maandag 30 januari 2012

Nooit tevreden

De kinderen van de dokter bij ons in het dorp werden met de auto naar school gebracht. Ook de kinderen van de eigenaar van de gereedschapfabriek hoefden niet te lopen. Maar de overigen kwamen vrijwel allemaal lopend, op klompen of als je geluk had op sandalen met spekzolen of rubberlaarzen de dagelijkse kennis opdoen. Een enkeling had een uit slooponderdelen samengestelde doortrapper. Verschil moest er zijn. Waarom?
De wereld was ongelijk verdeeld en ook als kind wist je dat het eigenlijk moest zijn: de wereld is oneerlijk verdeeld. En je wist ook dondersgoed dat er hele volksstammen waren in eigen land maar vooral natuurlijk elders in de wereld die het nog veel minder hadden.
Die kennis van armoede en mensonwaardige levensomstandigheden beperkte zich toen vrijwel alleen nog tot Afrika. Een continent dat niet zo erg ver weg was en waar veel Europese landen hun imperialistische belangen verdedigden. En dat ging helaas niet gepaard met welvaart en voorspoed voor de plaatselijke bevolking, maar wel met uitbuiting, dood en verderf. Regelmatig verschenen artikelen in de pers, geïllustreerd met foto's van in prachtige traditionele uitdossing verpakte mensen die zo leuk konden dansen en mooi konden lachen en zo dankbaar waren. Maar soms waren er ook wat kritische geluiden en beelden die de armoede en de hongeroedeembuiken toonden.
Gelukkig waren er liefdadigheidsinstellingen die zeker voor een aantal mensen redding gebracht hebben. Maar het verzamelen van zilverpapier voor de negertjes of oude fietsen of naaimachines zette natuurlijk geen zoden aan de dijk. Ja de kerk, die wilde zich wel inzetten. En zendelingen en missionarissen deelden in hun geïmproviseerde kerken pakjes brood uit aan de mensen die eerst de voorstelling bezocht hadden en hun dank hadden uitgesproken.
Een kind kon zien dat andere maatregelen noodzakelijk waren.
Structurele armoede- en hongersnoodbestrijding bestond toen nog niet. Misschien bestonden die woorden nog niet eens. Maar dat was wel nodig. Nu, ongeveer zestig jaar later, is die structurele hulp nog steeds een lachertje. En nog steeds sterven ze bij bosjes.

Tromgeroffel. Maar daar schijnt nu eindelijk verandering in te komen.
Investeren in Afrika.
Beleg in één van de meest opwindende frontier markets.
Geld verdienen in Afrika vanuit uw luie stoel.
Tijd voor een inhaalslag.
Beleggen in Afrika kan veel winst opleveren.
Einde tromgeroffel.
Afrika is het volgende continent dat geld op moet leveren. Een bijkomend verschijnsel (collateral benefits) en dus zeker niet het uitgangspunt daarbij is dat zeker een aantal mensen het beter zal krijgen. Maar Afrika wordt leeggeroofd van haar grondstoffen en de winsten komen terecht bij de beleggers, de investeerders van over de hele wereld en slechts mondjesmaat bij de plaatselijke bevolking.

In Moskou vriest het 20 graden. In Afrika sterven mensen van de honger, na het oosten is nu het westen weer aan de beurt. In Australië is men in afwachting van nieuwe cyclonen.
Gisteren zat ik in hier in Turkije vlak bij Bodrum, achter mijn huis op het terras. Uit de wind, in het zonnetje. Met mijn krantje en mijn kopje koffie. Ja, ongelijk verdeeld.

zaterdag 28 januari 2012

Zacht- of hardgekookt

In Siberië werd in 2007 het goed geconserveerde en volledig intact zijnde stoffelijk overschot van een mammoet jong gevonden. Het lichaam was vermoedelijk door aardverschuivingen en veranderingen in de loop van een rivier aan de oppervlakte gekomen. Het beest was vrijwel puntgaaf. Alle organen waren aanwezig. Het 1.30 meter hoge beest moet plotseling in het ijs terechtgekomen zijn en door de permafrost in conditie gehouden zijn.
In het verleden zijn er al honderden geraamtes en resten van de mammoet gevonden over de hele noordelijke helft van de aardbol. Er moeten door de geschiedenis heen enorme aantallen geleefd hebben tot ze ongeveer 4000 jaar geleden voor goed uitgestorven waren. Voor goed?
Wetenschappers van over de hele wereld die zich bezighouden met de wederopstanding van de mammoet waren dol enthousiast. Pogingen tot dan toe om de mammoet te klonen waren steeds mislukt. De kwaliteit van het gevonden DNA materiaal was niet voldoende. Aangetast door de tijd en microbenwerking bleven alle pogingen op een bepaald punt steken.
Met de vondst van dit exemplaar dacht men dat de kansen behoorlijk waren toegenomen. Dr. Larry Agenbroad van het Mammoth Site onderzoekscentrum van South Dakota in de VS, de autoriteit op dit gebied, beweerde dat klonen nu een stuk dichterbij was gekomen. Uit "dood" materiaal? De geest teruggegeven?
Zou het al gelukt zijn? Of spartelt de natuur, of iets anders tegen?

Het eerste min of meer gezonde, gekloonde zoogdier was het schaap Molly in 1996. Vele pogingen zijn gevolgd met heel vaak teleurstellende resultaten. Maar defecten, problemen, aandoeningen, kankers en meer weerhouden wetenschappers niet. Nee, de uitdaging wordt alleen maar groter. Onder het mom van hulp aan de mensheid, ziektebestrijding of hulp aan het individu zijn wetenschappers bezig het truckje onder de knie te krijgen. Waarom? Nou daarom! We moeten het kunnen.
Vanwege medisch-ethische bezwaren is het reproductief klonen van mensen in veel landen verboden. Niet overal dus! Er wordt beweerd dat het volgens de heersende wetenschappelijke inzichten ook nog niet mogelijk is. Maar reken maar dat het ergens geprobeerd is/wordt. Die leiders van bepaalde landen lijken soms verdacht veel op elkaar.

Ergens in een verlaten gebied in Patagonië in het zuiden van Argentinië zaten in de kantine van een, voor de buitenwereld verborgen gehouden, onderzoekscentrum een aantal mensen aan de lunch. Vandaag stond er omelet met champignons op het menu. De ochtendshift zat erop. Even pauze.
Dr. Heinz G. zat naast zijn assistente Conchita D.
"Vandaag smaakt het beter dan vorige week moet ik zeggen," zei de beroemde onderzoeksleider.
"Ach," zei Conchita, "misschien was de melk vorige keer niet vers meer. De eieren zijn toch hetzelfde?"
"Ja wel, de eieren zijn wel hetzelfde, maar het voer voor de hennen verschilt weleens iets".
In de keuken stond de kok de grote mixer schoon te maken waarin hij de enorm grote eieren geklutst had. Vanuit het raam kon hij in de verte achter enorm hoge hekken de groep langnek dinosaurussen zien lopen. Hij werkte hier nu een jaartje of zo en eens per week maakte hij voor de staf en de arbeiders een omelet. Daar gebruikte hij de sauropode-eieren voor die allemaal onbevrucht bleken te zijn.
Klonen konden ze wel, die heren en dames. Maar de natuurlijke voortplanting kregen ze maar niet voor elkaar. De natuur, of wie of wat dan ook, spartelde tegen.

