zaterdag 31 december 2011

Jaarlijkse stress

Ja hoor, het is weer zo ver. Iedere tv-persoonlijkheid, iedere artiest, ja iedereen die voor de media ook maar enigszins interessant is mag een dezer dagen laten weten wat zijn of haar goede voornemens zijn voor het nieuwe jaar. Leuk een onzin verhaal vertellen en weer een keertje de publiciteit halen wetend dat het doel toch onhaalbaar is.
Bijna alle weekendbijlagen van kranten, allerlei tijdschriften en tv-programma's besteden er tijd en ruimte aan. Met volop zogenaamde onderzoekjes met tabellen en staatjes en cijfers worden we onthaald. Over de hele wereld vergelijkbare vulling. En ieder jaar nemen we het ons weer voor.
Ik ga meer dit, minder dat, beter zus, eerder zo etc. etc. En dan volgt er een of andere activiteit die voor het individu van belang is en een heel ander mens van hem of haar zal maken.
Goede voornemens. Men kan zich echter afvragen voor wie die dan wel zo goed zijn. Ik ben van plan om vaker naar de sportschool te gaan. Maar ja, dan zitten mijn kinderen vaker alleen. Ik ben van plan om vaker bij mijn ouders op bezoek te gaan. Nou ja dan eten we toch een portie frites. Ik ga zeker minder roken. Daar word ik wel erg chagrijnig van maar dat moet dan maar.
Ik ga minder opvliegerig tegen mijn kinderen doen, ik ga meer sporten, ik zal minder hard rijden, ik zal aardiger zijn tegen mijn schoonmoeder, ik zal beter opletten wat ik eet, ik zal beter naar mijn vrouw luisteren, ik zal meer in huis doen enz.
Maar daar beginnen we pas mee op nieuwjaarsdag. Hebben we nog even. Voor die tijd kunnen we nog even onze gang gaan. Schoonmoeder te kakken zetten, schreeuwen tegen de kinderen, vrouw de waarheid zeggen, nog even flink schransen en drinken en lekker op je kont blijven zitten.
Maar vanaf 1 januari zal je eens zien.
Helaas, er komt weinig van terecht. Daar is natuurlijk ook allerlei onderzoek naar gedaan. En natuurlijk zijn er ook enkelen die succes hebben , blijkt daaruit. Maar het merendeel van de enthousiastelingen geeft zoals te verwachten al heel snel de pijp aan Maarten.
Zo maar even een voorbeeldje.
Volgens de uitslag van enkele enquêtes is 75 tot 80% van de ondervraagden van plan het nieuwe jaar met goede voornemens te starten. Dat zouden van de totale bevolking van Nederland ongeveer 12 miljoen mensen zijn. Van de ondervraagden zou 15% het afvallen boven aan het lijstje hebben staan. In totaal zouden dat 1.800.000 mensen zijn.
Laten we veronderstellen dat 10% het volhoudt (de cijfers verschillen enigszins per onderzoek). Dan zouden 180.000 mensen als ze genoeg afvallen hun overgewicht, corpulentie of obesitas kwijt kunnen zijn. Want daaraan lijdt ongeveer 50% van de Nederlandse bevolking. Dat zijn 8 miljoen mensen.
Als ieder jaar het zelfde aantal mensen erin slaagt voldoende af te vallen zouden we na ongeveer 45 jaar verlost zijn van obesitas en zwaarlijvigheid.
En zo geldt dat natuurlijk voor al die andere goede voornemens ook. Het zet geen zoden aan de dijk.
Maar daarbij komt natuurlijk dat onze doelstelling niet gehaald wordt omdat het merendeel van de deelnemers er niet in slaagt in zijn of haar goede voornemens te volharden.
Maar laten we de zaak positief benaderen. We zijn er niet in geslaagd, maar daarom niet getreurd. We hebben het toch maar mooi een week volgehouden. Scheelt altijd.

donderdag 29 december 2011

Mopper, mopper

Eigenlijk laat ik de laatste maand van het jaar maar zo snel mogelijk aan me voorbij gaan. Die feesten en feestdagen zeggen me niet zo veel meer. Maar er geheel en al aan ontkomen is onmogelijk. Media en het openbare leven is er nu eenmaal vol van. En uiteraard gun ik het eenieder die er van geniet. De hele maand staat bol van geloven. Want of het nu Sinterklaas is of de Kerstman of de geboorte van Jezus of de goede voornemens, het gaat allemaal om geloven.
Een kennis van me zei ooit tegen me: met de waarheid kan een mens niet leven.
En daar moest ik de afgelopen dagen ongewenst toch af en toe aan denken. En ik vroeg me af waarom de wereld van leugens en halve waarheden aan elkaar moet hangen. Waarom iedereen van kindsbeen af besodemieterd wordt. Is het nodig dat je je hele leven wordt voorgelogen, in het ongewisse wordt gelaten, aan het twijfelen wordt gebracht. Dat je leert mensen te vertrouwen en te geloven.
Het hele leven vanaf klein kind thuis, via opvoeding, onderwijs, studie en werk dient een mens dingen te slikken die achteraf gezien steeds minder waar worden.
Sprookjes, kabouters, sinterklaas, verhalen, sagen, legenden, vooroordelen, geschiedenis, voorspellingen, wetenschap, Einstein, politiek, gezondheid, godsdienst ja eigenlijk op alle terreinen van het dagelijks leven worden aan de mens onwaarheden voorgespiegeld en onjuistheden gepresenteerd.
Psychologen en psychiaters verklaren vanzelfsprekend dat de mens niet in staat is om met de waarheid te leven, dat zou hij niet aankunnen, daar zou hij geestelijk aan ten onder gaan. Maar dat komt dan wel uit een wetenschap die zelf ook van halve waarheden en aannames aan elkaar hangt. En de beoefenaars ervan zouden wellicht brodeloos worden als mocht blijken dat de mens wel degelijk in staat is om in waarheid te leven.
De uitspraak: de waarheid mag gezegd worden, zou misschien beter veranderd kunnen worden in: de waarheid moet gezegd worden.
De waarheid is hard. Jawel als men je eerst de leugen voorgehouden heeft.
Daarom kwam het onderstaande bericht toch weer als een geweldige schok.
Cheetah de aap van Tarzan Johnny Weismuller was gestorven. Het beest, vooral beroemd om zijn aanstekelijke lach, had de voor een chimpansee ongelooflijke leeftijd van 80 jaar bereikt.
De schok was natuurlijk niet de al lang verwachte dood van het hoogbejaarde dier. Nee die niet. Maar wat bleek achteraf? Bij de opnames van de film was gebruik gemaakt van een aantal chimpansees die allemaal al waren overleden. En slechts voor de publiciteit en de inkomsten had, na diens dood, een andere aap de plaats van Cheating ingenomen.

woensdag 28 december 2011

Vrije nieuwsgaring

In het verleden is het over de hele wereld altijd al zo geweest dat in tijden van vijandelijkheden tussen verschillende kampen bij het gedwongen verlaten van tentenkampen, vestingen, kastelen of dorpen er voor de veroveraars of bezetters er zo weinig mogelijk bruikbaars werd achtergelaten.
Oogsten werden vernietigd, de veestapel verjaagd of meegenomen, huizen of tentenkamp in brand gestoken en de drinkwaterputten vervuild of zo mogelijk vergiftigd. Een thema dat in de geschiedschrijving herhaaldelijk aan de orde komt.
Deze bekende tactiek der verschroeide aarde was er op gericht om de vijand te treffen met voedsel- en drinkwaterproblemen. Wereldberoemde voorbeelden van deze tactiek zijn de toepassingen uit de Russische geschiedenis toen de Fransen (1812) en de Duitsers (1941-45) het land waren binnengevallen.
Ook Kemal Mustafa Atatürk paste de tactiek succesvol toe in de Grieks-Turkse oorlog door de bevoorradingslijnen van de Grieken af te snijden.
Maar ook op kleinere schaal werd de tactiek toepast en van de oudheid en de Middeleeuwen tot in de Ottomaanse dagen en daarna was het vervuilen van de waterputten een van de algemeen toegepaste oorlogshandelingen. Een dode kip of een geit in de put en het water is lange tijd onbruikbaar, simple comme bonjour.
En omdat het zo eenvoudig is en je er grote aantallen mensen mee kan bereiken is de drinkwaterverontreiniging met chemische of biologische middelen nog steeds heel populair bij activisten en terroristen.
Vrij recent zijn de voorbeelden uit Duitsland en Spanje. In augustus 2011 werd in Spanje een Marokkaanse moslim gearresteerd die ervan verdacht werd de drinkwatervoorziening in Zuid-Spanje te hebben willen vergiftigen in vooral toeristenlocaties om de ongelovigen te straffen. De man zou banden hebben gehad met Al Qaida.
En ook in augustus werd in Duitsland een man gearresteerd die het drinkwater in zijn woonplaats Einbeck wilde vergiftigen als herdenking van de 11 september aanslag in de V.S. De man was in het bezit van 50 kilo cyanide.
En zo zijn er uit een iets verder verleden honderden pogingen bekend.
In de westerse wereld bestaat bij een aantal mensen een, ingepeperde, panische angst voor de Islam. Aangewakkerd door bepaalde politici en in stand gehouden door ieder onverklaarbaar feit of iedere epidemie of griepaanval in verband te brengen met een islamitisch complot.
Toen er enkele jaren geleden een grote uitbraak van varkensgriep was in Mexico, ook wel de Mexicaanse griep genoemd, ging het om een nieuwe onbekende variant. Die variant zou mogelijk in een laboratorium ontwikkeld zijn en bewust verspreid zijn. Meteen kwam AlQaida weer in beeld.
Uit een in september gepubliceerd artikel in de Guardian wordt duidelijk dat de natuur en niet de mens de grootste bioterrorist is.
De Nederlandse viroloog Ron Foucher had aangetoond dat de vogelgriep zich eigenlijk vrij gemakkelijk van het ene op het andere dier en van de ene op de andere mens kon verplaatsen. Daarmee bleek dus de natuur de grootste bedreiging te vormen.
De gegevens van dit en vergelijkbaar onderzoek zijn nu vrijgegeven om het virus voor andere wetenschappers herkenbaar te maken en er beter op voorbereid te zijn.
Maar natuurlijk wordt daarmee ook de angst voor misbruik door de mens weer nieuw leven ingeblazen.

