia verlieten na enige tijd in flinke aantallen zijn werkplaats.

In veel West-Europese landen, maar ook in moslimlanden of Oost-Azië zijn er modehuizen of confectiebedrijven die een speciale kledinglijn voor moslima's hebben. Er zijn winkels met islamitische kleding voor vrouwen, mannen en kinderen. Nergens ter wereld zijn abaya's, kaftans, niqabs, jelleba's, hijaabs of kufi's meer uit het straatbeeld weg te denken. Ook speciale sportkleding en zwempakken voor moslima's vinden gretige afname.
Toen ik in een bijlage van een grote Turkse krant de woorden: islamitische fiets zag staan zag ik dan ook meteen een Chinese fietsenfabriek voor me waar fietsen gemaakt werden met een Arabisch logo op de stang. Maar handel is tenslotte handel en die gaat meestal aan religies voorbij.

Maar neen, dit was iets heel anders. Echt schokkend nieuws. Professor Alparslan Açıkgenç, hoofd van het sociaal wetenschappelijk instituut van de Yıldız Universiteit in Istanbul, zou tijdens een bijeenkomst verklaard hebben dat een "islamitische fiets" om de mensheid te helpen en God te dienen, mogelijk moest zijn. Een islamitische technologie (?) zou ontwikkeld moeten worden.
Een collega professor uit Gaziantep meende dat de verf van een normale fiets schadelijk is voor de mens en dus zeker niet islamitisch kon zijn.
En nog een ander sprak over de gevaren van andere dingen zoals nylon tapijten die met hun elektrische lading vooral schade aan de gezondheid van kinderen zouden toebrengen.
En de voorzitter van Food Initiatve Association (een soort vereniging van voedselproducenten) benadrukte dat genetisch gemodificeerd voedsel de mens onvruchtbaar maakt en dus zeker ook niet islamitisch kan zijn. Volgens hem was de toestand alarmerend. De moderne technologie heeft ervoor gezorgd dat nu al 35% van alle paren in Turkije met een kinderwens een vruchtbaarheidsbevorderende behandeling ondergaan.
En tegen 2050 zal, als er niets aan de productieprocessen verandert, 95% van de mensen niet meer in staat zijn zich op natuurlijke wijze voort te planten.
Vroege 1 april?

Blauwzuur

In de buurt van Bodrum werd een nieuw particulier ziekenhuis geopend. De afgelopen jaren was dat al aangekondigd en overal verscheen alvast de naam: Acıbadem. Gewoon een Turkse naam zou je zeggen.
Toen ik de naam voor het eerst zag moest ik aan de enkele jaren geleden overleden Lia Dorana denken. Zij was comedienne, cabarettiere, zangeres en actrice. Ik kende haar als de dochter Liesbeth van de familie Doorsnee uit het hoorspel: In Holland staat een huis. Ze speelde en ze zong. Geen groot zangeres en haar liederen hadden meer iets weg van cabaret dan van serieuze chansons. In de vijftiger jaren van de vorige eeuw kon ik regelmatig een lied van haar, vertolkt door mijn vader, beluisteren.

Ik ben Ali
Cyaankali
De gevaarlijke vrouw van Rotterdam
Kijk ik is fijn gaan
Op de Lijnbaan
Zet ik iedereen in vuur en vlam

Een lied met tekst, net als het hoorspel, van Annie M.G. Schmidt. Ali vemoordde haar geliefden met een vergiftigd kopje thee. En volgens mijn vader deed ze dat met cyaankali. En cyaankali werd gehaald uit bittere amandelen (acıbadem).
Acıbadem is de naam van een keten van privéziekenhuizen met voornamelijk vestigingen in het rijke westelijke en zuidelijke gedeelte van Turkije. Met een 16-tal ziekenhuizen en een 9-tal klinieken is hier sprake van een enorm bedrijf. Grote borden met de naam langs de wegen, artikelen in de kranten, interviews met artsen en reclame op tv. Publiciteit en marketing zijn goed verzorgd.
Een bezoek aan de nieuwe vestiging loont zeker de moeite. Het gebouw is heel toegankelijk en men wordt er tijdens een oriënterend gesprek uitermate vriendelijk ontvangen. De inrichting en uitrusting is het modernste van het modernste. Men ontvangt uitgebreide informatie en bij het verlaten gaat men met een dik pakket zeer luxueus uitgevoerde, glossy, fancy boekjes en tijdschriften de deur weer uit. Alles in het Engels om toeristen en expats tegemoet te komen.
Maar alles heeft zijn prijs en de kosten van behandelingen liggen aanmerkelijk hoger dan in de andere privé- of staatsziekenhuizen.
Wel vreemd dat de toegangsweg een rare helling heeft en een verkeersdrempel hetgeen voor ziekenwagens en de daarin vervoerde patiënten een beetje lastig is.