donderdag 26 januari 2012

Standplaats

Op zaterdagen en in de schoolvakanties werkte Yusuf altijd in de buurtwinkel van zijn oom. Een goedlopende kleine supermarkt in een drukke winkelstraat in een middelgrote stad in Nederland. Zijn oom en zijn vader waren in de jaren zeventig als jonge jongens samen vanuit een klein dorpje dichtbij Diyarbakır in zuidoost Turkije naar Nederland getrokken. En je mocht ze zeker geslaagd noemen.
Af en toe kreeg zijn oom bezoek van enkele in keurig grijs of zwart pak gestoken heren die dan met zijn oom meeliepen naar het kantoortje achter in de winkel. Yusuf vermoedde wel te weten wat dat betekende.
Als het bezoek weer vertrokken was maakte zijn oom altijd een verdrietige, boze maar machteloze indruk op hem. Eens hoorde hij een van de bezoekers zijn stem verheffen en Yusuf ving enkele woorden in het Koerdisch op: "Denk goed na. We weten jou en je familie te vinden."
Yusuf kende dit soort praktijken natuurlijk wel en wist uiteraard dat het om zogenaamde "bescherming" ging. Hij vond het heel erg oneerlijk om zo gedwongen te worden. En hij nam zich voor daar iets aan te zullen veranderen.
Enkele jaren later ging Yusuf naar de universiteit waar hij politicologie studeerde met speciale aandacht voor internationale betrekkingen. Daarnaast bekwaamde hij zich in het Armeens en Arabisch waarin hij zich na enige tijd naast het Nederlands, Engels, Turks en Koerdisch uitstekend kon redden. En toen hij op een dag een advertentie in de krant zag van het Ministerie van Buitenlandse Zaken waarin men op zoek was naar aankomend talent voor de diplomatieke dienst, aarzelde hij geen moment.

Enige tijd terug sijpelde toch berichten naar buiten over een diplomatieke onenigheid tussen de Nederlandse en Turkse regering die beide landen graag uit de publiciteit hadden willen houden. Vorig jaar werd een medewerker van de AIVD, de Nederlandse inlichtingendienst, werkzaam als diplomaat bij de Nederlandse ambassade in Ankara om onbekende redenen uitgezet. Vanwege mogelijke negatieve gevolgen voor de betrekkingen tussen de twee landen werd de zaak zo goed mogelijk voor de buitenwereld verborgen gehouden. Dat de zaak ernstig was bleek uit een uitspraak van een medewerker van de AIVD die het zelfs over een staatsgeheim had. En voegde er aan toe dat alleen al het noemen van de naam van de functionaris in combinatie met de kwestie strafbaar zou zijn en tot vervolging zou kunnen leiden. Hij drong aan op uiterste discretie.
Aan de Nederlandse ambassade in Ankara functioneert al een aantal jaren een liaison officier. Iemand die overleg pleegt met de Turkse inlichtingendienst (MİT) maar ook zelf onderzoek doet naar moslim extremisme en - terrorisme. En de betreffende functionaris zou al geruime tijd onderzoek gedaan hebben naar de Turkse Hizbullah, een radicaal-islamitische beweging in Turkije van Koerdische oorsprong (niet te verwarren met de Palestijnse Hezbollah).
Bekend is dat de Turkse regering niet blij is met de Nederlandse houding in de strijd tegen de terroristische PKK. Nederland zou indirect de PKK financieel steunen door geld beschikbaar te stellen aan mensenrechtenorganisaties in zuidoost Turkije. Dit geld zou bij de PKK terecht komen. Maar dit gegeven zal waarschijnlijk niet het breekpunt zijn geweest.
In Nederland en Duitsland wonen een aantal leden en kopstukken van de Hizbullah. Een veronderstelling is nu dat de agent de verblijfplaats van een of meer kopstukken wilde openbaren. Maar dit zou tegen de wil van de Turkse regering zijn. Mogelijk vanwege een dubbelrol van de betreffende personen.
Van Yusuf heb ik trouwens niets meer gehoord.

dinsdag 24 januari 2012

Cultureel erfgoed

Weleens keşkek gegeten?
Een manier om te bereiden:
Zet 1kg tarwe graankorrels een nacht net onder water om te wellen.
Doe het gewelde graan samen met 1kg kip of kalfsvlees of gemengd, eventueel met bot en al, in een ruime pan en laat het anderhalf tot twee uur koken.
Haal kip of kalfsvlees eruit en verwijder zorgvuldig de botjes. Vlees terug in de pan en het geheel mengen of stampen tot een geheel ontstaat dat eruit ziet als een soort rijstpap.
Serveer het warm in een kom of op bord, overgoten met botersaus.
Niet ingewikkeld en niet echt iets bijzonders?
Ja, zeer bijzonder.
Sinds november 2011 staat keşkek op de Unesco's Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity.
Keşkek was ooit een deel van het traditioneel bruiloftsontbijt. Maar wordt ook genuttigd bij andere ceremoniën, religieuze feestdagen of bij begrafenissen.
Het maakt deel uit van de Turkse, de Iraanse en de Griekse keuken.
Een speciale commissie van Unesco vergadert jaarlijks een aantal dagen om te bekijken welke tradities, gebruiken, dans- of muziekvormen etc. op de lijst moeten worden gezet waarop zaken die misschien binnen niet al te lange tijd gedoemd zijn te verdwijnen.
De lijst omvat op dit moment ruim 200 "intangible heritage practices and expressions that help demonstrate the diversity of heritage and raise awareness about its importance".

Op 15 december jl. werd in Nederland weer de jaarlijkse Landelijke Naturalisatiedag gevierd. In heel veel gemeenten wordt dan tijdens een feestelijke bijeenkomst het Nederlanderschap uitgereikt aan nieuwe burgers die met succes het inburgeringexamen hebben afgelegd. Met een hapje en een drankje, met een lach en een traan worden nieuwe burgers verwelkomd. Zo ook in Den Haag en de dag zou worden afgesloten met een multicultureel buffet.
Dat laatste nu was behoorlijk tegen het zere been van de PVV. De gemeenteraadsfractie van de PVV in Den Haag moest hier beslist vragen over stellen aan burgemeester en wethouders.
Een multicultureel buffet op een Nederlandse naturalisatiedag. Dat kon natuurlijk niet. En raadslid Machiel de Graaf van de PVV wilde met alle plezier toelichten waarom dit eigenlijk niet kon.
Volgens hem moest er op de dag stamppot boerenkool met worst geserveerd worden. Dat was lekker, hartstikke gezond en stukken goedkoper. En vanzelfsprekend echt traditioneel Nederlands.
En ja, daar heeft hij eigenlijk wel gelijk in toch?
Boerenkool wordt vooral verbouwd in België en Nederland en verder nergens (hoewel er gefluisterd wordt dat de kool uit Oost-Europa zou komen). Maar de rest? Aardappelen komen oorspronkelijk uit Zuid-Amerika. Maar de worst dan? Ja, die wordt tegenwoordig gemaakt van spotgoedkoop Braziliaans varkensvlees. En dat mogen veel van de nieuwe burgers niet eten.
Volgend jaar december is er weer een nieuwe bijeenkomst van afgevaardigden die de Unesco-lijst zullen moeten updaten.
Ik vermoed dat de PVV er bij de minister-president via kamervragen op zal aandringen om druk uit te oefenen op de Unesco.
Is het de minister-president bekend dat de stamppot boerenkool met worst nog altijd niet op de lijst van....

zondag 22 januari 2012

Teruggave

Honolulu, Hawaï, augustus 1972
"Barack, kom je binnen jongen. We gaan zo eten. Wel eerst even je handen wassen, hoor!" riep oma vanuit het keukenraam.
"Ja maar oma, mijn bal is bij de buurman in de tuin gevallen," antwoordde Barack.
"Nou dat is toch niet zo erg. Je weet het toch wel? Als je het vriendelijk vraagt, krijg je hem toch zo weer terug?" besloot oma.