Mensen uit de Provo-beweging hadden het plan geopperd LSD in het leidingwater te verspreiden op de dag van de bruiloft van Beatrix en Claus Ik geloof niet dat het uitgevoerd werd. Maar misschien zou een anti agressie middel in het drinkwater over de hele wereld de mensheid wel goed doen.

dinsdag 27 december 2011

Diesel of benzine

Mensen willen graag iets gratis krijgen. Reclamejongens hebben daar altijd op gespeculeerd en acties verzonnen om consumenten tot spaargedrag te verleiden. Bedrijven boden dan bv. een gratis dagtochtje naar hun fabriek aan als er een bepaalde hoeveelheid kroonkurken werd ingeleverd. Natuurlijk ging het er alleen maar om reclame voor een product of een bedrijf te maken teneinde de omzet te verhogen. Als je met letters uit de doppen van de flessen van een bepaald merk bier of limonade een bepaalde slogan kon vormen mocht je een heel jaar lang iedere week gratis een kratje bier of zes flessen limonade afhalen. Maar ja, als je dan die ene letter (die natuurlijk maar heel zelden gevonden kon worden) net miste, was het soms moeilijk de verleiding te weerstaan om niet wat extra flessen in te slaan.
Zo zijn er jaarlijks een groot aantal van min of meer vergelijkbare spaaracties (geweest).
Maar zo bestonden er ook acties waarbij je iets echt helemaal gratis zou kunnen krijgen. Jaren geleden kon je Pickwick theelabels sparen. Als je 100.000, of misschien was het een miljoen, labels inleverde zou de firma zich verplichten de verzorging, opleiding enz. van een blindengeleidehond op zich te nemen. Het bleek een hardnekkig gerucht te zijn want Pickwick zelf bleek van niets te weten.
Op dit moment is er in Turkije een spaaractie voor rolstoelen. De sluitingen van plastic flesjes moeten verzameld en ingeleverd worden. Nou is dat op zich niet zo'n verkeerde actie want de voorzieningen in de gehandicaptenzorg in Turkije zijn beslist niet optimaal. En veel mensen zijn niet in staat met eigen middelen een rolstoel aan te schaffen.
Ook de huisvesting, bv. het toekennen van geschikte woningen aan gezinnen met gehandicapte kinderen bestaat hier niet. En er rust vaak nog een taboe op het hebben van een gehandicapt kind, men schaamt zich ervoor. En veel gehandicapten worden daardoor binnen gehouden en leven een teruggetrokken leven. Maar zo niet de 36-jarige ernstig gehandicapte Sehmi.
Hij woont met zijn ouders op de vijfde verdieping van een appartementencomplex in een smal straatje in de binnenstad van Ankara. Het complex bezit geen lift. Door omstandigheden was het betrekken van een andere woning geen optie. Maar de vader van Sehmi installeerde op het balkon van hun huis een elektrische hijsinstallatie. En dagelijks werd Sehmi vanaf het balkon met rolstoel en al naar beneden gelaten. Dit was de enige manier voor hem om in contact te blijven met het dagelijks leven in de buurt. Vader en zoon wandelden dan samen naar het theehuis of deden een boodschap. En als het tijd was om weer naar huis te gaan werd Sehmi met rolstoel en al weer opgetakeld naar het balkon op de vijfde verdieping.
Het was vrijdag. Zoals iedere week zou vader zijn zoon meenemen naar het theehuis, hem daar installeren en vervolgens zelf het vrijdagmiddag gebed bijwonen.
Sehmi zat in zijn rolstoel. De kettingen van de hijsinstallatie werden zorgvuldig aangebracht en hij begon aan zijn dagelijkse afdaling. Hij was nog maar een paar meter onderweg toen de stroom uitviel en daar hing hij tussen hemel en aarde.
Nou viel de stroom wel vaker uit, dat was geen punt, maar het betrof nu wel een tamelijk ongelukkig tijdstip. Er ontstond absoluut geen paniek en er werd zeer doortastend opgetreden. Een takelwagen was snel onderweg. Maar de tamelijk smalle straatjes met de aan beide kanten geparkeerde auto's versperden de doorgang en zorgden ervoor dat de reddingsactie enige uren in beslag nam.
Vader kon niet naar het middaggebed.

Met een aggregaat is het mogelijk elektriciteit op te wekken. Er doet een gerucht de ronde dat men met het sparen van een bepaald theelabel een gratis fluisteraggregaat kan verdienen.

maandag 26 december 2011

Het offer

Oud en nieuw vallen dit jaar op zaterdag en zondag. In Turkije wordt het afscheid van het oude en de verwelkoming van het nieuwe jaar in bepaalde groeperingen tamelijk uitbundig gevierd. Soms wordt er een vakantie aan gekoppeld, in een hotel aan de Middellandse of de Egeïsche Zee. Soms wordt een korte cruise gemaakt. Maar in ieder geval mag een grote feestavond voor veel mensen zeker niet ontbreken.
Dit jaar komt het allemaal een beetje ongelukkig uit. Geen extra vrije dag en geen extra korte vakantie. En maandag weer gewoon aan het werk.
En in grote delen van de wereld, in de landen waar de zelfde christelijke jaartelling gehanteerd wordt, heeft men met de zelfde situatie te kampen.
En ik hoor de mensen in Nederland al weer mopperen. "Ze boren ons mooi weer een paar vrije dagen door de neus", of "ik moet wel vrije dagen opnemen want de kinderen hebben vakantie", "één vrije dag kunnen ze ons toch wel schenken?" en zo verder.
Veel Nederlanders zijn bang dat ze tekort komen, dat ze bestolen worden, omdat ze vinden dat ze er eigenlijk recht ophebben. Want ze moeten toch al het hele jaar door zo hard werken en ze hebben het toch al zo druk, en ze hebben toch al zo weinig vrije dagen, vinden ze.
En dat van die vrije dagen klopt wel als je Nederland vergelijkt met andere landen in Europa. Nederland heeft (samen met Groot Brittannië bv.) het minst aantal officiële feestdagen en samen met de 20 tot 25 vakantiedagen staat Nederland in Europa inderdaad onderaan.
Nederland kent weinig officiële feestdagen. Nederland is een van de weinige landen waar 2e kerstdag, maar ook 2e paasdag en 2e pinksterdag een officiële feestdag is. Sommigen verklaren het bestaan ervan door te stellen dat daarmee het aantal vrije dagen enigszins gecompenseerd wordt.. Anderen beweren dat deze dagen in de Lage Landen al feestdagen waren tijdens de Middeleeuwen. Dus als werknemers klagen dat ze zo weinig feestdagen hebben dan klopt dat wel. Maar dat die Nederlanders het zo druk, druk, druk hebben en zo hard werken is weer een heel ander verhaal.
Als de cijfers van het SCP (Sociaal Cultureel Planbureau) juist zijn, werpen die wel een ander licht op de situatie en zouden we de algemeen bestaande indruk toch op zijn minst enigszins moeten nuanceren.
Deze cijfers van het SCP van oktober jl. geven namelijk aan dat Nederlanders gemiddeld 6 uur per dag nodig hebben voor werk, school en huishouden over het hele jaar. Dat is 50 minuten minder dan in andere Europese landen.
Nederlanders hebben gemiddeld 5,5 uur vrije tijd per dag en dat is 30 minuten meer dan in andere landen.
Nederlanders zijn ervan overtuigd dat ze het heel druk hebben en heel harde werkers zijn maar daar kan gezien deze cijfers wel iets aan afgedaan worden.
Ze werken gemiddeld korter en ze hebben meer tijd voor zichzelf.

Het SCP is een overheidsorganisatie die op basis van wetenschappelijk onderzoek o.a. gevraagde adviezen aan de regering levert.
Ik denk dat de uitslag de regering wel gelegen komt. In crisistijd wordt het duidelijk dat die Nederlander er best nog wel een schepje bovenop kan doen om de productie te verhogen, om wat actiever te zijn, om meer bij te dragen aan het bezweren van de crisis. Zodat de bonussen in de bankensector, waar toch volgens de meeste economen de oorzaak van alle problemen ligt, tenminste weer met een gerust hart verhoogd kunnen worden.

zondag 25 december 2011

Merry Crisis

....and a happy New Year.

In het afgelopen jaar zijn bijna 330.000.000 flessen champagne verkocht. Een flinke stijging ten opzichte van het jaar daarvoor.

zaterdag 24 december 2011

Goede voornemens

Afgelopen donderdag werd in het Franse parlement het wettelijke verbod aangenomen om volkerenmoord te ontkennen. In Turkse ogen ziet men dit vooral als een verbod op het ontkennen van de genocide op Armeniërs in 1915. De wet moet nog naar de Eerste Kamer.
De reactie van Turkse zijde was heel heftig. Minister-president Recep Tayyip Erdoğan had Frankrijk al een aantal malen gewaarschuwd dat er ernstige repercussies tegenover het aannemen zouden komen te staan. En zelfs op de dag voor de stemming verhevigde hij het verzet nog door aan te kondigen dat Turkije de betrekkingen met Frankrijk eenzijdig zou verbreken en haar ambassadeur zou terugroepen in dat geval.
De wet werd wel aangenomen. En of dat nou juist weer een antwoord was op de dreigementen van Erdoğan (we laten ons de wet niet voorschrijven door Turkije) of dat het eigenlijk al vast stond en dan bij moest dragen in de discussie om Turkije uit Europa te weren of om de herverkiezing van Sarkozy is speculeren.
Erdoğan reageerde alsof hij door een horzel gestoken was. Heftig en emotioneel, maar wel gepland neem ik aan gezien de vrijwel identieke reacties van de minister van buitenlandse zaken Ahmet Davutoğlu en president Abdullah Gül.
Wat de afgekondigde maatregelen precies behelzen is nog niet duidelijk. Wel is de Turkse ambassadeur teruggeroepen en mogen Franse oorlogsvliegtuigen en -schepen geen gebruik meer maken van Turkse havens en vliegvelden. Andere sancties kunnen volgen.
In Turkije heeft men niet zo heel veel ervaring met het boycotten van andere landen. Vrij recent is wel de boycot van Israël na het weigeren excuses aan te bieden voor de bestorming van de Gaza-vloot door de Israëlische zeemacht waarbij 9 Turkse doden vielen. Toen is de Israëlische ambassadeur uitgewezen, zijn alle militaire akkoorden opgeschort en sommige handelsbetrekkingen bevroren.
Het effectief handhaven van een boycot is nooit eenvoudig. Hetzij grote economische belangen, of politieke zaken spelen een te belangrijke rol of de emoties zijn enigszins gekalmeerd waardoor wraakgevoelens afnemen in de loop der tijd. Soms is het punt gemaakt en worden langzaam maar zeker de betrekkingen weer genormaliseerd.
Hoe Turkije daadwerkelijk Frankrijk zal gaan treffen is nog niet duidelijk. Wat betreft de handelsbetrekkingen zal er wel heel voorzichtig geopereerd worden gezien de enorme belangen in Europa. Turkije heeft in ieder geval haar ongenoegen kenbaar gemaakt en serieuze sancties, "ernstige politieke, economische en culturele gevolgen" waarmee Erdoğan gedreigd heeft worden toch niet verwacht.
Voor veel Turken gaat Erdoğan niet ver genoeg en een groot aantal organisaties overweegt om uitleveringsprogramma's, kunst- en cultuurmanifestaties, tentoonstellingen of optredens te schrappen.
En ook wordt er opgeroepen tot een consumentenboycot. Maar ja, mogen we dan geen Franse auto's meer kopen? Moeilijk want die worden wel in Turkije gemaakt. Welke producten komen dan wel in aanmerking? Franse etenswaar? Dat zet geen zoden aan de dijk.
Turkse vrienden vroegen me of ik niet iets wist om die Fransen eens goed mee te raken. En meteen schoten me een drietal dingen te binnen.
Te eerste. Alle woorden met een Franse oorsprong uit het Turks verbannen (en dat zijn er nog al wat).
Ten tweede. Geen Franse PIP- borstimplantaten meer kopen (dat waren er toch zeker 300 in de afgelopen tien jaar).
Ten derde. Met Yılbaşı (oud en nieuw) de Dom Pérignon (minstens 750 TL per fles) laten staan.