Ik denk enigszins genuanceerder over bittere amandelen dan destijds. Er schijnen zelfs in de natuurgeneeskunde kankertherapieën te bestaan die het eten van bittere amandelen aanbevelen. En ook worden ze gebruikt als smaakmaker in fijn gebak en in likeuren.
Maar toch, cyaankali blijft wel een extreem dodelijk gif.

Niet alleen vanwege de prijzen maar vooral ook vanwege de voor mij enigszins ongemakkelijk lading van het woord zou ik me toch nog wel een keer bedenken, mits ik daar dan toe in de gelegenheid zou zijn, in een dergelijk ziekenhuis een behandeling of een slaapplaats te zoeken.
Ik zou er niet met een gerust gevoel mijn medicijnen innemen.

Schatgraven

Mohammadou liep met de mijndetector aan een lange steel voor zich uit door het noordelijk grensgebied tussen Turkije en Griekenland. Het apparaat heen en weer bewegend zoals hij op tv de Turkse militairen had zien doen in het zuidoosten van het land op zoek naar bermbommen.
Hij was enkele weken geleden met een handelsdelegatie uit Kameroen gekomen. Sinds de Turkse regering besloten heeft de visumregeling voor meer dan zestig landen aanmerkelijk te versoepelen, komen grote aantallen bezoekers naar het land. Heel veel toeristen en heel veel handelsmissies. En daar was het Turkije nou precies om te doen geweest. Toerisme en economie stimuleren. Nodig als je een grote economische macht denkt te kunnen worden.
Maar de nieuwe visumregeling zorgde er ook voor dat er nu veel mensen Turkije binnenkomen die absoluut niet van plan zijn hun retourticket te zullen gaan gebruiken. Nee, er zitten veel gelukszoekers bij die om wat voor reden dan ook hun weg willen vervolgen naar Europa. En allemaal kennen ze de verhalen van landgenoten die dezelfde weg bewandeld hebben, zich door louche mensensmokkelaars de grens hebben laten overbrengen en die vervolgens een succesrijk bestaan in Europa zouden hebben opgebouwd.
Het binnenkomen mag dan vrij eenvoudig zijn. Je hoeft niet de grens illegaal te passeren, je hoeft geen gevaarlijke overtocht met een gammel scheepje te maken, je hoeft niet meer door de met mijnenvelden volgelegde grensgebieden. Je kan gewoon met het vliegtuig binnenkomen. Maar dan verder. Als levende smokkelwaar opgesloten in een container op de aanhanger van een vrachtwagen.
Of voor veel geld op een veel te volgepakt scheepje naar een van de Griekse eilanden of richting Italië met de belofte dat je daar heel gemakkelijk weer verder kunt komen.

Mohammadou had zijn eigen plan getrokken. In Istanbul kocht hij in een soort dumpshop een voor het leger "afgekeurde" mijndetector. Even geprobeerd en het apparaat bleek te werken. Hij maakte een deal met de verkoper die hem met de auto tot dichtbij de grens zou brengen. Daar zou hij zich verstoppen tot de schemer zou invallen. Vanwege zijn huidskleur zou hij overdag veel te veel opvallen.
Aan de grens tussen Griekenland en Turkije hebben de Grieken in het verleden grote mijnenvelden aangelegd om te voorkomen dat de Turken gemakkelijk binnen zouden kunnen vallen. Om ongelukken te voorkomen voor burgers zijn de gebieden met borden duidelijk aangegeven. Veel illegale gasten zijn daar bij ontploffingen omgekomen.
De Griekse regering had in 2003/4 het verdrag van Ottawa, waarin het verbod op gebruik, productie en opslag van landmijnen, ondertekend en geratificeerd. Daarbij hadden ze de belofte gedaan alle mijnenvelden voor eind 2011 op te ruimen. Dus eigenlijk zou Mahammadou nu, zomer 2012, zijn detector niet nodig moeten hebben.

Mohammadou had een zware deken over de prikkeldraadversperring gegooid . Hij was erover geklommen en zwaaiend met zijn detector doorkruiste hij zonder problemen het aangegeven mijnenveld. Toen hij er ruim voorbij meende te zijn stopte hij. Hij viel op zijn knieën en kuste zijn detector.
Hij zou het apparaat ergens verbergen maar hij wilde nog een keer het signaal, dat zijn leven had beschermd, horen. Hij vond een metalen hek van een weiland en hij hield de detector ertegen. Er gebeurde niets. Hij was verbijsterd en moest even gaan zitten. Kennelijk was het "afgekeurde" ding werkelijk afgekeurd.