Washington, 12 december 2012De Amerikaanse president Barack Obama heeft bevestigd dat er via de Zwitserse Ambassade in Teheran een vriendelijk verzoek bij de Iraniërs is ingediend om het onbemande vliegtuig, dat in Oost-Iran is neergekomen, terug te mogen krijgen.
In een eerste reactie van een commandant van de Revolutionaire Garde in Teheran werd dit geweigerd.

Op 4 december 2012 was, volgens het Iraans persbureau Fars, de zogenaamde drone van het type RQ-170 Sentinel door een cybereenheid van het leger onderschept. Ze zouden de besturing hebben overgenomen bij de Afgaans-Iraanse grens en het hebben doen landen. Het toestel bevond zich in het Iraanse luchtruim.
Eerdere berichten spraken van het neerhalen van het toestel of van een defect waardoor het was neergekomen. Het toestel werd trots en uitvoerig op de Iraanse staatstelevisie getoond. En Iran beschouwt zich nu, doordat het toestel het luchtruim geschonden had, als eigenaar.
Meteen staken er allerlei wilde verhalen hun kop op. Obama zou Iran gedreigd hebben met oorlog als het toestel niet zou worden teruggegeven.
Andere analisten spraken in dit verband dat er mogelijk opzet in het spel was om de VS zo een excuus te geven tot represailles of erger.
Ook kwam natuurlijk meteen weer Chinese interesse om de hoek kijken. Ze zouden het toestel graag willen kopiëren. China zou zelfs enkele onderdelen geleverd hebben voor de fabricage. Wellicht hadden ze die zo gemanipuleerd dat het vliegtuig gemakkelijk te onderscheppen was. En nog veel meer fraaie vertellegies.

Om de Amerikanen nog wat extra zout in de wonden te wrijven besloot een Iraans bedrijf dat speelgoed vervaardigt, toestemming te vragen om een model van de RQ-170 op de markt te mogen brengen. Die toestemming kwam er meteen omdat het de Iraanse overheid wel een grappig en gepast plan leek.
Afgelopen week werden de eerste modellen getoond. Ze zijn gemaakt op een schaal van 1:80 en het model is ongeveer 25 cm breed. Het is een drone die eigenlijk alleen uit twee vleugels bestaat zonder staart. In allerlei vrolijke maar ook camouflagekleuren verkrijgbaar tegen een speciale prijs van ongeveer 3 dollar. Vanwege de sancties zullen de modelletjes waarschijnlijk niet in de VS ingevoerd mogen worden. Dus meteen is het een collector's item.
Op de bijgeleverde plastic standaard staat een tekst van Ayatollah Ruholla Khomeini gegraveerd: "We will step on the U.S."

De Iraanse overheid zal er zorg voor dragen dat er een exemplaar op het Witte Huis in Washington bezorgd wordt.
Zo zie je maar: als je het maar vriendelijk vraagt.

vrijdag 20 januari 2012

Er eventjes uit

De afgelopen vijf tot tien jaar is het cruisetoerisme weer behoorlijk toegenomen. Jarenlang had er de klad in gezeten maar op een gegeven moment sloeg de stemming weer om. Misschien had het ook iets te maken met het feit dat ouderen, want dat zijn toch heel vaak de cruisegangers, voldoende pecunia te spenderen hebben om zo'n reis te ondernemen. Nou is een zogenaamde minicruise niet zo verschrikkelijk duur. Je zit al een week op een cruise in de Middellandse Zee voor 800 euro. Maar er komen nog al wat kosten bij en al met al wordt het dan toch nog een redelijke uitgave.
En daarbij komt dat de concurrentie in de branche behoorlijk is toegenomen. De schepen zijn steeds groter geworden en met een half leeg schip wordt er alleen maar verlies geleden. En hier doet zich dan het fenomeen van de last minute boeking weer voor dat zo langzamerhand uit de vliegwereld verdwenen is. Schepen van 300 meter lang met 4000 passagiers en 1000 bemanningsleden zijn geen uitzondering meer. En ja, die moeten wel redelijk bezet zijn.
Volgens de reisorganisatoren bestaat er natuurlijk niets mooiers dan op deze manier kennis te nemen van oude culturen, beroemde steden te bezoeken en in contact te komen met mensen van over de hele wereld. Goed de verkooppraatjes zal ik verder maar weglaten, hoewel er toch nog heel veel mensen zijn die zich door een mooie folder, een cadeautje bij het betreden van het schip of een gratis maaltijd of meer van die zelfbetaalde introductieonzinpremies laten verleiden.
Een paar weken geleden sprak ik in Turkije een bevriend echtpaar dat al jarenlang in de buurt van Bodrum woont. Ze hadden altijd een groot zeevarend jacht gehad waarmee ze lange tochten over de Middellandse Zee maakten. Naar Israël, Griekenland, Italië, Kroatië en verder. Helaas was het vanwege lichamelijke ongemakken die de leeftijd met zich meebracht niet meer mogelijk om dat nog zelfstandig te doen. Ze hadden hun jacht verkocht. Maar ze waren zo verknocht aan de zee dat ze het plan hadden opgevat een cruise te maken. En dan niet een tocht met een zeiljacht langs de Egeische kust maar met een groot cruiseschip van alle voor hen noodzakelijke gemakken voorzien.
"Denk je dat je je lot in handen van zo'n vreemde kapitein kan geven? Of klim je bij het minste of geringste onraad de brug op?" vroeg ik, hem kennende, aan de man.
Hij moest wel lachen. Want in het verleden had hij namelijk regelmatig uitgesproken nooit onder een ander te willen varen.
"Met m'n rolstoel kom ik toch niet zo gemakkelijk boven, dus ik zal wel moeten," was zijn antwoord.

Fransesco Schettino, de kapitein van de Costa Concordia maakte een verrassende manoeuvre daar met het 300 meter lange cruiseschip dicht langs het eiland Giglio voor de Italiaanse kust langs te varen. Volgens sommige verhalen in de pers deed hij dat om een vriendelijk gebaar te maken tegenover een bemanningslid. Die man, die op Giglio woont, had deze cruise eigenlijk niet mee willen varen maar was toch opgeroepen vanwege personeelstekort. De kapitein dacht de man een pleziertje te doen door een aangepaste route te kiezen. Het gevolg was een vreselijk ongeluk waarbij een aantal doden te betreuren viel.
Onderzoek zal natuurlijk uitsluitsel moeten geven over de juiste beweegredenen van de kapitein om van de vaarroute af te wijken. En een rechtszaak zal zeer waarschijnlijk de kapitein en de eigenaar van het cruiseschip, de cruisemaatschappij Costa Crociere uit Genua, wel aansprakelijk stellen.
Voor de branche zal het eventjes een kleine terugslag geven maar langdurige bezettingsproblemen worden eigenlijk niet verwacht.