vrijdag 23 december 2011

Een kattenbak

Honderdduizenden video's staan er op internet met dieren in de hoofdrol. Prachtige, ontroerende, afgrijselijke, grappige verhalen worden getoond. Een zeer geliefd onderwerp en zeker waar het huisdieren betreft net zo eenvoudig onder schot te nemen als baby's en kleine kinderen.
De filmpjes hebben veelal het bijzondere, opvallende, onverwachte gedrag van de dieren in relatie tot de mens als onderwerp. Vaak worden ook de verwikkelingen tussen meerdere dieren vastgelegd. Waarbij filmpjes van dieren die normaalgesproken elkaars vijanden zijn, maar nu juist elkaars vrienden, zich over speciale aandacht kunnen verheugen. Pitbull met jonge katjes, tijger met varken, kat met parkiet, eend en rat en nog veel meer onverwachte combinaties.
Ook staan er veel filmpjes op over dieren die elkaar naar het leven staan en een bepaalde categorie kijkers zal het interessant vinden te zien hoe een python een aap opvreet, hoe roofvogels hun prooi verscheuren of hoe leeuwen een krokodil te grazen nemen.
Maar de grappige beelden krijgen toch de meeste aandacht. Het gedrag van de dieren is grotendeels aangeleerd gedrag. Als dieren van jongs af aan met elkaar opgroeien zullen ze niet snel proberen elkaar op te eten. Als mensen gedrag belonen willen heel veel dieren dat best, vaak in eerste instantie tegen beloning, herhalen. Straf of pijn was ook een middel om grappig gedrag te genereren. Een dansende beer was bang dat zijn voetzolen weer zouden verbranden op die gloeiend hete ijzeren plaat. Dieren in het circus worden ook nog steeds zeer onheus bejegend als de voorstelling niet naar verwachting verliep.
Maar soms lijkt het er inderdaad op dat sommige dieren het zelf ook leuk vinden, zonder dat er van een Pavlov-reactie sprake is. Apen zouden kunnen lachen, ook sommige honden kennen gelaatsuitdrukkingen die daar op lijken. Maar of we dat werkelijk lachen moeten noemen is niet bekend. Gedragswetenschappers hebben altijd al geprobeerd het gedrag van mensen te verklaren uit dat van dieren en omgekeerd maar ver is men daar tot nog toe niet mee gekomen.
Die zelfde gedragspsychologen proberen er op beperkte schaal trouwens ook achter te komen of dieren humor hebben. Algemeen wordt nog steeds verondersteld van niet. Men denkt dat dieren plezier kunnen hebben in bepaalde handelingen maar voor humor worden menselijke denken en menselijke emoties verondersteld. Begrijpen, aanvoelen en planmatig kunnen werken zijn nodig.
Vaak genoeg doen zich situaties voor waardoor je gemakkelijk zou kunnen denken dat dieren humor hebben, dat ze kunnen plagen en dat ze een grap uit kunnen halen.

Mijn jongste zoon had een kat genaamd Dude, op z'n Nederlands uitgesproken trouwens. Het was een zeer eigenzinnig beest dat zich uitstekend vermaakte in de vrije natuur en zich soms dagenlang niet liet zien. Hij kon verschrikkelijk goed overweg met de honden en andere huisgenoten, zelfs zo goed dat hij weigerde in huis muizen te vangen.
Vaak haalde hij de volgende "grap" uit. Je zat rustig in de tuin een boek te lezen. Dude lag aan je voeten of ergens in het gras. Op een gegeven moment stond hij rustig op. En in een flits sprong hij dan plotseling tegen je been op en plaatste een aanval. Meteen sprong hij weg. Je schrok en sprong op. En dat leek hij leuk te vinden.
De zelfde "grap" haalde hij bij de honden uit. Dude lag in de tuin tussen de honden in. Ze lagen heerlijk te doezelen in de zon. Op een gegeven moment stond hij dan op. Hij rekte zich eens uit en in een flits sprong hij dan op de kont van een van de honden. Die dan reageerde en opsprong. Dude was al weg en zat het van een afstandje aan te kijken.
Op een warme dag in de zomer lag mijn zoon op een veldbedje achter in de tuin van de zon te genieten. Plotseling kwam achter uit het bos Dude aanrennen en passeerde hem rakelings. Er achteraan rende een ree die pogingen deed de kat in te halen.
En het kon haast niet anders of Dude had in het bos waar vaak reeën lagen te slapen overdag, de zelfde "grap" uitgehaald.

donderdag 22 december 2011

Spiegeltje, spiegeltje

Verbaasd, geschokt en een beetje meewarig las ik vorige maand een bericht in de Turkse pers over de rechten van meisjes.
De VN heeft tijdens de Algemene Vergadering een resolutie aangenomen die ingediend was door Turkije, Canada en Peru.
De resolutie, door 193 landen gesteund, behelst het verklaren van 11 oktober tot "Day of World Girls". Trouwens een nog al verwarrende, vreemde naam als we kijken naar de inhoud van de resolutie, maar dat even terzijde.
De Turkse permanente vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties ambassadeur Ertuğrul Apakan verklaarde dat Turkije speciale aandacht schenkt aan de rechten van meisjes en aan internationale samenwerking op het gebied van bescherming van meisjes.
Het bericht werd met een zekere trots vermeld alsof Turkije de motor erachter was.
Ja ja, dacht ik wenkbrauwfronsend. Er verschijnen namelijk regelmatig tal van berichten in de pers waaruit in ieder geval op te maken valt dat Turkije zelf op dit gebied nog heel wat werkzaamheden heeft te verrichten.

Het Turkse bureau voor statistieken publiceerde cijfers waaruit blijkt dat meer dan 2% van de kinderen tussen 6 en14 jaar werkt. Vooral in de agrarische sector en de schoenen-, leer- en textielindustrie. In de leeftijdscategorie tussen 10 en 14 jaar zou het zelfs om ruim 24% gaan volgens het ILO (International Labour Organization).
Afgelopen jaren kreeg vooral de hazelnootpluk door kinderen door de vertoning van een documentaire op tv in Europa internationale aandacht. Er werden zelfs vragen over gesteld in het Europese Parlement.

De gelijkheid tussen man en vrouw is in de Turkse samenleving nog ver te zoeken. De huidige minister van o.a. gezinsaangelegenheden mevrouw Fatma Şahin zegt hier haar speciale aandacht op te willen richten. Het verschil in schoolopleiding tussen jongens en meisjes noemt ze in dit verband opmerkelijk.

Volgens het USAK, het International Strategic Research Agency zou in Turkije bijna 1 op de 3 Turkse vrouwen getrouwd zijn voor haar 18e verjaardag. Nog steeds bedraagt het aantal kindhuwelijken volgens dat bureau nog ruim 14%.

In een ziekenhuis in Diyarbakır werden in de eerste 10 maanden van dit jaar 415 kinderen geboren bij moeders met een leeftijd tussen de 11 en 17 jaar. Veelal uit hele grote gezinnen en sommigen van hen waren zelfs nog nooit naar school geweest.
Ik begreep dus het indienen van zo'n resolutie door Turkije niet. Ook Peru, de mede-initiatiefnemer, heeft op het gebied van kinderarbeid en onderwijs nog voldoende uit te leggen.
Hebben de overheden van die twee landen boter op hun hoofd? Turkije kan op dit gebied internationaal gezien nu zeer terecht worden aangesproken. Andere landen de maat nemen als je zelf je zaken niet in orde hebt brengt problemen met zich mee.
Als het een spiegel betreft, voorgehouden aan andere landen maar ook aan het eigen land, dan getuigt het van klasse want dan geeft Turkije zichzelf een opdracht mee en zal het er ook serieus werk van moeten maken de rechten van meisjes beter te beschermen.