P.S. "Gouden Dageraad", de extreemrechtse, neonazistische partij in Griekenland die bij de laatste parlementsverkiezingen 7% van de stemmen kreeg, wil de hele grens tussen Griekenland en Turkije om binnendringers te weren afgrendelen middels mijnenvelden.
Of zouden ze er misschien gewoon nog liggen?

Vijf maanden vrij

Nog een paar dagen en dan zou het weer zo ver zijn. Dan zou er eindelijk een eind komen aan de jaarlijkse zomerbouwstop die door de overheid in een aantal toeristische gebieden van Turkije ieder jaar aan bouwers of aannemers wordt opgelegd. Van 15 mei tot 15 oktober liggen grote bouwactiviteiten, behalve dan de infrastructurele werkzaamheden van de overheid zelf, stil.
Maar dan plotseling zullen grote rupsgraafmachines, bulldozers, shovels, hydraulische hamers, enorme vrachtwagens, grijpers, betonpompen met enorme giek en meer zwaar materieel uit hun holen komen. Het zal dan weer gedaan zijn met de rust en van alle kanten komen de geluiden van de grootschalige bouwaanpak dan op je af.
Plotseling zullen de bouwplaatsen weer bevolkt worden door grote groepen, al dan niet gehelmde, bouwvakkers, die op hun kans hebben gewacht en nu met groot enthousiasme aan de slag zullen gaan.

Begin oktober zie je het al aankomen. Er lijkt dan een soort bouwkoorts te ontstaan. Men kan niet wachten. Op oude en nieuwe bouwplaatsen lopen hier en daar wat mannen rond om de boel een beetje schoon te maken, om percelen uit te meten en om allerlei andere voorbereidingen te treffen. Op een aantal plaatsen wordt stiekem al wat gegraven of geëgaliseerd. En zo lang niemand van de omwonenden zich bij de autoriteiten beklaagt gaan ze lekker door zodat ze op 15 oktober meteen met het grote werk kunnen beginnen. Men wil geen uur meer verspillen.

In de oudheid kende men het beton al. De Egyptenaren en Grieken pasten het toe en de Romeinen gebruikten het bij de bouw van bruggen en aquaducten, ook in Turkije. Cement werd nog niet gebruikt maar met een ander bindmiddel, kalk of klei lukte het ook.
Daarna is het gebruik van beton voor eeuwenlang verdwenen. Pas in de tweede helft van de 18e eeuw werd het herontdekt en na ongeveer 1850, toen cement op de markt kwam, werd het geïntroduceerd in de bouw en begon de niet meer te stuiten opmars van het "moderne" beton.
Niet veel later werd het gewapend beton bedacht waarbij stalen staven (beton ijzer) in beton verzonken worden om trek- en drukkrachten bij overspanningen kunnen reguleren. Het was een Franse vinding: beton armé.
Ruim honderd jaar geleden werd deze bouwtechniek door de Franse architect Hennebique voor het eerst in Turkije toegepast. Het beton was terug in Turkije. In de wijk Eminönü in Istanbul staan nog enkele gebouwen die in de jaren 1902 tot 1912 door Hennebique werden ontworpen en gebouwd. En nu kan je je niet meer voorstellen dat er in Turkije gebouwd zou worden zonder gewapend beton (betonarme) toe te passen. Metselstenen worden nauwelijks gebruikt en vrijwel nooit voor woningen, kantoren of andere gebouwen. Hooguit voor een siermuurtje of een randje in het beton zie je ze nog wel eens een enkele keer. Nee, eigenlijk alleen beton en de betonwagens rijden af en aan.
En jazeker. Op de ochtend van 15 oktober was het inderdaad weer zo ver. Schuin tegenover ons huis ligt nog een stukje grond braak. En de afgelopen maanden had ik af en toe al eens wat mannen uit grote vierwielaangedreven auto's zien stappen om een kijkje te nemen. Daarna hebben ze een aantal voorbereidende werkzaamheden laten verrichten en op maandagochtend 15 oktober om 9.00 uur reed de eerste zelfrijdende betonpomp gevolgd door een betonwagen het bouwterrein op.

Heerlijk. Eindelijk weer wat leven in de b(r)ouwerij.