Gisteren kwam ik mijn vrienden weer tegen. Hij in, zij achter de rolstoel. Ik had nog geen gedag gezegd of hij begon: " Ja die dingen gebeuren nou eenmaal. Jij vraagt toch ook niet aan iedere piloot of je zijn brevet mag zien? Of de chauffeur van de dolmuş naar zijn rijbewijs?"
Hij was nog kennelijk niet helemaal van de schrik bekomen.

woensdag 18 januari 2012

Voor eeuwig

Op 15 januari 2012 werd de honderdtiende geboortedag van Nazım Hikmet herdacht. Voor heel veel Turken is hij de belangrijkste dichter/schrijver. Ook wereldwijd wordt hij beschouwd als een van de grootste dichters. Hij ontvluchtte al op jonge leeftijd het land omdat hij vanwege communistische sympathieën vervolgd werd.
Terug in Turkije werd hij opgepakt en van 1938 tot 1950 zit hij gevangen. Na zijn vrijlating vluchtte hij in 1951 naar de Sovjet-Unie. Daar stierf hij in 1963 en werd hij in Moskou begraven.
In 2009 kreeg hij postuum het Turks staatburgerschap dat hem in 1951 ontnomen was weer terug.
In Kıranışıklar, een dorp in de provincie Bursa in men nu een campagne gestart om Nazım Hikmets overblijfselen terug te halen naar Turkije en hem te herbegraven. Hij werd geboren in Thessaloniki en dat is tegenwoordig Grieks dus werd een andere plek gezocht. Een eikenboom die naast zijn graf in Moskou stond is alvast overgeplant en daarnaast heeft men een plaats voor hem gereserveerd.
Ik las dit bericht in Hürriyet. En juist die ochtend was ik langs de begraafplaats in ons dorp gereden. Een grote ruim opgezette begraafplaats waar aan de ene kant de oude graven liggen met hun karakteristieke rechtopstaande grafstenen met bovenop een soort tulband of fez en een Arabisch opschrift dat vrijwel niemand meer kan lezen. En aan de andere kant lagen de modernere graven met hun wit marmeren opbouw.
In de krant en op tv in nieuws- en actualiteitenprogramma's wordt altijd ruim aandacht besteed aan begrafenissen van bekende Turken, of van verkeersslachtoffers, of van in de strijd met de PKK gesneuvelde soldaten, of van slachtoffers van huiselijk geweld en anderen. Hun tocht naar de laatste rustplaats wordt beschreven en in beeld gebracht.
En ook dit keer weer grote artikelen over Lefter Andonyadis, een oud Turks topvoetballer uit de jaren veertig en vijftig. Tienduizenden mensen waren in een stadion bijeen om afscheid te nemen van hun op 86-jarige leeftijd overleden held.
En natuurlijk was er ook het bericht over het overlijden van Rauf Denktaş. De stichter en eerste president van Turks Cyprus die op 88-jarige leeftijd overleed en die enkele dagen later begraven zou worden.

Graven vind je soms op de onmogelijkste plaatsen in Turkije. Men was daar aardig vrij in. Natuurlijk zijn er de begraafplaatsen aan de rand van het dorp. Maar soms liggen er zo maar enkele graven langs de kant van de weg zonder enige afscherming. Soms kom je midden in een dorp enkele graven tegen. Het dorp is in de loop der jaren gegroeid en de infrastructuur is veranderd. Maar als het even kan worden de graven met rust gelaten en een nieuwe weg moet er dan maar omheen geleid worden.
Een graf krijg je hier eigenlijk voor eeuwig. Het is eeuwig bezit dat je geschonken wordt door de gemeenschap. Alleen in uitzonderlijke gevallen zal een graf geruimd worden. In grotere plaatsen of steden komt het nog weleens voor dat een graf of begraafplaats verplaatst dient te worden omdat de ruimte absoluut om een of andere reden ergens anders voor nodig is. Vaak geeft dit aanleiding tot hevige discussies en protesten en zodoende worden dit soort maatregelen tot het uiterste beperkt.
In Turkije wordt men niet gecremeerd. Daarom heb ik voor mezelf al een aardig plekje in gedachten. Een mens wil er toch een beetje knap bijliggen. Met uitzicht op zee, richting Mekka, zal ik daar eeuwig de verte inkijken (moet er natuurlijk geen nieuwe woonwijk gepland worden).

Vorig jaar werd het bekend dat de moslims in Indonesië altijd in onjuiste richting gebeden hebben. Niet naar Mekka, maar richting Somalië en Kenia. Dat betekent dat alle graven vermoedelijk ook in de verkeerde richting wijzen. En nu....

maandag 16 januari 2012

Aan vinken

België heb ik altijd een aangenaam land gevonden om te vertoeven. Ik ben er met vakantie geweest. Ik ging er naar concerten, tentoonstellingen en musea. Ik bezocht allerlei toeristische attracties. En zo ben ik ook een paar keer op zondag naar de Vogelenmarkt in Antwerpen geweest. En het moet in de zestiger jaren geweest zijn dat ik er voor het eerst kwam. Mijn speciale belangstelling ging uit naar de honden en katten, het pluimvee, de vogels, de konijnen en ander levend spul dat toen nog aangevoerd mocht worden. Over het dierenwelzijn werd toen nog wel anders gedacht dan tegenwoordig en de omstandigheden voor de levende have waren op z'n zachtst gezegd niet altijd even optimaal. Ik denk dat de handelaren met hun dieren op de Graanmarkt stonden. Van de rest van de goederenmarkt kan ik me niets herinneren.
Tijdens mijn bezoek ontfermde ik me vanzelfsprekend over een broodje zuurkool met worst en veel mosterd vergezeld van een ferme pint. Ik kan me het etablissement nog zo voor de geest halen waar ik in gesprek raakte met een man die zojuist verlost was van zijn laatste handel. Hij was een vogelfokker die iedere zondag met een paar kooitjes kanaries en vinken naar de markt kwam. Hij noemde zichzelf vinkenier. Hij ving vinken en fokte ermee. En de bedoeling was zo goed mogelijke zangers te fokken waarmee hij ook naar allerlei concoursen ging. Hij nodigde me uit om eens bij hem langs te komen om zijn "stallen" te bezichtigen.
Dat heb ik later eens gedaan en ergens tussen Leuven en Kessel-Lo zocht ik hem op. Hij vertelde me van alles over het vinkenieren en het fokken, over het vangen en handelen en allerlei andere wetenswaardigheden kwamen langs. En aan deze hele geschiedenis moest ik denken toen er de afgelopen dagen honderden, ja misschien wel duizenden vinken in mijn mandarijnentuin in Turkije landden.
's Middags kwamen ze aan. Ik denk een rustpauze nemend in hun voorjaarstrek die veel vinken vanuit het Midden-Oosten en Noord-Afrika naar het noorden en westen van Europa brengt. Drukdoend, heen en weer vliegend, voedsel vergarend om zich weer klaar te maken voor een volgende etappe van hun lange tocht. En zo ging dat enkele dagen door.
Ik herinner me dat ik als kind die golvende vlucht van de vink zo mooi vond. Lang heb ik gedacht dat dit de beroemde vinkenslag moest zijn, veroorzaakt door een speciale manier van gebruik van de vleugels. Of was de vinkenslag alleen de vleugelslag? Of was het een slag oftewel een soort vink? Of was het eigenlijk een bijzondere manier van zwemmen net als de vlinderslag?
Pas veel later heb ik begrepen dat het de speciale manier van zang was van de vink. Een alsmaar herhaald kort melodietje met aan het eind enkele tonen die de slag vormden.
En zo naar mijn vinkenplaag kijkend moest ik dus weer als vanzelf even terugdenken aan mijn Belgische vinkenier en aan alle verhalen en anekdotes die hij me vertelde. Over het vinkentouw van de vangkooi, over de dichtgeschroeide oogjes van de blinde vink of het goud van de goudvink.
Mensen schelden elkaar uit en wensen elkaar dan de meest verschrikkelijke ongelukken en ziektes toe. "Krijg nou de vinkentering" is zo'n verwensing. Altijd gedacht dat het zo maar een taalverzinsel was, een woordvinding van een of andere creatieve geest. Maar onder volièrevogels en vrije vogels en dus ook onder vinkachtigen komt een ziekte voor die gepaard gaat met o.a. diarree, snotverschijnselen, ademhalingsproblemen en ontstoken oogvliezen of oogholten: de pseudo-tuberculose.