woensdag 21 december 2011

Op naar het licht

Hè hè, eindelijk. Vandaag op 21 december 2011 om 12 uur 11 begint op het noordelijk halfrond de astronomische winter.
Over het algemeen wordt het jaar ingedeeld in vier seizoenen en in gematigde of polaire gebieden is de winter er daar een van.
Waarschijnlijk bestond ooit overal op de wereld het astronomisch jaar uit twee seizoenen. Zomer en winter hetgeen te maken had met de twee zonnewendes. Daar leefde men naartoe, dat waren de twee ijkpunten van het leven. De winter ging dan in warme en tropische landen gepaard met regen, de moesson, en in Europa bv. met sneeuw en ijs.
Hier in Turkije zie je nog veel mensen die tweedeling hanteren. Het is zomer, dus warm, of het is winter, koud en nat. In september worden de mutsen, truien en handschoenen alvast te voorschijn gehaald en geïnspecteerd.
Enigszins verwarrend daarbij is dat Turkije door de uitgestrektheid van het land grote verschillen in weertypes en klimaat kent tussen de afzonderlijke regio's.
Hier rond Bodrum wordt verwacht dat de winter vandaag begint met een middagtemperatuur van een graadje of 19 C. Op veel plaatsen wordt nog gezwommen, de zeewatertemperatuur is nog steeds een graad of 18. En de komende dagen wordt er regen verwacht. En in andere delen van Turkije vriest het, ligt een dik pak sneeuw en wordt geskied.
Sinds ik hier verblijf ben ik in de loop der jaren eerder geneigd geraakt om te denken in de tweedeling zomer en winter dan in de vierdeling met herfst en lente. Het verschil der seizoenen is niet zo evident. De seizoenen en seizoensveranderingen merk ik hier heel anders en zijn ook niet zo opvallend. Ik blijf het vreemd vinden da tik gisteren pazı (snijbiet) en roka (rucola) gezaaid heb en dat ik slaplantjes heb uitgezet.
Eergisteren zat ik bij een temperatuur van rond de 20 C heerlijk uitgebreid te zonnen op het terras achter het huis.
Veel expats uit West-Europa die hier in het zuiden van Turkije verblijven beweren vaak die wisseling in seizoenen, de herfststormen het ijs en de sneeuw te missen. Maar als ik hen dan het welgemeende advies geef om toch vooral terug te keren, blijken daar toch meer nadelen dan voordelen aan verbonden te zijn en kiezen ze toch liever voor Turkije.
Mis je Nederland dan nooit? Dat wordt me regelmatig door vrienden en kennissen, Turken, Nederlanders en anderen, gevraagd. Op BVN, de tv-zender voor Belgische en Nederlandse expats over de hele wereld, werd die vraag ook gesteld. En dan kan ik alleen maar antwoorden: inderdaad nooit. En het weer dan, de winter? Ja, die mis ik wel, en wel vaak ook. Maar dan als kiespijn!
Vanaf vandaag beginnen de dagen te lengen. Aanvankelijk nauwelijks merkbaar maar het gebeurt. En ja, zo langzamerhand bestaat mijn jaar inderdaad nog maar uit twee seizoenen en dit jaar is 21 december daarbij het omslagpunt . Deze dag heb ik naartoe geleefd. Vanaf deze dag kijk ik weer vrolijker tegen het leven aan. Vanaf deze dag zijn we weer op weg naar de zomer.

dinsdag 20 december 2011

Toch lekker

De laatste paar jaar was het gebruikelijk dat ik door Engelse vrienden uitgenodigd werd om op eerste kerstdag samen met hen en andere vrienden en kennissen het kerstdiner bij te wonen. Het is een, voor zover ik weet, echt traditioneel Engels kerstdiner. Veel Engelsen zijn dol op kerstmis en aan het diner wordt heel veel aandacht besteed en er wordt veel waarde aan gehecht.
De hele avond wordt in een aangename sfeer getafeld en er komt dan bij voorbeeld het volgende op tafel:
  • Carpaccio van rosbief
  • Tomatenbouillon met cheddar en pesto
  • Witlofsalade met notenpaté
  • Cranberry chutney
  • Kalkoen met pigs in a blanket
  • Spruitjes met geroosterde aardappelen
  • Black pudding
Vergezeld van verschillende bijpassende wijnen.
Ook de Christmas crackers worden niet vergeten. En na het diner zijn er cadeautjes voor iedereen.
Jaren geleden, ik woonde nog in Nederland, had ik een buurman die uit de V.S. kwam. Hij nodigde me altijd uit om op Thanksgiving Day, de vierde donderdag in november, een hapje te komen eten. Hij was alleen en hield helemaal niet van koken. Maar voor die gelegenheid maakte hij een uitzondering en er verscheen dan bij voorbeeld de volgende eenvoudige maaltijd op tafel:
  • Gevulde kalkoen
  • Aardappelpuree
  • Sperziebonen
  • Broodjes en fruit
Er werd een glas rode wijn bij geschonken.
Op beide dagen speelt de kalkoen een belangrijke rol. En wordt in beide landen dus "turkey", Turkije genoemd.
Er zijn verschillende verklaringen voor die naam en een zeer plausibele lijkt mij de volgende:
Toen de Europeanen in de 16e eeuw Amerika ontdekten zagen ze in Mexico een grote hoenderachtige vogel die heel veel weg had van een parelhoen.
De parelhoen die toen in West-Europa al op het menu stond, kwam naar men dacht ergens uit het oosten en droeg namen als dinde (in het Frans: d'Indi), of hindi (in het Turks: uit Indië) maar in Engeland werd hij wel turkey (uit Turkije) genoemd. Die ontdekkingsreizigers gaven het beest dus de naam turkey en namen hem mee terug naar Europa.
Toen de Pilgrim Fathers (puriteinse christenen) in de 17e eeuw naar Noord-Amerika emigreerden namen ze de echte parelhoen mee. Hetgeen onnodig bleek omdat daar de "wild turkey" voorkwam.
Daarna kwamen de nakomelingen van deze kalkoen, die veel groter was dan zijn Zuid-Amerikaanse soortgenoot, mee naar Europa waar hij tot op de dag van vandaag genuttigd wordt als "turkey".
In Nederland is kalkoen nooit echt populair geworden. Daar eet men kip.
Maar als binnenkort mijn Engelse vrienden deze Nederlander uitnodigen om "turkey" te komen verorberen zal hij geen nee zeggen.

maandag 19 december 2011

2025

Hoewel ik slecht geslapen had en ook de schrikbeelden na mijn eerste kop koffie nog niet verdwenen waren en ik nog behoorlijk duf was, besloot ik toch maar een ochtendwandelingetje te gaan maken. Ik had de vorige avond op tv een programma gezien met schokkende beelden over oorlogshandelingen door bezetters in de Tweede Wereldoorlog en prompt werd mijn nachtrust verstoord door mannen in uniform en bruine hemden.
Even naar buiten en wie weet woeien de muizenissen uit mijn hoofd zodat ik er de rest van de dag toch nog enigszins tegen zou kunnen.

Ik was nog maar een paar minuten onderweg toen ik een motor hoorde naderen. Het zware geluid kwam van achteren en op het moment van passeren werd mijn blik onwillekeurig naar het passerende voertuig getrokken. In een oogopslag zag ik op de motor twee al wat oudere mannen zitten die beiden een helm droegen.
En dat viel op. Want het dragen van een helm op bromfiets of motor is onder bestuurders en passagiers in Turkije zeker geen gemeengoed. En als de bestuurder al een helm draagt dan blijft de duopassagier daar nog heel vaak van verstoken.
Natuurlijk is ook in Turkije het dragen van een helm verplicht voor motor- en bromfietsrijders en hun passagiers. En ook komt men in aanmerking voor een flinke boete bij overtreding van de regel. Alleen, wordt die boete in de praktijk maar uiterst zelden opgelegd.
Dus eigenlijk was het vanzelfsprekend dat twee gehelmde mannen op een motor mijn aandacht even waard waren. Ik was even verbaasd want de beide mannen waren niet alleen gehelmd, nee ze waren geStahlhelmd. Ze droegen beiden een model Stahlhelm, een Duitse legerhelm.
Toevallig? Nou zie je dit soort plastic replica's, die trouwens niet al te veel bescherming kunnen bieden, hier wel vaker. Maar ja, toch wel toevallig dat ik op dat moment met die ergernis opwekkende attributen geconfronteerd werd.
Op hetzelfde ogenblik kwamen me twee schrikbeelden voor ogen.
Ik zag Duitse militairen met Stahlhelm waarop een logo door Amsterdam marcheren. En ik zag gehelmde Duitse soldaten in hun typische lange leren jassen op hun Zündap KS-750 motor met zijspan door Rotterdam rijden. OK, dass war einmal.
Maar ik zag nog iets veel angstaanjagenders. Het was 2025. De neo-bruinen hadden hun macht in Nederland definitief gevestigd. De snelheid op de weg was volledig vrijgegeven. Bromfietsers en motorrijders droegen een replicahelm, niet voor de veiligheid maar om te laten zien dat ze "erbij hoorden". Als je niet wilde droeg je helemaal geen helm. De VVD was daar in tijden van invoering van die regel ook al tegen geweest. En de ultra- rechtse volksverlakkers van de PVV vonden toch al dat iedereen maar voor zichzelf moest zorgen.
In optocht reed de leider met zijn motorvrienden door Den Haag, zijn peroxide pruik onder de rand van zijn helm uitkruipend. En wat deed hij nou met zijn rechterarm? Ik moet me vergist hebben.

Wir haben es nicht gewusst. Nee, we hebben het weer niet aangedurfd er echt tegen in verzet te komen.

zondag 18 december 2011

Moderne communicatie

Het was heel erg druk bij de moskee. Het was vrijdag, de gebedsdienst was net begonnen en alle belangstellende waren naar binnen. Het was fris buiten, er stond een harde wind. De deuren van de moskee waren gesloten.
Het was een nieuwe grote moskee aan de rand van het dorp met ernaast een heel groot parkeerterrein. Dat was nodig want veel mensen komen met de auto uit de wijde omgeving omdat ze speciaal de preek van deze imam bij willen wonen.
De imam staat bekend als streng in de leer maar beslist niet als fundamentalistisch. Hij werd geprezen om de manier waarop hij het geloof en de wereld van vandaag de dag op een leefbare wijze wist te combineren. Ook was hij in staat zijn kijk op de gebeurtenissen in het land maar ook internationaal op een redelijke en zeer begrijpelijke manier aan de gelovigen over te brengen.
Er moet wel iets heel bijzonders aan de hand zijn willen de broers Cengiz en Mahmut het vrijdagmiddag gebed overslaan. En sinds deze imam er is hebben ze nog geen keer verstek laten gaan. Ze hebben samen een installatiebedrijf en ze hebben het heel druk. Maar vrijdags maken ze tijd vrij en meestal rijden ze getweeën in een van hun wagens naar de moskee. Ze hadden hun Toyota Rav4 geparkeerd en waren na de gebruikelijke voorbereidingen naar binnen gegaan.
De preek was confronterend en de imam sprak ernstige woorden over alcoholmisbruik en geweld tegen vrouwen. En toen de deuren open gingen stroomden de gelovigen druk gesticulerend naar buiten. Cengiz en Mahmut gingen snel op zoek naar hun auto want ze hadden nog werk te doen. Druk pratend stapten ze in. Er kwam iemand roepend en armzwaaiend op de auto af hollen.
"Wacht, wacht, de wielen. Kijk!" De broers stapten weer uit en keken stomverbaasd naar de achterkant van hun auto. Beide achterwielen waren verdwenen. Hun plaatsen werden ingenomen door enkele op elkaar gestapelde blokken hout.
De wielen werden even later in de laadbak van een verderop staande vrachtwagen teruggevonden.