Nog even doorgaan

De discussie over het verhogen van de pensioengerechtigde leeftijd heb ik absoluut nooit kunnen begrijpen. Laat ik nu altijd gedacht hebben dat het hebben en houden van een uitstekende gezondheidszorg en sociaal stelsel er op gericht was om er voor te zorgen dat mensen gezonder konden blijven en ouder konden worden zodat ze na gedane arbeid konden genieten van hun verdiende rust. Nee ouwetjes, jullie blijven veel te gezond en jullie worden veel te oud. Dat kunnen we niet meer betalen en dus, als straf, worden bepaalde medische ingrepen bij ouderen niet meer vergoed en wordt de pensioengerechtigde leeftijd verhoogd.
Over dit onderwerp is bij beleidsmakers in heel Europa een soort gekte ontstaan die zeer besmettelijk werkt. En eerlijk is eerlijk. Ik begrijp het gewoon niet. Ik vermoed dat het aan mijn opvoeding en opleiding ligt maar ik snap het echt niet. Ja, dat is goed te merken kan je dan zeggen. OK maar er is tot nog toe niemand geweest die mij de logica van de genoemde maatregelen heeft kunnen doen inzien.
De werkloosheid in alle landen van Europa is de laatste jaren in hoog tempo toegenomen. De Nederlandse regering is er bij de publicatie van nieuwe cijfers als de kippen bij om aan te geven dat ze het in vergelijking met landen als Spanje en Griekenland toch wel fantastisch hebben gedaan. Ja als je 6% afzet tegen 25% is dat een enorm verschil. Maar het aantal werklozen groeit gestaag. De jeugdwerkloosheid in Nederland komt trouwens al boven de 12%.
En wat doet men dan in heel veel landen? Juist de pensioengerechtigde leeftijd verhogen. Een paar jaartjes erbij, stapje voor stapje of iets rigoureuzer. Logisch? Het mag zo lijken omdat daarmee meer premies en belastingen afgedragen zouden worden en de productiviteit zou toenemen. Maar in eerste instantie zal toch het effect zijn dat vooral de jeugdwerkloosheid toe zal nemen. De oudjes moeten langer doorbuffelen, de anderen kunnen niet doorschuiven en de jongeren komen dus niet aan de bak. Meer uitkeringen dus.
Als er voldoende arbeidsplaatsen zijn zou de maatregel misschien een bijdrage kunnen zijn aan het oplossen van de financiële problemen waar de landen in verkeren. Maar er is geen werk. En ligt daar nou niet juist de crux? Ik denk niet dat we erg optimistisch moeten zijn over terugdringen van de werkloosheid in de komende jaren. Het zal moeilijk worden om voor meer werkgelegenheid te zorgen. Maar dat zou toch de juiste volgorde zijn?

Ook hier in Turkije gaan er stemmen op de pensioengerechtigde leeftijd te verhogen. De gekte slaat over. Het Turkse pensioenstelsel is totaal verschillend met dat van de meeste Europese landen. En de hele sociale zekerheid is heel anders georganiseerd. Doordat veel mensen al heel vroeg met pensioen kunnen is er een stelsel ontstaan dat zichzelf niet meer dekt. Het zorgt voor instabiliteit van de economie. En dat zorgt vooral voor de noodzaak tot veranderingen.

Mijn buurman is trouwens zeer tevreden met zijn pensioenregeling. Hij heeft 25 jaar bij een bank gewerkt en ging toen een aantal jaren geleden met pensioen. Hij is nu 55 jaar. Hij heeft een eigen huisje. Zijn pensioen bedraagt ongeveer 1200TL per maand. Niet hoog. Af en toe werkt hij er een paar dagen bij als los arbeider. Zwart natuurlijk.
Zijn vrouw werkt halve dagen in de huishouding. Ook zwart natuurlijk. Zijn kinderen zijn de deur uit. Een deel van zijn tijd brengt hij met vrienden rokend en theedrinkend door in het theehuis.
Hij heeft een motorbootje en als het weer het toelaat gaat hij regelmatig een dagje de zee op om een maaltje vis te verschalken.
Op veranderingen, of die nu door Europa komen of door noodzakelijke wijzigingen in het sociaal verzekeringsstelsel, zit hij niet te wachten.