zaterdag 14 januari 2012

Grondrecht

Als het aan Hayrettin Bulan zou liggen, zou het damesmodebeeld in de Turkije de komende jaren drastisch veranderen. En dan hoeven we niet te denken aan meer hoofddoeken of lichaamsverbergende kleding. Neen, het zal dan onvermijdelijk de kant op gaan van wijde trendy jasjes, blazers, bolero's en jacks.
In sommige landen is het bezit van vuurwapens de normaalste zaak van de wereld. In de V.S., the land of the brave, is in een aantal staten zelfs sprake van vrij wapenbezit. Iedereen mag daar een wapen bezitten en een vergunning is niet nodig. Een mens moet zichzelf, zijn gezin en zijn eigendommen kunnen beschermen. Er wordt dan uitgegaan van de veronderstelling dat een groot aantal criminelen zich wel zal bedenken als ze weten dat ze meteen onder vuur kunnen komen te liggen. Nu is het vaak zo dat eerst de politie gebeld moet worden bij een overval, straatroof of aanranding waardoor de dader al verdwenen is voor de hermandad ter plekke verschijnt.
Er is onderzoek naar verricht en er zijn veel experimenten met vrij wapenbezit uitgevoerd. In de staat Florida is het sinds 1987 toegestaan om verborgen een wapen te dragen. Veel mensen zijn daar toe overgegaan en het moordcijfer is met 52% gedaald. In een plaats in Georgia werd ieder huishouden zelfs verplicht een wapen te hebben en het aantal inbraken daalde met 72%. In Orlando in Florida daalde na cursussen wapenbezit voor vrouwen het aantal verkrachtingen met 88%. Na meer vrij wapenbezit in verschillende delen van het land daalde de gewelddadige criminaliteit gemiddeld met 43%,(allemaal cijfers gepubliceerd door de FBI in 2010). Dus meer wapens minder misdaad?
Volgens schattingen zijn er in Turkije ongeveer 10 miljoen vuurwapens in privébezit in omloop op een bevolking van 78 miljoen personen. Dat betekent ongeveer 1 op 7 of 8 personen heeft de beschikking over een vuurwapen. Als we daar de kinderen onder 16 jaar niet bij rekenen is dat 1 op 4 of 5 personen die de beschikking hebben over een vuurwapen. Trekken we dan ook nog de vrouwen ervan af dan beschikt 1 op de 2 of 3 mannen over een vuurwapen.
Geweld tegen vrouwen in de thuissituatie en tegen vrouwen in het algemeen is een zeer groot probleem in Turkije. De laatste maanden is er wel erg veel aandacht voor geweest in de media maar tot concrete stappen om er daadkrachtig tegen op te treden heeft dit nog niet geleid. De minister van gezinszaken Fatma Şahin heeft beloofd er serieus werk van te maken. Maar vrouwenorganisaties zijn heel erg kwaad op haar omdat de nieuwe wetgeving waaraan de minister momenteel werkt absoluut onvoldoende zou zijn.
Hayrettin Bulan is voorzitter van de mensenrechtenorganisatie Şefkat-Der. Tijdens een demonstratie tegen geweld tegen vrouwen riep hij eind vorig jaar op om vrouwen gratis schietlessen te laten volgen en een vuistvuurwapen met vergunning te verstrekken.
Vrouwen die voor hun leven vrezen zouden dan als recht op zelfverdediging daar in een noodsituatie gebruik van kunnen maken. De staat doet te weinig, ondanks allerlei beloftes, en de politie kan onvoldoende bescherming bieden. Met een wapen kan de vrouw een mogelijke aanvaller afschrikken en kan ze zichzelf en eventueel haar kinderen beschermen.
De oproep zou min of meer symbolisch bedoeld zijn. Maar ondertussen hebben zich al duizenden vrouwen gemeld. Nog 10 miljoen vuurwapens erbij?

Onlangs tijdens een damesmodeshow van casual kleding voor het komend jaar dacht ik dat ik de lady speaker hoorde zeggen: "Busra toont hier een bolerootje van Bandolera met gevulde schouders van crêpe de Chine met veelkleurig vogelmotief. Busra is linkshandig en draagt onder haar rechter oksel een lichtkleurig zacht kalfslederen holstertje van BlackHawk. Daarin een elegant gebruiksvriendelijk pistooltje, een Astra Unceta met parelmoeren kolf."