Peter en Ria liepen na de begrafenisplechtigheid, na afscheid genomen te hebben, meteen terug naar hun auto. Nee, koffie met cake en verhalen over hoe goed oom Gerard niet altijd voor iedereen was geweest zaten ze niet op te wachten. Zij wisten wel beter. Zij hadden andere ervaringen. Hij had hen beduveld met een hypotheek en een aantal verzekeringen.
En eigenlijk hadden ze helemaal niet naar de plechtigheid willen gaan maar Ria had zich op het laatste moment toch om laten praten door haar zus. En voor de lieve vrede in de familie waren ze dan toch maar gegaan.
"Maar ik blijf niet, ik ga meteen weg", had Peter nog gemopperd.
Ze liepen gearmd naar het door hoge ligusterhaag omgeven parkeerterrein van de begraafplaats.
"Peter kijk!" riep Ria met toch enigszins gesmoorde stem, ze was tenslotte op een begrafenis. Ze stond perplex, een hand voor haar mond en de andere wijzend naar hun Toyota Rav4.
De achterwielen waren verdwenen en de auto stond op twee autokrikken. Later vonden ze de wielen terug onder een andere auto.

Ongeveer een week daarvoor.
Mitch was woedend op zijn vader. Die was met zijn auto over het voorwiel van zijn fiets gereden. Mitch had zijn fiets wel slordig op de oprit van hun huis laten vallen toen hij terugkwam uit school maar dan nog! Mitch zon op wraak.
Vader moest nog weg naar een vergadering. Hij was bestuurslid van de winkeliersvereniging van de "City Mall", een groot winkelcentrum aan de rand van de stad.
Snel haalde Mitch de garagekrik naar buiten. Hij plaatste hem onder de achteras van de Toyota Rav4. Hij had weleens een wiel verwisseld. Hij kende de handelingen. Gereedschap. En binnen no time stond de auto achterwielloos met zijn achterpootjes in de lucht. De wielen schoof hij onder de auto. Snel maakte hij nog een paar fotootjes met zijn mobieltje en zocht een schuilplaats op veilige afstand.
Even later kwam zijn vader naar buiten, fris gedoucht, schoon overhemd aan. Snel op weg! Hij ziet zijn auto staan en ....
Na enige commotie en nadat vader was opgepikt door een ander bestuurslid besloot Mitch naar zijn kamer te gaan. Hij pakte zijn mobiel en enige tijd later had hij de foto's op internet gezet.

zaterdag 17 december 2011

Brief encounter

Er zat een man tegenover me in de trein. Zo te zien een Chinees. Naast zich op de bank tegen het raam stond een witte "hard shell cello case". En hoewel ik heel vaak in winkels kwam voor muziekinstrumenten was zo'n koffer me eigenlijk nog nooit opgevallen. Van glimmend witte kunststof. Eigenlijk verwacht je zo iets niet bij een gedegen klassiek instrument als een cello. Gek maar die koffer kan ik me nog zo voor de geest halen.
Het was in de trein van Amsterdam naar Parijs en het zal in 1995-96 geweest kunnen zijn. In eerste instantie kwam de man me niet bekend voor. Een jong uitziende, vrolijk ogende Chinees met een plastic cellokoffer in de trein bij Rotterdam. Onderweg pijnigde ik mijn hersens. Ik vroeg me af wat die man daar deed. Kende ik hem niet ergens van?
Toen ik onderweg uitstapte, de man reisde verder, en ik op het perron stond schoot het me te binnen. Het was de eerste en tot nog toe de enige keer geweest dat ik Yo-Yo Ma live had ontmoet.
Ja ik wist het weer. Yo-Yo Ma ook toen al een wereldberoemd cellist. Een wonderkind van Chinese afkomst opgegroeid in New York. Hij had destijds al een bijzondere status opgebouwd. Als klassiek cellist speelde hij solo bij grote orkesten over de hele wereld. Hij speelde in kamerorkesten en maakte een groot aantal grammofoonplaten. En hij stond ook toen al bekend om zijn projecten met muziekanten van diverse pluimages en andere muziek dan de klassieken. Hij werd een muzikale veelvraat genoemd. Hij had toen ook al platen gemaakt met traditionele Chinese en Japanse melodieën, hij schreef filmmuziek en speelde tango. Daar is hij altijd mee doorgegaan en muziek van The Beatles, samen met Bobbie McFerrin, Afrikaanse muziek en Cubaans muziek schieten me te binnen.
En die man zat tegenover mij in de trein. En het is eigenlijk nergens op gebaseerd maar je verwacht niet dat zo'n wereldster met zijn weekendtas en zijn cello de trein neemt. Reizen per vliegtuig of minstens met een limousine past beter bij het beeld dat je van een over de hele wereld tourende vedette hebt. Deze man niet, zelfs geen eerste klas ticket. Hij ging gewoon met de trein naar zijn werk.
Grappig is dat ik later als ik zijn naam weer eens ergens zag staan op een aankondiging voor een concert of voor een van zijn masterclasses nog regelmatig aan deze ontmoeting terugdacht.

Hij reist de hele wereld af en doet ook regelmatig Istanbul aan. Dit jaar was hij hier in maart voor een recital met de Engelse pianiste Kathryn Scott.
En in juni was hij weer in Istanbul om zijn Silk Road Project te promoten en uit te voeren. Een project waarin hij muzikanten van Europa tot China bij elkaar heeft gebracht die op moderne en traditionele instrumenten muziek maken die in die oosterse landen hun oorsprong vindt. En Istanbul is daar een uitgelezen plek voor. En eigenlijk vind ik dit interessanter dan een uitvoering van het meest bekende muziekstuk voor cello: Bach's suite No 1.
Yo-Yo Ma is een bevlogen wereldverbeteraar die op deze manier met dergelijke projecten niets anders hoopt te bereiken dan mensen uit allerlei landen en culturen dichter bij elkaar te brengen en meer begrip voor elkaar te kweken.
Ik heb helaas geen van beide uitvoeringen bij kunnen wonen . Wel heb ik ze op tv en op internet gezien maar graag had ik hem toch ook eens een keertje live willen zien optreden.
Als ik tegenwoordig de naam Yo-Yo Ma hoor denk ik niet in eerste instantie aan deze aimabele man of aan zijn prachtige muziek. Nee, als ik zijn naam hoor denk ik aan een witte "hard shell cello case".

vrijdag 16 december 2011

Buitenlandse betrekkingen

Dramatische, grote woorden sprak de Turkse minister van buitenlandse zaken Ahmet Davutoğlu in het Turkse parlement met betrekking tot een wetsvoorstel dat zeer binnenkort in het Franse parlement behandeld zal worden. Er ligt een voorstel om in Frankrijk het ontkennen van de Armeense kwestie als genocide strafbaar te stellen.
Davutoğlu sprak in zeer heftige bewoordingen over: een terugkeer naar een Middeleeuwse mentaliteit. En: het aannemen van dit wetsvoorstel in Frankrijk houdt het grootste gevaar in voor Europa.
Grote woorden over inderdaad een grote kwestie.
Turkije weigert de dood van wat zij zegt 300.000 tot 500.000 Armeniërs en evenzoveel Turken in de jaren 1915-16 genocide te noemen.
Armeniërs spreken over de dood van alleen al 1.500.000 van hun volksgenoten door strijdkrachten in dienst van het Ottomaanse Rijk.
In Frankrijk wordt voorgesteld om de ontkenning, van wat daar wel genocide genoemd wordt, bij wet te regelen en een dergelijke ontkenning te bestraffen met (maximaal) een jaar gevangenisstraf en een geldboete van 45.000 euro.
In Turkije wordt het aannemen van de wet vanzelfsprekend afgeraden en er wordt gewezen op de schade die het vast en zeker zal berokkenen aan de bilaterale betrekkingen tussen Turkije en Frankrijk met deze poging de eer van Turkije aan te tasten en te beledigen.
In Frankrijk wonen heel veel Armeniërs en het is het enige land dat, tot nog toe, zo ver wil gaan in haar houding tegenover deze kwestie.

Davutoğlu had het de afgelopen tijd weer heel druk met deze zaak. Want ongeveer tegelijkertijd, enkele dagen eerder, werd er in het Congres van de V.S. een resolutie aangenomen waarin het er bij de Turkse regering op aandringt om religieuze eigendommen (o.a. christelijke Armeense) kerken, gebouwen en grondstukken terug te geven aan de rechtmatige eigenaren.
Davutoğlu bracht schriftelijk zijn verontwaardiging over. Hij sprak daarin over ten eerste de procedure. Hij beschuldigde het Congres van onzorgvuldig en niet serieus handelen. Ten tweede wees hij erop dat volgens de Turkse grondwet iedere burger, ongeacht godsdienst, ras, kleur, etnische achtergrond en taal gelijk is. Er zijn honderden niet-islamitische godsdienstige centra en meer dan 50 kerken in het land.
En hij voerde verder aan dat in afgelopen, recente periode nieuwe afspraken bij wet geregeld zijn over teruggave van of compensatie voor eigendommen van niet-islamitische instellingen.

Ook in de V.S. wonen heel veel Armeniërs en hun lobby is heel krachtig. En het lijkt erop dat de druk op de Turkse regering verhoogt wordt om haar houding en benadering van de Armeense kwestie te veranderen.
De politieke en eventueel financiële consequenties daarvan kan ik absoluut niet overzien. Maar persoonlijk vind ik het niet zo belangrijk welke naam men aan die historische gebeurtenis geeft en als iemand die helemaal wil ontkennen is dat voor mij ook geen probleem.
De Franse wetgeving gaat in tegen mijn gevoel voor vrijheid van meningsuiting.
Ik heb familie en vrienden in Frankrijk wonen. En als ik daar volgend jaar op bezoek ga en de genocide ontken, kan mij dat een verblijf van een jaar in een Franse staatsinstelling opleveren tegen betaling van 45.000 euro.
Een belachelijk prijzige vakantie.

donderdag 15 december 2011

Een dilemma

Het was bijna donker. Ik liep door een smal straatje in de binnenstad van Bodrum. Ik was op weg naar mijn auto die ik ergens in een achteraf straatje gratis had geparkeerd. De straten zijn zo smal dat je bijna nergens kan parkeren en je bijna verplicht bent een parkeergarage op te zoeken. Maar soms heb je geluk en vind je op een nog niet tot parking omgebouwd pleintje nog een plaatsje. Ik liep stevig door en toen ik de hoek van het straatje omsloeg botste ik bijna tegen de achterkant van een auto op. Een grijze, antracietkleurige BMW. De kofferbak stond open en twee mannen stonden ervoor.
 Met moeite ontweek ik hen en op het moment dat ik passeerde wierp ik een blik in de kofferbak. Een van de mannen trok op hetzelfde ogenblik opvallend onopvallend een deken of een laken over een stapeltje, kennelijk niet voor mijn ogen bestemde, voorwerpen. Maar in a split second had ik toch gezien wat er onder de deken verborgen werd.
Het waren een aantal nummerborden. Twee stapeltjes van elk een stuk of tien schatte ik.
Ik liep door en vond mijn auto. Toen ik ingestapt was, liet ik de gebeurtenis nog eens de revue passeren en op dat moment drong het tot me door dat er zich voor mijn ogen misschien wel een nietdoordebeugelkunnende of criminele transactie had plaatsgevonden.