Goed tegen de beestjes

Mensen doen graag af en toe iets wat eigenlijk niet mag, wat niet door de beugel kan of wat eenvoudigweg verboden is.
Een beetje sjoemelen met de belastingaangifte, een beetje extra declareren bij je baas, een beetje te hard rijden met je auto, en zo heeft iedereen zijn eigen on-deugd wel.
Is dat nou denken dat je even zelf de baas bent? Is dat een soort vrijheidsbeleving? Wil men de autoriteiten een keertje dwarszitten? Is dat burgerlijke ongehoorzaamheid? Lekker toch?
Zo zijn er in bijna alle landen van de wereld wel mensen die lekker stiekem hun eigen sterke drank maken. In heel veel landen is die huisvlijt, die hobby tegenwoordig namelijk verboden.
Het zou een gevaar voor de volksgezondheid kunnen zijn (vergiftigingen en ongelukken waarbij doden vallen). Of er zou brand kunnen ontstaan of de boel zou kunnen ontploffen. En drank zou daardoor veel te gemakkelijk voor iedereen beschikbaar zijn.
Maar hoogstwaarschijnlijk gaat het de overheid maar om één ding. En dat is het innen van belastinginkomsten, de accijnzen. Iedere druppel drank moet zwaar betaald worden. In veel landen mag je nog wel zelf wijn of bier maken maar voor het zwaardere werk moet je een vergunning hebben. Een goedgekeurde, aan allerlei eisen voldoende, installatie heb je nodig. Je dient een zeer gedetailleerde administratie bij te houden. En de belastinginspecteur zal zeer regelmatig bij je op de stoep staan.
Nou, op die manier is er geen lol aan. Je begint er zo niet eens aan.
Je mag wel je eigen aardappelen en groenten verbouwen. Je mag zelfs je eigen brood bakken en je maaltijden koken, maar drank voor eigen gebruik maken is in de meeste landen niet toegestaan.
Een aantal landen zijn vermaard en berucht om hun thuisgestookte drankjes. Mij schieten dan als eerste Rusland en Tsjechië met respectievelijk wodka en slivovitsj te binnen. Maar er zijn veel meer landen waar het stoken een veel beoefende thuissport is. Schotland, Ierland, Kroatië, Armenië, Zuid-Afrika, Griekenland, Spanje, VS, ja eigenlijk overal.
De inkomsten voor de overheid met deze accijnzen zijn zo hoog dat er vanzelfsprekend mensen zijn die daar wel iets in zien. Het procedé is heel eenvoudig en grote investeringen zijn niet nodig en er liggen enorme verdiensten in het verschiet. En dan wordt menig stoker inhalig en gebeuren er ongelukken omdat de goedkoopste grondstoffen en materialen gebruikt worden om de winsten te verhogen.
En jaarlijks vallen er dan ook heel veel slachtoffers. Meestal is dat een gevolg van de consumptie van in werkplaatsen gefabriceerde drank in horecagelegenheden. En dan komen criminele organisaties als de maffia in beeld.
In Turkije worden jaarlijks grote hoeveelheden illegale drank (meestal trouwens in originele flessen met speciale sluiting en voorzien van banderol) opgespoord. Werkplaatsen worden gesloten. Installaties worden vernietigd. Voorraden worden verbrand. Maar het is het topje van de ijsberg en omdat de belasting op sterke drank de laatste jaren zo enorm gestegen is in Turkije blijft de activiteit voor counterfeiters aantrekkelijk.
En de speciale opsporingseenheden die op drank en andere piraterij jagen kunnen het niet bijhouden.

De allerbekendste illegaal gestookte sterke drank is de Amerikaanse moonshine. De naam klinkt vriendelijk in je oren. En toen ik vorige week met volle maan op ons dakterras zat met een versnapering in mijn hand moest ik hier als vanzelf aan denken.

Amerikaanse toeristen raken nog wel eens in verwarring als ze in Bodrum komen en in het Moonshine Apart Hotel blijken te verblijven.

Het licht gezien

Het is slecht gesteld met de verkeersdiscipline in Turkije. Het verkeer voltrekt zich op z'n zachtst gezegd nogal chaotisch. En niet alleen buitenlanders die anders gewend zijn ervaren dat. Ook veel Turken zijn dezelfde mening toegedaan.
Aan verkeersopvoeding wordt op school nauwelijks aandacht besteed, op veel wegen ontbreken verkeersborden, wegmarkeringen zijn uitermate slecht verzorgd, men kent de verkeersregels niet of men houdt zich er niet aan.
Turkije is een land waar wat betreft verkeersveiligheid nog genoeg te verbeteren valt. Het land heeft met ongeveer 5.000 dodelijke verkeersslachtoffers per jaar een hoge positie op de wereldranglijst van gevaarlijkste landen voor verkeersdeelnemers.