donderdag 12 januari 2012

Overgewaardeerd

Van paddenstoelen kan ik op twee manieren echt genieten. In de vrije natuur is het fantastisch om in de herfst na de eerste regenachtige dagen hier in Turkije de paddenstoelen werkelijk uit de grond te zien schieten. Hier in de heuvels en bosgebieden rondom Bodrum zijn ze dan in grote hoeveelheden aanwezig.
Een andere manier om ervan te genieten is door ze op te eten. Op verschillende manieren te bereiden en ontzettend lekker. Soms lekkerder dan een biefstuk. En dan natuurlijk vooral de wilde paddenstoelen want die smaken ook echt "wilder" dan de cultuurgenoten. In de herfst zijn ze overal volop te koop. Vrouwen en kinderen verkopen ze langs de weg en ook op de markten kan men gemakkelijk aan zijn trekken komen.
Er is ook nog een derde manier om van paddenstoelen te genieten en die bestaat ook al duizenden jaren en dat is ze te roken of te kauwen als geestverruimend middel. Dat heb ik echter tot nu toe nog nooit geprobeerd.
Over de hele wereld worden paddenstoelen genuttigd. Er bestaan honderden verschillende eetbare soorten. Maar helaas bestaan er ook een klein aantal giftige soorten. En sommigen daarvan zijn uiterst giftig en soms zelfs dodelijk.
Afgelopen herfst hebben zich hier in de buurt enkele dodelijke ongelukken voorgedaan. Ik zal in de toekomst uitermate voorzichtig zijn met wilde paddenstoelen en waarschijnlijk zal ik overgaan op cultuurvariëteiten.
Een heel bijzondere soort paddenstoel is de truffel. Ooit heb ik er in Frankrijk en in Italië weleens iets van geproefd. Maar een overweldigende indruk heeft het niet op mij gemaakt. Ik vond het toen een beetje naar oude paddenstoelen, een beetje vergaan, een beetje bedorven, zelfs een beetje muf smaken.
Ik vroeg me af truffels ook in Turkije gevonden worden. Er bestaan wel een paar honderd soorten van deze onder de grond, in symbiose met de wortels van verschillende bomen levende, bijzondere knolvormige fungus. Maar daarvan worden er in Europa geloof ik maar zeven soorten gegeten. Dat zijn o.a. de witte, de zwarte, de zomer en de winter truffel. En die groeien voor zo ver ik weet niet in Turkije. Wel groeit er in ieder geval in de buurt van Gaziantep aan de wortels van de pistachebomen een andere truffelsoort die ook wel gegeten wordt.
De truffel wordt hier in de haute cuisine natuurlijk wel gebruikt maar die wordt geïmporteerd uit Europa of uit China waar men tenslotte alles veel goedkoper kan produceren maar waarvan de kwaliteit inferieur zou zijn. De zwarte truffel uit bv. Perigord wordt wel het zwarte goud uit de keuken genoemd en de prijzen daarvan lopen in de vele duizenden euro's per kilo.
Wat ik me afvraag is of Turkse klanten van de exquise restaurants zich zouden bedenken als ze zouden weten dat de truffel in Spanje en Italië door onreine dieren als varkens en honden wordt opgespoord. De truffel schijnt een voor deze dieren interessante geur te verspreiden die overeenkomt met andostrenon, het mannelijk hormoon van een mannetjesvarken. De afgerichte zoekvarkens zijn vrouwtjes, zeugen die op die lucht afgaan. De honden zoeken naar een wild zwijn. Een paddenstoel is hun buit.
Sommige dingen moet een mens zich om een of andere reden dan maar ontzeggen. Of het nu vanwege de prijs is, of de angst op vergiftiging of misschien zelfs vanwege de religie.
Maar een portie gestoofde of gebakken (cultuur-)champignons of na de maaltijd een (chocolade) truffel bij de koffie valt toch ook niet te versmaden.

dinsdag 10 januari 2012

Het offer

Gambiet is een term uit het schaakspel waarbij een speler één of meerdere stukken opoffert om daardoor een betere positie te bereiken.
Meestal wordt de term gebruikt voor de benoeming van de wijze waarop een schaakpartij begonnen wordt.
Koningsgambiet of damegambiet zullen veel mensen bekend in de oren klinken. Maar zo zijn er honderden benamingen met varianten en subvarianten in de schaakliteratuur beschreven. Vaak genoemd naar de schaker die als eerste die opening op het schaakbord legde of het land waar de speelwijze bekend werd. Amerikaansgambiet, Spaansgambiet, Euwegambiet en Kasparovgambiet zijn nog een paar namen uit een enorme lijst.

Turksgambiet
Turks gambiet is de titel van een boek van de Russische schrijver Boris Akoenin in Nederlandse vertaling uit 2001. Erast Fandorin is een speurder die tijdens de Russisch-Turkse oorlog van 1877 tot 1878 een Turkse spion moet ontmaskeren. Deze spion zou een belangrijke Russische order op geheimzinnige wijze veranderd hebben waardoor de Turken een belangrijke strategische winst boekten.

Gambiet wordt soms ook als term in de politiek gebruikt. Bekend is het Gorbatsjowgambiet uit 1987 waarin hij de Amerikanen verzekert af te zien van het als eerste kernwapens in te zullen zetten. Dit offer moest in de toekomst de ultraconservatieve Amerikaanse oppositie tegen bilaterale wapenakkoorden de wind uit de zeilen nemen.

De regering van minister-president Recep Tayyip Erdoğan heeft het volgens mij op dit moment heel erg moeilijk. Het beleid zit in een impasse. De regering slaagt er niet in nieuwe wetgeving in te voeren op tal van gebieden en ondervindt binnen en buiten het parlement veel tegenwerking.
Kwesties als Ergenekon en Balyoz, mogelijke pogingen tot een staatsgreep, etteren maar door. De macht van de militairen lijkt enigszins ingeperkt maar hun druk blijft enorm. Op de achtergrond bepalen ze nog steeds voor een belangrijk deel het beleid. En criminele organisaties hebben veel meer macht dan men voor mogelijk houdt. Ze zijn in staat wetgeving tegen te houden of te veranderen. Het naast zich neer leggen door het parlement van het veto van president Abdullah Gül over verlaging van straffen voor schuldigen van het voetbal omkoopschandaal is daarvan een voorbeeld.
De klad zit er goed in. Op het gebied van democratische hervorming, spreiding van economische activiteiten, verandering van het juridisch systeem en een nieuwe grondwet wordt nauwelijks nog vooruitgang geboekt en wetgeving komt niet van de grond.
Persvrijheid en het buitenlands beleid ten aanzien van bv. Israël, Syrië, Irak en Iran zijn ook heikele thema's voor de regering Erdoğan.
En dan bestaat er natuurlijk nog de eventuele toetreding tot Europa op de politieke agenda. De harmonisatiewetgeving voor aanpassing aan Europese regels ligt op heel veel dossiers gewoon stil. En de oppositie van Frankrijk en Duitsland tegen toetreding van Turkije samen met het komende voorzitterschap van Grieks Cyprus als voorzitter van de EU zou de zaak wel eens helemaal kunnen doen bevriezen.
Ik denk dat het verstandig zou zijn als Erdoğan de toenadering tot Europa wat nieuw leven in zou blazen. Hij zou zich daarmee kunnen verzekeren van nieuwe financiële injecties en ondersteuning van verschillende projecten op het gebied van harmonisatie en daarmee van steun voor zijn binnenlands beleid.
Hij zou bv. zijn bezwaren tegen het voorzitterschap van Grieks Cyprus kunnen laten vallen. M.a.w. hij zou het Erdoğangambiet kunnen spelen.