Het gratis tanken d.m.v. het stelen van benzine bij een tankstation gaat bij tankstations in de meeste landen van Europa wel heel eenvoudig. Je stopt bij de pomp, vult je tank, hangt netjes de slang weer op en je vergeet te betalen.
Jaren geleden lukte die truc nog vrij gemakkelijk. Maar dat is veranderd sinds tankstations voorzien mochten worden van een camerabewakingssysteem. En tegenwoordig heeft vrijwel elk tankstation zo'n beveiliging. Daardoor werden op een gegeven moment meer dan 90 % van de auto's (niet de bestuurders dat is een andere zaak) geïdentificeerd. Na aangifte, incassobureau of deurwaarder werd dan in de meeste gevallen alsnog de rekening vereffend.
Maar daar werd door handige jongens natuurlijk ook weer iets op gevonden. Je steelt een setje nummerborden van een andere auto (van je baas, of je schoonmoeder of een buurman waar je ruzie mee had, of zo maar van een vreemde). Vlak voor je gaat tanken bevestig je de vreemde borden met een elastiekje of een dotje kit op je eigen platen.
En als je dan gratis gaat tanken komt de rekening na de opsporingsprocedure vanzelf bij je baas of je buurman terecht.
Het gebruik van buitenlandse nummerborden is ook een ideetje en voor en achter een verschillend bord maakt de opsporing weer veel ingewikkelder.
In Turkije zijn er genoeg bedrijfjes die zo wel even een gefingeerd nummerbord voor je willen stansen. Maar hier zijn tankstations altijd met bediening.
Toch denk ik dat het niet geheel en al onmogelijk was dat ik twee mannen had gezien die zich met ongeoorloofde activiteiten bezighielden.

Ik zat nog even na te denken voor ik wegreed. Moest ik naar het politiebureau gaan? Moest ik mijn verhaal gaan vertellen? Of was er niets aan de hand? Moest ik me er niet mee bemoeien?
Ik zit er nu nog steeds mee in mijn maag. Heeft het nog zin om actie te ondernemen? Ik denk het niet.
Het gebeurde immers twee winters geleden.

woensdag 14 december 2011

Zoekt en gij zult vinden

Een prachtige foto van een spectaculair gekleurde gekko in een Turkse krant (Zaman) bij een artikel over nieuwe diersoorten.
Even een lijstje krantenberichten:
  • 13 december 2011, ook al gepubliceerd op 12 oktober 2011. In het Mekong gebied in Azië zijn 208 nieuwe diersoorten ontdekt.
  • 29 juni 2011. Meer dan 300 nieuwe dier- en plantensoorten ontdekt op de Filippijnen in zee en in de regenwouden.
  • 27 juni 2011. De afgelopen tien jaar zijn er op Nieuw-Guinea 1060 nieuwe plant- en diersoorten ontdekt.
  • 19 juni 2011. In de Noordzee bij de Doggersbank zijn in enkele dagen tijd 10 nieuwe diersoorten ontdekt.
  • 22 november 2009. In de diepzee op meer dan 200 meter diepte zijn het afgelopen jaar 17.650 nieuwe diersoorten ontdekt.
Waren het echt nieuwe soorten die tijdens de schepping misschien even in het nauw terecht waren gekomen? Bleek er uit de administratie opeens dat de schepping nog niet voor honderd procent gerealiseerd was? Was er iets over het hoofd gezien, waren er fouten gemaakt? Te veel allemaal, te druk? Ja dat zou me niet verbazen. De hoeveelheid creaturen die geschapen moest worden was zo groot dat er best eens iets overgeslagen had kunnen worden.
Trouwens, de berichtgeving is eigenlijk ietwat verwarrend en ook tamelijk onzorgvuldig. Het zijn natuurlijk geen nieuwe planten en dieren die ontdekt zijn. Ja die in de diepzee zullen misschien bij niemand bekend zijn maar een groot deel van die andere planten en dieren zijn wel degelijk bekend bij de lokale bevolking. Ze hebben namen en men kent hun gedragingen.
Nee, waarschijnlijk waren ze er al maar waren ze tot dan toe nog niet door de wetenschap in kaart gebracht, nog niet beschreven. Ze hadden nog geen wetenschappelijke naam gekregen. En die benaming moet voor onderzoekers echt wel iets bijzonders zijn om te doen.
Maar aan de andere kant wetenschappers veronderstellen ook dat er alleen al in de oceanen nog zeker 750.000 onbekende, naamloze dieren moeten leven.
Als we dan ook planten en andere organismen in ogenschouw nemen zijn er nog miljoenen "nieuwe" schepselen te vinden. Ja, dan wordt de zaak al iets minder spectaculair, lijkt mij. Dan is het speciale er misschien wel vanaf.
Toch zijn er beslist nog een aantal uiterst bijzondere "vondsten" te doen. In de eerste plaats zou het vinden van een of meerdere van de honderden fabeldieren uit allerlei mythologieën wel tot de verbeelding spreken, maar ik heb er weinig fiducie in dat zo iets zal gebeuren. Maar het vinden van het monster van Loch Ness zou natuurlijk ook al een aardige verrassing zijn.
En ook, en ik denk dat daartoe meer kans van slagen is, het vinden van de Yeti. De verschrikkelijke sneeuwman uit de Himalaya. Het schepsel zou ook in bergen in het zuidelijk deel van Siberië zijn waargenomen. De laatste tijd zijn daar nog verse voetsporen in de sneeuw gevonden En de lokale autoriteiten spreken van onweerlegbare bewijzen dat de Yeti daar in de bergen woont.
In oktober 2011 heeft men in de regio Kemerovo het bestaan van het wezen erkend en men zal er een speciaal onderzoekscentrum inrichten.
Het vinden van de Yeti, ja dat zou pas echt een leuke "ontdekking" zijn.

dinsdag 13 december 2011

Mensen willen bedrogen worden

Zeker weet ik het niet maar het was op een van de kleinere Griekse eilanden in de Egeïsche Zee, gemakkelijk te bereiken vanuit mijn woonplaats bij Bodrum. Ik denk dat het op Leros, Chios of Kalymnos was dat ik op straat aan de haven een stalletje met sponzen zag. Aan natuurlijke sponzen wordt door sommige mensen de voorkeur gegeven boven de kunststof producten die uiteraard vele malen goedkoper zijn. De clientèle bestond alleen maar uit toeristen. Eilandbewoners zijn misschien ook al overgestapt op de felgekleurde plaatsvervangers of hebben misschien zo hun eigen adresjes.
In de haven lag een vissersbootje met een hele berg sponzen op het voordek. De boot was kennelijk net binnengelopen. En men begon de sponzen van boord te halen. Sponzen in allerlei vormen die eerst nog een of andere bewerking moeten ondergaan omdat ze anders de eerste de beste keer dat je ze gebruikt uit elkaar vallen.
Overal langs de Middellandse Zeekust heeft het beroep van sponsduiker al honderden jaren bestaan. Ook rond veel Griekse eilanden vind je ze nog wel maar het beroep is beslist aan het uitsterven. Ja, als toerist kan je mee om het ook eens te proberen. Sponsduiken is een beroep uit het verleden en misschien is het wel goed voor de ecologie van de zee om die dieren met rust te laten.
Degenen die nu het beroep nog uitoefenen maken gebruik van moderne hulpmiddelen en een duikuitrusting en het freediving is nagenoeg verdwenen. Diep ademhalen, duiken, het sponsdier lossnijden van de rotsige ondergrond en weer naar boven. De vangst aan boord gooien en opnieuw de diepte in. Het ziet er avontuurlijk uit.
Het was zeker geen ongevaarlijk beroep en menig sponsduiker kwam niet meer levend thuis. Door verdrinking, zuurstof gebrek, caissonziekte of giftige planten en dieren vielen er regelmatig slachtoffers.


Sinds deze zomer ben ik echter gaan twijfelen aan die heldhaftige duikers die hun leven op het spel zetten door met ingehouden adem omgeven door gevaarlijke zeemonsters naar grote diepte te duiken om een olifantsoorspons te scoren.
Op een van mijn wandelingen kwam ik langs een zo te zien verlaten , verwilderde tuin waar een aantal oude heel hoge palmbomen stonden. Om de stammen van de palmen wikkelden zich linksdraaiende klimplanten met een beetje okergele grote bloemen. Die bloemen leken op de bloemen van courgettes of pompoenen of andere komkommerachtige planten. En toen ik beter keek zag ik tussen het blad ook langwerpige groene vruchten hangen. Ze kwamen me onbekend voor. Ik ben vaker gaan kijken en de planten ontwikkelden zich fabuleus. Tot helemaal bovenin de boom slingerden de uitlopers zich om de stam en overal verschenen de vruchten. De onderste waren het grootst en hadden iets weg van komkommers uit een wedstrijd voor Nederlandse hobbytuinders: Wie kweekt de grootste komkommer?
Laatst kwam ik er weer voorbij en heb een van de vruchten, die trouwens opvallend licht van gewicht was, geplukt om de planten volgend jaar in mijn eigen tuin uit te kunnen zaaien. Maar nu moest ik natuurlijk wel precies weten welke plant het was.
Na wat speurwerk kwam ik erachter dat het de luffa aegyptiaca betrof inderdaad een plant uit de familie der komkommerachtigen. De vruchten van deze plant kunnen gegeten worden net als de andere soorten. Maar als je ze laat rijpen drogen ze als het ware op en er ontstaat een sponsachtig weefsel en daardoor weegt de vrucht ook bijna niets meer.
De uitgedroogde vruchten worden verwerkt en in eko-bio-gezondheidswinkeltjes te koop aangeboden als lichaamsverzorgende spons.