Je komt aan op het vliegveld van Milas bv. Je neemt een taxi naar je vakantiebestemming. Een uitermate behulpzame, vriendelijke chauffeur laadt je bagage in. Vanaf het moment dat hij van de standplaats vertrekt verbaas je je over zijn rijgedrag. Hij claxonneert omdat er een voetganger over de oversteekplaats loopt, hij geeft flink gas en je hebt al snel door dat hij zich niets aantrekt van een of andere snelheidslimiet, hij haalt een keertje rechts in en bij een stoplicht schiet hij door rood.
Of je neemt de bus van het bedrijf dat de transfer verzorgt. De chauffeur rijdt onverantwoord hard, hij stopt op de gekste plaatsen die daar niet voor bestemd zijn, hij duwt bijna een kleine personenauto van de weg.
Gechargeerd? Was het maar waar.
Als er vaker ongelukken zouden gebeuren zou dat niet verwonderlijk zijn.
Je kan schitterende foto's maken van verkeerssituaties die in de thuislanden met gretige oogjes en verbaasde uitroepen zullen worden bekeken.
Een paar koeien los in een open laadbak van een vrachtwagentje. Vader, moeder, twee kinderen en de hond op een brommer. Een man met een ladder dwars op de voetenplank van een scooter. Een auto op een vrachtwagen op een grote vrachtwagen. Een hoog opgeladen vrachtwagen die in de bocht bijna omslaat. Een schaapskudde die de snelweg oversteekt. Verkeerslichten die groen geel en rood tegelijk knipperen. Auto's die op gescheiden rijbanen tegen het verkeer in rijden.
De regels zijn er kennelijk om je niet aan te houden. Op overtredingen staan boetes maar die worden niet vaak en zeker niet consequent uitgedeeld.
Enige tijd terug stond ik op iemand te wachten op een parkeerstrook langs een doorgaande weg. Ik had goed zicht op verkeerslichten op enkele tientallen meters afstand. 's Avonds en het was al redelijk donker, de straatverlichting brandde.
Er reed een auto voorbij zonder verlichting. Kapot? Of vergeten? Dat kon ik natuurlijk niet zien. Er volgde een auto waarvan de achterlichten niet brandden en ik besloot eens te kijken of er meer mankementen waren.
Ja dus. Geen remlichten, geen achterlichten, één achterlicht, één voorlicht, geen rood glas achter, constant brandende remlichten en meer . Van de 10 voertuigen was bij 7 de verlichting niet OK. Het schijnt iets beter te worden de laatste tijd omdat het aantal heel oude auto's langzaam maar zeker minder wordt. Het autopark verjongt door nieuwe financieringsmogelijkheden bij aankoop van een nieuwe auto.
En een fiets met verlichting bestaat niet. Nou, bestaat niet is niet waar. Maar nagenoeg niet klopt wel. Een fiets met koplamp, achterlicht en dynamo is vrijwel nergens te koop. Het zit er gewoon niet op.
Je went er aan zal ik maar zeggen. Ook als buitenlander wen je er aan en pas je je uiteraard aan. Maar afgelopen week maakte ik toch weer iets ongehoords mee. In 10 jaar Turkije had ik dus nog geen fiets met verlichting gezien tot vorige woensdag dan. Ik liep 's avonds in het schemerlicht naar de winkel op de hoek en bij het oversteken werd ik bijna geraakt door een fietser. Een fietser met batterijverlichting op zijn fiets. Ongeveer het formaat en de kracht van een kerstboomlampje, maar wel verlichting.
Het gaat de goede kant op met Turkije.

Olifanten in Turkije (3)

In aflevering 1 en 2 heb ik al een paar mogelijkheden geopperd om de vraag hoe we "Olifanten in Turkije" kunnen verklaren te beantwoorden. Maar er zijn nog andere opties.

Staatshoofden van alle landen bieden hun gastheer tijdens een staatsbezoek elders altijd een geschenk aan. Die geschenken worden met zorg uitgekozen. Waarschijnlijk wordt daar een speciale functionaris voor aangesteld. De geschenken moeten de goede sfeer bevorderen. Het kweken van "goodwill" bij een collega staatshoofd is net als in het bedrijfsleven voor de goede (economische) betrekkingen tussen de twee betreffende landen van groot belang.

Ter gelegenheid van de verjaardag van 400 jaar diplomatieke betrekkingen tussen Nederland en Turkije bracht koningin Beatrix der Nederlanden in juni 2012 een tegenbezoek aan president Abdullah Gül van Turkije.
Ik vermoed dat Beatrix als geschenk iets leuks Delftsblauwerigs heeft meegenomen. Of dat soort geschenken in de opslagloodsen van de staat verdwijnen of dat de president er thuis van mag genieten tijdens zijn ambtsperiode weet ik niet. Volgens mij houdt Abdullah Gül trouwens niet zo heel erg van een Delftsblauwe bloemenpiramide.
Ik ben twee keer in het museum van het Top Kapı paleis geweest. Het is afgeladen met giften en gaven verzameld door de Osmaanse sultans en hun familieleden door de eeuwen heen. Meubelstukken, sieraden, huisraad, uurwerken, versierd aardewerk, kledingstukken, goud en juwelen om maar eens iets te noemen. Het is (bijna) alles goud wat er blinkt.