zondag 8 januari 2012

Een soort eureka

Mij wordt nog weleens toegevoegd dat ik zo nieuwsgierig ben als ik om uitleg vraag of ergens het naadje van de kous van wil weten. Zelf vind ik dat absoluut niet en ik zal die aantijging dan ook iedere keer vehement ontkennen en tegenspreken.
Niet alleen omdat ik vind dat nieuwsgierigheid een tamelijk negatieve eigenschap is die ik zeker niet wens te bezitten. Nieuwsgierigheid heeft naar mijn idee namelijk altijd iets te maken met kennis willen nemen van menselijke relaties en omstandigheden op het niveau van roddel. En aangezien ik in dat soort zaken beslist niet geïnteresseerd ben, zal ik me dus altijd blijven verdedigen tegen deze beschuldiging.
Het is beslist waar dat ik vaak om uitleg vraag, dat ik graag kranten lees, dat ik zo veel mogelijk informatie tot me neem, dat ik bepaalde tijdschriften uitpluis, dat ik oplettend om me heen kijk en dat ik graag en scherp waarneem. En zeker hier in Turkije heb ik die neiging nog verder ontwikkeld. Mijn verklaring daarvoor is dat ik de wereld wil begrijpen. Ik voel me dan meer op mijn gemak, misschien ook wel veiliger en het anticiperen op gebeurtenissen en ontwikkelingen gaat me dan gemakkelijker af. En aangezien ik de Turkse taal onvoldoende meester ben om alles perfect te kunnen lezen en begrijpen en ik de historische en culturele achtergronden bij lange na niet allemaal ken of juist weet te interpreteren stel ik mijn vragen.
Soms lees ik iets of zie ik iets waarvan ik me niet meteen herinner wat het precies inhoudt of betekent. Maar daarvan weet ik soms wel dat ik het al eens eerder tegengekomen ben of het al eens eerder gevraagd heb. En op dat moment realiseer ik me dat mijn geheugen me in de steek laat. Helaas. En ik heb het idee dat me het de laatste tijd vaker overkomt dan enige tijd geleden.
Vroeger overkwam me dat ook wel eens. Maar als je tijdens een praatje tegenover een vreemd gehoor stond en een bepaald woord schoot je niet te binnen dan was het niet zo moeilijk om daar een ander woord voor te vinden of een andere zinswending te gebruiken of een andere omschrijving. En ik vermoed dat iedereen dat wel eens heeft. Ter geruststelling wordt dan vaak gezegd dat dat soort vergeetachtigheid niet verontrustend hoeft te zijn.
Het gebeurt me dus wel vaker tegenwoordig. Het verontrust me niet. Het hoort erbij. Maar lastig kan het soms wel zijn. En er volledig aan toegeven wil ik ook niet . En ik probeer naderhand dan ook beslist het vergeten woord (daar gaat het meestal om) terug te vinden. Soms gebeurt dat vrij snel en soms heb ik een of andere associatie nodig. Vragen doe ik in dat geval niet omdat ik denk dat het zelf vinden een positief effect kan hebben.

Enige dagen geleden kwam ik in de buurt van Bodrum langs een parkeerterrein. Er stonden vier vrachtwagens met open laadbak. De zijkanten en achterkant waren met schotten hoog opgebouwd. In het midden, van voor naar achter, was een extra verhoging gemaakt van buizen waarover een groot, blauw zeildoek was gespannen als het zadeldak van een huis.
Zulke wagens had ik vaker gezien. Maar waar, wanneer en onder welke omstandigheden schoot me even niet te buiten. Ik kwam niet verder dan dat ze misschien voor vervoer van slachtdieren voor het offerfeest zouden kunnen zijn. Maar er was geen offerfeest. Ik pijnigde mijn hersens nog wat maar kwam op dat moment niet aan de verlossing.
Gisteren liep ik langs de stal van een boerderij bij mij in de buurt. Ik rook de koeien en de geur van mest. En ja, daar was het. Vorig jaar had ik naast een bovengenoemde vrachtwagen gestaan waar een vergelijkbare lucht uit kwam. Het was op het terrein waar de jaarlijkse kamelenworstelwedstrijden worden gehouden. De kamelen worden in die vrachtwagens vervoerd. Vandaar die verhoging in het midden van de laadbak.
Toch wel een zekere opluchting.

vrijdag 6 januari 2012

Ons bent zunig

Volgens sommige medici, huisartsen, allergologen en andere internisten, zijn veel moderne huishoudens te schoon geworden. Vooral kinderen hebben daar (soms later) last van omdat ze onvoldoende in contact komen met bacteriën en virussen. Ze bouwen dan geen weerstand meer op hetgeen de laatste tijd resulteert in een duidelijke toename van het aantal kinderen met een allergische aandoening. In gezinnen met meer kinderen komen minder allergieën voor en crèchebezoek lijkt voor het opbouwen van een betere weerstand een goed middel.
Het bovenstaande betekent niet dat we de hygiëne in keuken en toiletruimte wel minder serieus zouden kunnen nemen. In de keuken is de kans op bedorven eten en voedselvergiftiging altijd aanwezig en dat kan zeer ernstige gevolgen hebben. Dus de keuken goed schoonhouden blijft een must en het veelvuldig gebruik van de afwasmachine is zeer aan te raden.
En ook is het niet verstandig om een loopje te nemen met de hygiëne in de toiletruimte.
Kennissen van me zijn zo schoon op hun huis dat de vrouw des huizes nog een keer extra de keuken schoonmaakt als de werkster geweest is. En de heer des huizes heeft zich de taak toegeëigend dat ook met de twee toiletruimtes in hun huis te doen. Hij gaat daarbij heel grondig te werk en gebruikt plastic handschoenen en doekjes die hij na de schoonmaakbeurt allemaal weggooit. En voor de toiletpotten gebruikt hij een wegwerp wc-borstel. Nooit geweten dat die bestonden tot hij ze me liet zien. Te koop in verpakkingen van 10 voor ongeveer 2 euro per stuk.
Toen ik enige tijd terug bij hen op bezoek was, ontmoette ik daar een Schots echtpaar dat hier in Turkije een vakantiewoning bezit. De vrouw was in Edinburgh in Schotland jarenlang werkzaam geweest als leidinggevende in de verzorging en de thuishulp. Ze vertelde het een en ander over haar werk en op een gegeven moment kwam het gesprek op werksters. Haar oude werkster was gestopt en ze was op zoek naar een nieuwe betrouwbare, "schone" werkster voor hun vakantiewoning. En de vraag was of we iemand kenden waar we tevreden over waren die eventueel ook hun woning zou willen schoonhouden. Mijn kennissen vertelden dat ze best tevreden waren maar dat ze voor de zekerheid toch altijd nog wat extra aandacht aan de keuken en de toiletten besteedden nadat de werkster vertrokken was.
De bezoekster kwam met een aantal verhalen uit haar praktijk op de proppen. Ze kon prachtig vertellen en haar Schotse accent maakte de verhalen voor mij nog aantrekkelijker.
Een van de gezinshulpen waar ze de leiding over had was op een gegeven moment bij haar gekomen om verslag te doen . Ze werkte al geruime tijd voor een bejaard echtpaar waarvoor ze iedere week een dag het huis verzorgde en schoonmaakte. Op een gegeven moment had ze aan haar klanten voorgesteld een nieuwe wc-borstel aan te schaffen. De oude borstel begon slijtageverschijnselen te vertonen en zag er ook niet meer al te fris uit.
Maar haar voorstel deed de wenkbrauwen van het bejaarde stel fronsen en viel duidelijk niet in goede aarde.
"Dat is toch absoluut nog niet nodig," zei de bejaarde Schotse, "en versleten is hij toch ook nog niet?" "En," ging ze verder, "die borstel is trouwens hartstikke schoon. Want elke keer als ik hem gebruikt heb, stop ik hem bij de vaat in de afwasmachine."