Zou het zo kunnen zijn dat die stoere sponsduiker eigenlijk een tuinman was die...

maandag 12 december 2011

Een boom is een boom is een boom

Geeft u de voorkeur aan een rode of een zilverwitte boom? Ja, inderdaad een kerstboom. Sommige mensen vinden dat een versierde kerstboom een esthetische waarde moet hebben en er niet uit mag zien als een of andere kermisattractie met allerlei schreeuwend gekleurde elementen. Nee alle versieringen op elkaar afgestemd in aantal, vorm en kleur. En natuurlijk moeten er echte kaarsjes in. Liefst in die antieke knijpertjes en niet in die moderne houdertjes met een contra gewichtje waardoor ze altijd "kaarsrecht" staan en daardoor het speelse element tenietdoen. De kaarsjes worden elke dag ververst. Elektrische verlichting is uit den boze.
Nou is het natuurlijk heel moeilijk om je daaraan te houden en geen concessies te willen doen als je kinderen hebt die van hun zakgeld een eigen schitterende bal of een goudkleurig huisje kopen "voor in de boom". Of als ze iets op school gemaakt hebben en dat trots mee naar huis brengen.
Nog moeilijker lijkt het me als je jonge kleinkinderen hebt want die willen graag een boom vol vreemde beesten, of huisjes of belletjes met allerlei goud- of zilvermetallic getinte slingers en zoveel mogelijk lichtjes. Ook chocolade kransjes, wandelstokken en vogeltjes in kleurig zilverpapier moeten er dan vanzelfsprekend ook in. Hoe bonter hoe mooier. Ja, wat doe je dan?

Ooit had ik achter in mijn tuin meer dan 1100 jonge sparren aangeplant. Ik meen me te herinneren dat ze 20 cent per stuk waren. Na een jaar of vier of vijf waren de eerste sparretjes groot genoeg om ze te verkopen als kerstboom. Een aantal van de boompjes werd gerooid voor de verkoop maar tegelijkertijd om de boel wat uit te dunnen. Eigenlijk was ik geen voorstander van verkoop en na een paar jaar ben ik er dan ook mee gestopt. Vanaf nu mochten ze hun gang gaan.
Voor eigen gebruik haalde ik er nog wel een tussenuit maar op een gegeven moment werden ze te groot voor de huiskamer. Voor de hal in het gemeentehuis en later voor op het dorpsplein heb ik er nog wel eens een geleverd maar dat was het dan. De rest bleef.
Ze groeien zoals ze willen en zo lang ze kunnen. Vol sparrenappels zijn ze dan eigenlijk op hun mooist. Veel mooier dan in huis, vind ik.
Wat ook heel mooi is, is een boom vol met granaatappels. U kent die grote ronde rode, bij eerste aanblik inderdaad veel gelijkenis met een gewone appel vertonende, vruchten wel. De rijpe vrucht bevat cellen, soort kogeltjes die je kunt eten. Ook wordt er vaak sap van gemaakt. Nar heet de vrucht hier in Turkije en aan het eind van de zomer verschijnen straathandelaren die versgeperst sap van de granaatappel verkopen. Een zeer gezonde vrucht die veel vitamine C bevat maar vooral met veel polyfenol (3 tot 4 keer zo veel als in rode wijn of thee) tegen hart- en bloedvatproblemen.
Aan de rand van onze tuin staat een rij van deze een meter of vier hoge granaatappelbomen. Af en toe ga ik kijken of de vruchten al goed rood en rijp zijn. Maar elk jaar ben ik er te laat bij om ze te oogsten. Want precies op het moment dat ik van plan ben om ze te gaan plukken, blijken de eekhoorns het eerder gemerkt te hebben dan ik dat ze oogstbaar zijn. De meeste vruchten zijn dan al aangevreten en alleen de kleine scharminkelige exemplaren hebben ze voor mij overgelaten. Nou ja, die beesten moeten toch ook wat hebben.
Maar daarom verbaasde het me heel erg dat ik een dezer dagen op een van mijn wandelingen langs een tuin kwam en aan de rand daarvan een grote kale granaatappelboom zag staan vol met tientallen grote rijpe gave vruchten. Bijzonder.
In december nog zoveel granaatappels? De eigenaars van de boom waren geen liefhebbers van granaatappels, en ze hadden geen eekhoorns in hun tuin, dacht ik en vervolgde mijn wandeling.

zondag 11 december 2011

Kerstgedachte

Het lijkt erop dat het kerstfeest ieder jaar een prominenter plaats in de Turkse samenleving gaat innemen. Op de avond en nacht van 5 op 6 december worden in Nederland heel veel winkels en grootwinkelbedrijven ontdaan van alle versierselen, en reclameattributen die betrekking hebben op het sinterklaasfeest. De volgende ochtend zijn de winkels totaal omgetoverd en bij binnenkomst waant men zich plotseling op een vrolijk kerstfeest.
Hier in Turkije is dat niet het geval omdat het sinterklaasfeest niet gevierd wordt, hoewel de Sint oorspronkelijk wel hier vandaan komt. Maar het kerstfeest dat in de hele westerse wereld gevierd wordt heeft meer impact , meer commerciële betekenis dan sinterklaas waar alleen Nederlanders en Belgen in geloven. En hier hoeven de winkels dus niet omgetoverd te worden.
Wel richten grote supermarkten een grote afdeling in met allerlei kerst- en feestartikelen. Al vanaf eind november kan men daar terecht voor alle artikelen die nodig zijn om ons huis te veranderen in een feestzaal.
Kerstfeest in Turkije is een tamelijk verwarrend feest. Het kerstfeest is een traditioneel christelijk feest dat de geboorte van Jezus herdenkt (trouwens speciaal in het leven geroepen in de tijd van christianisering van de wereld vanuit Rome om een eind te maken aan de heidense zonnewendefeesten) en als zodanig dus absoluut geen islamitisch feest. Maar de invloed van commercie en reclame uit de westerse wereld hebben ervoor gezorgd dat het op een of andere manier toch een plaatsje heeft gekregen in de eindejaarsfestiviteiten.
Maar het woord Noel heeft in Turkije een andere betekenis gekregen. En niet 25 december is dan de dag van het kerstfeest maar de avond van oud- op nieuwjaar neemt die plaats in. Veel Turken vereenzelvigen die twee dingen en kennen de christelijke betekenis van het feest niet. Maar daardoor zou je ook kunnen zeggen dat heel Turkije kerstfeest viert.
In grote steden staan verlichte kerstbomen op pleinen en in winkelstraten. De kerstman ( Noel Baba) moet mensen in de juiste stemming brengen want er moet natuurlijk vooral veel gekocht worden. Etalages versierd met kunstsneeuw. Financiële crisis? Ach, we hebben toch niet voor niets een creditcard.
Uit grote luidsprekerboxen klinken wereldberoemde kerstliedjes waarin sneeuw, arrenslee en rendieren een belangrijke plaats innemen. Rudolph the red nosed reindeer is weer vrolijk dashing through the snow.
Onlangs zag ik een video over kerstfeest in een of ander Zuid-Amerikaans land. Ik denk dat het Suriname was. Ik zag straten met prachtig verlichte tuinen en huizen. Een jongen verkleed als kerstman, maar dan in korte broek, reed op zijn brommer voorbij. Een enorme kerstboom op het plein. Alles bespoten met grote hoeveelheden kunstsneeuw. Ja wat wil je ook bij 35 graden Celsius.

Zelf heb ik het trouwens niet zo op feestdagen die iets met een geloof te maken hebben. En wat betreft het kerstfeest heb ik het meeste op met de oorspronkelijke betekenis van het feest. In de zonnewende hoeft men niet te geloven. Die voltrekt zich, daar komt geen geloven aan te pas. En ik weet zeker dat we dan weer op weg zijn naar de zomer.

zaterdag 10 december 2011

Een koopje

Het zat er al jaren aan te komen maar nu is het dan toch echt gebeurd. De ambassadeur van Nederland in Indonesië heeft de nabestaanden van de slachtoffers van de massamoord in Rawagede excuses aangeboden voor de gebeurtenissen en alle nabestaanden een bedrag van 20.000 euro schadeloosstelling beloofd.
Wat is het geval? In het kort. Tijdens een van de eufemistisch genoemde politionele acties tegen vrijheidstrijders in Indonesië werd op 9 december 1947 na enkele dagen van beschietingen 's nachts het dorp Rawagede door Nederlandse militairen ingenomen. Ze waren op zoek naar een bekende vrijheidstrijder die zich in het dorp zou schuilhouden. De man werd echter niet gevonden. Uit wraak werden alle mannelijke inwoners van het dorp daarop geëxecuteerd. Er werden 431 bewoners gedood.
Lange tijd was er in Nederland weinig interesse voor hetgeen in die tijd in Indonesië gebeurd was en ook in Indonesië zelf werd er weinig aandacht aan de gebeurtenissen besteed. Maar in de jaren negentig van de vorige eeuw kwam daar verandering in. Na een documentaire op tv en aandacht in de pers werd het Comité Nederlandse Oorlogsschulden opgericht dat de Nederlandse Staat uiteindelijk in 2008 aansprakelijk stelde voor deze en nog 75 andere oorlogsmisdaden.
Nederland werd in het geval Rawagede veroordeeld en heeft zich daarbij neergelegd. Nederland heeft nu excuses aangeboden en volgens velen daarmee schuld erkend. Ook zal door de Nederlandse Staat aan de negen nog in leven zijnde weduwen van vermoorde inwoners een schadevergoeding van 20.000 euro worden betaald.
Maar dit is uiteraard niet het einde van het verhaal. Het is voor Nederland de eerste keer geweest dat er excuses zijn aangeboden voor begane misdaden. Niet voor de slavernij, niet voor Srebrenica . En deze schuldbekentenis kan nog wel eens onbedoelde en ongewenste gevolgen krijgen.
Er is heel lang gewacht met het aanbieden van excuses. Daardoor zijn er nog maar enkele nabestaanden in leven die, naar mijn idee als je spreekt over schadeloosstelling, met een fooi worden afgescheept. Nederland komt er met een koopje vanaf. Maar vertegenwoordigers van het Comité Nederlanse Ereschulden hebben al verklaard ook de andere 75 gevallen van oorlogsmisdaden op vergelijkbare wijze af te willen handelen. Wie volgt?