Maar het kan ook heel anders.
Osman II was pas 14 jaar oud toen hij sultan van het Osmaanse Rijk werd. Zijn sultanaat duurde slechts 4 jaar van 1618 tot 1622 toen hij door verwurging om het leven kwam. Hij had in zijn korte regeerperiode al aanzienlijke successen geboekt.
Hij was er in geslaagd de oostgrens veilig te stellen door een vredesverdrag met Perzië te ondertekenen. Daar was de dynastie van de Salawiden aan de macht. En hun sjah Abbas I de Grote zond in september 1619 een gezant naar het hof van Osman II om de banden na het bereiken van de vrede te verstevigen.
En zoals te doen gebruikelijk kwam de gezant niet met lege handen. Behalve een grote hoeveelheid zijde bracht hij namelijk ook 4 olifanten mee als geschenk voor de sultan.
De olifant, het symbool voor o.a. geluk, een lang leven, wijsheid, kracht, trouw en waardigheid zou naar verwachting van de sjah een positieve uitwerking hebben op de relatie tussen de twee landen. Natuurlijk werden de geschenken hoffelijk aanvaard. Maar wat moet je met 4 olifanten?

Van de olifanten heb ik in het Top Kapı Museum geen sporen teruggevonden. Geen vermelding of afbeelding. En ik vroeg me af wat er met de dieren gebeurd was. Zelfs een paraplubak, zoals Europese jagers nog wel eens van een deel van hun trofee lieten maken, vond ik niet terug.
Wist men er raad mee? Werden ze gehuisvest in het Gülhane Park aansluitend aan het Top Kapı paleis? Ging de sultan af en toe even naar zijn cadeaus kijken? Namen ze een belangrijke plaats in?
Turken zijn voor het merendeel soennitische moslims. De dieren zullen niet zijn opgegeten aangezien volgens de soennitische scholen van de islam olifantenvlees haram, onrein is en niet gegeten mag worden.
Komt hier de belangstelling voor olifanten dan misschien vandaan?

Een Turkse kennis had een heel andere verklaring voor de olifanten in Turkije.
"Ach," zei Kerem, "je zoekt er veel te veel achter. Jaren geleden kocht een Turkse importeur een container fietsen in China. Als bijproduct, om de container vol te maken, kwam er een partijtje houten olifanten mee. De handel verliep uitstekend en sindsdien......."

Olifanten in Turkije (2)

Behalve het reeds eerder genoemde: krijgsolifanten, zijn er natuurlijk meer aanwijzingen waaruit het verband en de aanwezigheid van olifanten in de Turkse samenleving verklaard zou kunnen worden.

Uit de Koran:
Soera 105 De Olifant (Al-Fiel)
105.1. Hebt ge niet vernomen hoe uw Heer de bezitters der olifanten behandelde?
105.2. Heeft Hij hun plannen niet teniet gedaan?
105.3. Zond Hij geen zwermen vogels op hen neer?
105.4. En wierpen deze klompen klei?
105.5. Dat hen maakte als fijn gekauwd (door het vee) stro?

Abraha, een Christenvorst uit Jemen, hield een veldtocht naar Mekka om de Ka'aba, het huis van Allah, te vernietigen.
De Ka'aba is het bekende kubusvormige gebouw dat volgens de traditionele Islamitische visie door Adam gebouwd zou zijn en na een verwoesting herbouwd door Ibrahim en zijn zoon Ismael. Tegenwoordig ligt het gebouw binnen de moskee van Mekka en is het richtpunt van alle gelovige Islamieten tijdens hun gebeden.
Abraha ging met een leger en 13 olifanten op weg maar slaagde niet in zijn opzet. De door de vogels afgeworpen klompen klei zorgden voor ernstige verwondingen bij de soldaten en de begeleiders van de olifanten. Met als gevolg dat ze verslagen werden en de Ka'aba behouden bleef.
Volgens de overleveringen zou dit gebeurd zijn in het geboortejaar van Mohammad in 571. Bekend als: het jaar van de olifant.
Volgens onderzoekers zou de Koran ongeveer uit het jaar 640 kunnen stammen.