woensdag 4 januari 2012

Eiwitrijk

Varkenshouden in Turkije is niet eenvoudig. Een vergunning voor een varkensstal wordt niet meer afgegeven. Er bestaat er voor zo ver ik weet nog slechts een. Maar het zou heel goed kunnen zijn dat dat alleen uit medisch oogpunt is. Varkens staan wat betreft de genetica tamelijk dicht bij de mens en cellen, huid, hartkleppen en andere organen kunnen misschien wel van pas komen. Het varken is onrein maar in tijden van nood of uit medisch oogpunt rust er geen taboe op.
Een varken als huisdier zoals in sommige West-Europese landen veelvuldig voorkomt is hier in Turkije op z'n zachtst gezegd tamelijk ongebruikelijk. Duizenden jaren geleden werden wilde dieren gedomesticeerd omdat het gemakkelijker was ze dicht bij huis te hebben dan er dagenlang achteraan te moeten jagen. Het werden gebruiksdieren, paard of os, of dieren die een plaats innamen in de dagelijkse voeding, schaap of geit. Zo ook natuurlijk het varken. Maar niet overal op de wereld. In sommige godsdiensten worden bepaalde dieren onrein genoemd. En voor moslims is het varken onrein en als gebruiksdier was het beest absoluut nutteloos (ik weet trouwens niet of er ook truffels in Turkije groeien).
Maar de laatste jaren zie je toch dat hier het aantal varkentjes of biggetjes als huisdier excessief toeneemt. En dan bedoel ik niet die kleine Vietnamese hangbuikzwijntjes, die het zo lekker schijnen te vinden als je met ze knuffelt, en ook niet die kleine roze onderkruipsels waarvoor het moederdier geen plaats heeft vanwege het doorgefokte geboorte aantal.
Nee het gaat om een soort biggetje dat al minstens een jaar of zestig bijzonder populair is in een aantal westerse landen als huisdier. Heel gemakkelijk te houden, heeft weinig verzorging nodig, houdt zichzelf schoon en heeft aan weinig ruimte voldoenden. Slechts een probleem. Net als de mens kan het beestje zelf geen vitamine C aanmaken dus daar zal in de verzorging wel rekening mee gehouden moeten worden. Het beestje schijnt nu ook in Turkije steeds meer aan populariteit te winnen.

Dit jaar ben ik van plan om met vakantie naar Peru te gaan. Daar en ook in andere landen als Argentinië, Bolivia en Ecuador worden de beestjes als huisdier gehouden zoals kip of eend hier. Ze leven van de restjes die van de maaltijden overblijven en lopen vrij rond over het erf en in huis. De beestjes worden niet zwaarder dan 1500 gram en zijn heel vriendelijk in de omgang. Ook bestaan er in die landen boerderijen waar ze op grote school gefokt worden. Het lijkt me in interessant om dat eens met eigen ogen te aanschouwen.

Neem 4 of 5 cuys (koeis). Als je geen geslachte exemplaren kan krijgen is het heel simpel ze zelf te prepareren. Kook de cuys enige tijd in water tot de huid loslaat en verwijder vervolgens alle organen. Maak een marinade van peper, zout en komijn en een beetje olie en smeer de diertjes daar grondig mee in.
Kook 2 kilo in plakjes gesneden aardappelen en gebruik het kookwater voor een saus met olie, 6 pepers, 8 teentjes knoflook en 50 gram bloem.
Bak de cuys in de koekenpan met een beetje olie of op de mangal.
Serveer de gebraden cuys met de aardappelschijfjes en overgoten met de saus.

Ik ben benieuwd hoeveel Guinese biggetjes de kerstdagen en oud en nieuw overleefd hebben.
Geniet ervan zolang het nog kan, want de Nederlandse caviapolitie van de PVV zal hier binnenkort vast paal en perk aan willen stellen.
"Harry, heb jij Moos nog ergens zien rondlopen"?
"Nee Els, ik heb hem al een poosje niet meer gezien!"

maandag 2 januari 2012

Tsjonge jonge

Dat ziet er goed uit. De minimumlonen gaan in 2012 in Turkije met in totaal 12 procent omhoog. Voor werknemers ouder dan 16 jaar zal het netto minimumloon de eerste zes maanden van het jaar 701 TL gaan bedragen. Een verhoging van 5.9%. De tweede helft van het jaar komt daar een verhoging van 6.1% bovenop en dan is het netto minimumloon 740 TL.
Onder de 16 jaar is dat respectievelijk 610 en 643 TL.
Dat is een behoorlijke verhoging. En als we bv. de lonen vergelijken met een jaar of vijf geleden toen het minimumloon netto ongeveer 450 TL bedroeg een aanzienlijk hoger bedrag.
Maar, het lijkt echter mooier dan de werkelijkheid is. In de afgelopen 5 jaar was de geldontwaarding ruim 40 %. Alleen al dit jaar gaan de voedselprijzen op jaarbasis meer dan 20% omhoog. Sigaretten werden in oktober gemiddeld ruim 30% duurder. De prijs van eieren gingen in september 40% omhoog. Elektriciteit met 10%. Zo maar een paar voorbeelden.
Al met al is men er dan helemaal niks op vooruit gegaan. Nee achteruit.
We kennen allemaal natuurlijk de prachtig beoordeelde ontwikkeling van de Turkse economie. Turkije mag tegenwoordig zelfs in de G-20 vergaderingen aanzitten. Maar de positieve effecten van die economische vooruitgang zijn niet bij iedereen terechtgekomen. Misschien heeft iedereen er een beetje voordeel van op het gebied van gezondheidszorg of onderwijs. Maar de meeste mensen met de lage inkomens merken er niets van in hun portemonnee. Hooguit dat wat je hebt sneller verdwenen is. De kosten van levensonderhoud zijn in het totaal echt niet veel lager dan in Nederland en andere West-Europese landen.
Zoals altijd en overal komen de voordelen van de vooruitgang voor het grootste gedeelte bij de happy few terecht en niet bij Jan de Arbeider.
Ondanks de verbeterde economie is het werkloosheidscijfer niet afgenomen. Officieel is 10% werkloos. Maar dat zijn alleen de officieel geregistreerden. Heel veel mensen laten zich niet registreren of waren werkzaam in de grijze economie. Totaal zou het om meer dan 20% werklozen gaan.
En ja dit allemaal in ogenschouw nemend kan men er ook niet gek van opkijken als blijkt dat 1 op de 5 kinderen in Turkije in armoede leeft (volgens de VN) en dat betreft dan 20 % van de bevolking te weten ongeveer 16 miljoen mensen.
Het Turkse bureau voor statistieken (TürkStat) heeft vorig jaar berekend dat in een gezin van 4 personen. Vader moeder en twee werkende kinderen iedereen eigenlijk 900 TL zou moeten verdienen om als gezin niet onder de armoedegrens uit te komen. Dat blijkt dus overduidelijk heel vaak niet te lukken.
De regering van minister-president Recep Tayyip Erdoğan slaagt er niet in om het werkloosheidscijfer naar beneden te krijgen en doet onvoldoende aan armoedebestrijding. Beide zaken geven aanleiding tot veel onrust, spanning en criminaliteit in het land.
Zou het nu zo kunnen zijn dat bepaalde mensen geen voeling hebben met de maatschappij of trekken ze zich er niets van aan? Of stoken ze het vuurtje een beetje op?
Op de zelfde dag dat het minimumloon werd verhoogd met 5% werd er in het parlement een wet aangenomen waarin bepaald werd dat het pensioen van oud parlementsleden verhoogd wordt van 5.300 TL naar 7.700 TL. Een verhoging van 45%.