Waar de Turken oorspronkelijk vandaan komen is niet zo heel belangrijk in dit verband. Men is het er in ieder geval wel over eens dat ze uit Centraal Azië, Buiten-Mongolië, kwamen. Volksverhuizingen hebben plaatsgevonden zo lang de mens bestaat. Ieder mens heeft m.i. het recht daar te wonen waar hij of zij dat wil. En zo trokken er dus grote groepen mensen vanaf de zevende eeuw vanuit Centraal Azië richting het westen. Veel van deze verhuizers kwamen terecht in het land dat we nu Iran noemen.
De bekendste bevolkingsgroep die uit het oosten kwam is die van de seltsjoeken. De seltsjoeken drongen steeds verder op en veroverden Perzië en namen Bagdad in. Daar vestigden ze aanvankelijk hun heerschappij en hun dynastie. De tweede sultan van de dynastie met de bijnaam Alp Arslan (moedige leeuw) bekeerde zich tot de islam.
Later veroverde hij Turkije in zijn strijd tegen de Byzantijnen (1071) en bracht daarmee de islam naar Turkije. Pas in 1923 werd als gevolg van de hervormingen in het land de islam als staatsgodsdienst afgeschaft.
Officieel behoort nog wel ongeveer 95% van de Turkse bevolking tot de islam.
Maar of daarmee ook de Soera 105 voor iedereen toegankelijk was is nog maar de vraag. Maar het zal voor iedereen duidelijk zijn dat het jaar van de olifant wel een van de belangrijkste jaren uit de geschiedenis van de mensheid is.

Wordt vervolgd.

Olifanten in Turkije (1)

Sinds kort was hij "in analyse" zoals ze dat noemden. Vandaag had hij weer een afspraak met zijn psychotherapeut. Een "vrije" associatie sessie stond er op het programma, dacht hij. Hij wist wel wat zo iets inhield en hij zou het lijdzaam ondergaan. Hij had er weinig fiducie in. Trouwens, de hele behandeling stond hem tegen en hij zag de zin er niet van in. Maar zijn huisarts had hem overgehaald en hij zou nog even volhouden.

Zon - warm
Warm - bruin
Bruin - zomer
Zomer - vakantie
Vakantie - Turkije
Turkije - olifanten
Hé, dacht de therapeut, die ken ik nog niet.
Olifanten - dik
Dik - .....

Enkele maanden daarvoor had de man een sightseeing tour naar Turkije gemaakt. Hij was op de geijkte plaatsen geweest en had een groot aantal populaire attracties bezocht.
Tijdens zijn eerste bezoekje aan een bazaar waar ook veel souvenirs werden aangeboden stootte hij nogal pijnlijk zijn hoofd tegen een aan een van de kraampjes opgehangen houten olifant. Daarna lette hij er onwillekeurig op overhangende olifanten en in alle giftshops, op alle bazaars en bij heel veel strandkraampjes zag hij ze. Een enkele keer droomde hij zelfs over olifanten.
Turkije en olifanten? Hij zag het verband niet en in Istanbul vroeg hij aan een van de kooplui waarom hij die beeldjes verkocht.
"Niks bijzonders. De olifant brengt geluk en voorspelt een lang leven". Een andere verklaring kon de koopman er niet bij geven. Hij had verder geen idee.

Toen mij dit verhaal ter ore kwam moest ik er aan denken dat ik me die vraag ook al enkele malen gesteld had als ik ergens een olifantenaanbod zag. En ik was op een gegeven moment tot de conclusie gekomen dat het eigenlijk zo gek niet was: Turkije en olifanten.
In de Oudheid en tot aan de Middeleeuwen werden bij grote veldslagen en veroveringstochten vaak krijgsolifanten ingezet.
Het bekendste voorbeeld hiervan is de veldtocht van Hannibal, de Carthagees die in zijn strijd tegen de Romeinen vanuit Spanje in 218 v.Chr. over de westelijke Alpen trok en zo Noord-Italië binnenviel. Volgens Griekse en Romeinse geschiedschrijvers uit die tijd werd zijn leger vergezeld van 37 krijgsolifanten.
Maar waarschijnlijk de veldslag waarbij de meeste krijgsolifanten werden ingezet was die tijdens de oorlog tussen Antigonos aan de ene kant en Seleucus e.c. aan de andere kant om de nalatenschap van Alexander de Grote.
De beroemde veldslag vond plaats in 301 v.Chr. In totaal stonden er 475 Indische strijdolifanten tegenover elkaar die letterlijk en figuurlijk een verpletterende indruk hebben moeten maken. Beschermd met een soort leren harnas walsten ze als tanks met een geschutstoren op hun rug alles plat wat op hun weg kwam.
De veldslag vond plaats bij het dorp Ipsus in Phrygië, in West-Anatolië in het huidige Turkije.

Wordt vervolgd.