In Turkije heeft vorige maand minister-president Recep Tayyip Erdoğan verontschuldigingen uitgesproken voor hetgeen zich in Dersim in de dertiger jaren van de vorige eeuw heeft voorgedaan, resulterend in een massamoord door het leger in 1937/38 waarbij volgens sommige schattingen misschien wel 60.000 slachtoffers onder de plaatselijke bevolking vielen.
De regering deed hardnekkige pogingen het Koerdische oosten van het land te "bedwingen". De mensen leefden nog in een stammenmaatschappij en lieten zich weinig gelegen liggen aan de centrale overheid. De bewoners kwamen in opstand in een gezamenlijke strijd tegen deze "onderwerping". Met als gevolg het grote bloedbad.
Die verontschuldigingen van Erdoğan hebben enorm veel stof doen opwaaien gepaard gaande met heftige discussies, ruzies, verdachtmakingen en beschuldigingen.
Van de geschiedenis van Turkije en de politieke verhoudingen toen en nu weet ik jammer genoeg veel te weinig, maar wel denk ik dat openheid over de geschiedenis van het land en de historische feiten onder ogen willen zien een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan verdere democratisering van de Republiek Turkije.
Ook andere historische gebeurtenissen worden nu misschien iets gemakkelijker bespreekbaar. En als daar in de toekomst eventueel grote financiële consequenties aan verbonden zijn, moet dat dan maar.

vrijdag 9 december 2011

Vast en zeker

Ieder jaar trokken we altijd vroeg in het voorjaar met een groep vrienden, jongens van een jaar of negen, tien, elf de polder in om vogels te kijken. Ik denk dat het tijdens de paas- of pinkstervakantie geweest moet zijn. We hadden een polsstok bij ons en maakten tochten door de velden en de weilanden van 's ochtends vroeg tot 's middags als het donker begon te worden.
Die polsstok stelde ons in staat om ook over bredere sloten te springen zodat we niet steeds om hoefden te lopen om ergens een dam te vinden. Sommige jongens hadden onder hun polsstok een klein plankje gespijkerd om het steunvlak wat groter te maken. De stok bleef dan niet zo snel in de modder steken. Want als dat wel gebeurde was je vrijwel verzekerd van een nat pak.
Er kwam trouwens niemand droog thuis maar het was een soort wedstrijd om zo lang mogelijk droog te blijven.
Het ging ons echt om de tocht en het polsstokspringen. Nesten van weide- en watervogels lieten we met rust, we namen nooit eieren mee.
Een heel grappige vogel vond ik altijd de kwartel. Dat beest bleef in het hoge gras langs de slootkant zitten of drukte zich plat tegen de grond zodat je hem echt niet kon zien. Hij vloog pas op met het typisch ratelende geluid van zijn vleugels als je bijna op hem stond. Het gezegde: Zo doof als een kwartel, zal daar wel vandaan komen.
Op een dag tijdens een van onze tochten kwamen we zo bij een verlaten boerderij terecht. Het was eigenlijk een bouwval maar in die tijd bleven die nog wel eens een poosje staan in tegenstelling tot tegenwoordig. Nu is de schoonmaak- en opruimwoede overal aanwezig.
Onder een trap vond ik een rieten koffertje, formaat A-4 zou je denk ik nu zeggen. Half vergaan en vochtig. Ik maakte het open. Er zat een stapel papieren in, zo te zien officiële, indrukwekkende papieren. Op sommige bladen stond een stoomtrein.
Ik zocht een stuk ijzerdraad en bond het koffertje op mijn rug. Ik wilde er thuis wel eens uitgebreid naar kijken. Spannend.
Gedurende de rest van de tocht kostte het me heel veel moeite het koffertje min of meer heel te houden. Maar toch, na wel enkele aarzelingen onderweg om het maar achter te laten, kwam ik aan het eind van de middag met mijn schat thuis. Een kletsnat rieten koffertje dat van ellende bijna uit elkaar viel.
Ik wilde het mee naar mijn kamertje nemen maar mijn moeder vond dat geen goed idee. En ondanks mijn verwoede pogingen haar van het belang van mijn vondst te overtuigen bleef ze doof voor mijn argumenten. Ze pakte het koffertje en gooide het in de vuilnisbak, die natuurlijk toevallig de volgende ochtend vroeg geleegd werd.
Aan de bovenstaande gebeurtenis moest ik terugdenken toen ik hier in Turkije naar een televisiekanaal keek waarop de hele dag alleen maar vistochten en jachtpartijen uitgezonden worden. Ik zag een jager met zijn hond. De hond snuffelde rond bij een bosje. De jager stond er een meter of twintig vandaan. De hond joeg een vogel op en de jager knalde het beest neer. Dat herhaalde zich nog een paar maal. Toen het tableau de chasse in beeld gebracht werd zag ik o.a. een rijtje kwartels liggen.
Op dat moment kwam ook het met veel inspanning geredde koffertje me weer voor de geest en ik zag de stoomlokomotief op het eerste blaadje weer voor me.
Het moeten beslist aandelen geweest zijn van de Compagnie Internationale des Wagons-Lits die de Orient-Express naar Istanbul liet rijden.

donderdag 8 december 2011

Halal of haram

Er is sprake van bedrog als iemand tot een bepaalde rechtshandeling (bv. aankoop) wordt bewogen door opzettelijke onjuiste mededelingen (vervalsing van informatie of leugens) of door verzwijging van gegevens.
Overal ter wereld en telkens weer wordt groot- en kleinschalig bedrog gepleegd bij de productie, bewerking en verkoop van voedingsmiddelen.
Soms met ernstige gevolgen voor de gezondheid van de gebruiker, soms een financieel verlies.
Zo werden in december 2007 door een tv-programma met verborgen camera opnamen gemaakt in 4 grote filialen van supermarktketen ICA in Zweden. In alle 4 winkels werden etiketten van vleesproducten, als de houdbaarheidsdatum bijna was verlopen, verwijderd en vervangen door etiketten met een latere vervaldatum.
In Duitsland deden zich in dat jaar een aantal affaires voor waarbij in vleesbedrijven vacuüm verpakt diepgevroren vlees, voorzien van etiketten met daarop de productnaam, herkomst en houdbaarheidsdatum, ook omgekat.
In november 2011 werd in Duitsland een vleesfabrikant veroordeeld tot 2 jaar gevangenisstraf voor het omkatten van 130 ton kebabvlees dat niet meer geschikt was voor consumptie. Het vlees werd verkocht aan Dönerzaken in Berlijn.
Afgelopen week werden in Italië een aantal bestuursfunctionarissen van grote agrarische bedrijven gearresteerd. Zij zouden in enkele jaren tijd 700.000 ton illegale "bioproducten" ter waarde van meer dan 220 miljoen euro naar o.a. Nederland, België en Duitsland verkocht hebben. Er zou sprake zijn van maffia-infiltratie in de biologische sector.
Voor zover bekend hadden deze gebeurtenissen geen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaakt. Maar men schrikt niet terug voor levensbedreigende gevolgen.
In september 2008 stierven in China enkele zuigelingen aan met melamine vergiftigde babymelk en duizenden kinderen ontwikkelden nierstenen. De vergiftigde melk werd ook geëxporteerd o.a. naar Europa. Melamine is een chemische stof die de aanlenging van melk met water verhult.
En zo zijn er nog veel meer gevallen bekend.
De wereldhandel blijft zich alsmaar uitbreiden en bedrijven proberen hun afzetgebieden te vergroten. Veel westerse bedrijven zien tegenwoordig goede mogelijkheden in de halalmarkt.
En dan niet alleen in de islamitische wereld maar ook in westerse landen met veel Moslimburgers. De problemen die men tegenkwam waren groot en echt veel werk heeft men er tot voor kort niet van gemaakt maar daar komt verandering in. De kledingindustrie doet goede zaken in het Midden-Oosten en ook in de voedingsmiddelenindustrie nemen de activiteiten duidelijk toe.
Maar ook hier zijn natuurlijk weer voldoende personen die daar met behulp van ongeoorloofde middelen hun graantje van mee willen pikken.
Een vleeshandelaar in Nederland is aangehouden op verdenking van het omkatten van Zuid-Amerikaans paardenvlees dat over datum was tot halal rundvlees. Hij voorzag het vlees van nieuwe etiketten en beschikte ook over vervalste certificaten van herkomst. Het vlees werd verkocht aan restaurants in Frankrijk.
Laatst vloog ik van Amsterdam naar Istanbul. Naast me zat een Turkse jongeman die me vroeg of het vlees in de spaghetti halal was. Ik bevestigde dat omdat het kippenvlees was en ik veronderstelde dat kippenvlees altijd halal was. Pas later hoorde ik dat kippenvlees in dat geval ook een halalcertificaat zou moeten hebben. Maar dat kreeg je er echt niet bij.

woensdag 7 december 2011

"Betaald" voetbal

Op de scheiding der machten, de trias politica, zoals die in veel westerse democratieën min of meer vergelijkbaar bestaat is volgens veel mensen wel het een en ander aan te merken.
Dat de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechterlijke macht werkelijk onafhankelijk van elkaar zouden (kunnen) opereren is een farce. Hetgeen met enkele voorbeelden uit de dagelijkse praktijk vrij eenvoudig is aan te geven.
Bv. de meeste wetgeving komt van de regering die ze zelf ook d.m.v. haar eigen overheidsinstanties uitvoert.
Of, het Openbaar Ministerie, deel van de rechterlijke macht, valt onder de verantwoordelijkheid van de Minister van Justitie.
Sommige politici proberen nog wel eens invloed uit te oefenen op rechters door hun visie op een rechtszaak te ventileren. Door anderen wordt er dan wel gezegd dat men geen commentaar wil geven zolang de zaak nog onder de rechter is, hetgeen in veel gevallen als een soort dreigement klinkt.

Het verschil in de gehanteerde strafmaat tussen witteboordencriminaliteit en andere criminaliteit is lang niet altijd te begrijpen. En bij veel mensen bestaat de indruk dat daders van witteboordencriminaliteit gemakkelijker de dans kunnen ontspringen. Vaak vindt men dat dergelijke daders van toch zeer ernstige misdrijven er met veel te lichte straffen vanaf komen.
Niet overal is de rechtspraak hetzelfde georganiseerd en ook is de strafmaat lang niet overal hetzelfde.

  1. Op 3 juli 2011 werd Aziz Yildirim, zeer welvarend zakenman en bouwondernemer en voorzitter van de voetbalclub Fehnerbahçe, aangehouden op verdenking van het manipuleren van voetbalwedstrijden in de hoogste klasse waardoor zijn club kampioen van Turkije zou zijn geworden. In de dagen en weken daaropvolgend werden in totaal ongeveer nog 80 personen aangehouden, van Fehnerbahçe maar ook van allerlei andere clubs uit het betaald voetbal waaronder voorzitters, spelers en officials.
  2. Op 3 december 2011 kwam de openbare aanklager met zijn eis. Er waren straffen voor in totaal 124 personen. De zwaarste was voor Aziz Yidirim die een gevangenisstraf van 132 jaar boven het hoofd hangt voor o.a. fraude, omkoping, wedstrijdmanipulatie en het leiden van een criminele organisatie. Ook werden voor medewerkers van 7 andere clubs de aanklachten duidelijk voor het betalen van ongeoorloofde premies en andere criminele activiteiten. In een groot aantal andere gevallen werden de aanklachten geseponeerd.
  3. Op 4 december sprak president Abdullah Gül zijn veto uit over toevallig heel recente amendementen door het parlement om gevangenisstraffen voor misdrijven binnen de sportwereld te verlagen.
Voetbal en politiek gaan heel goed samen. Wordt vervolgd.

dinsdag 6 december 2011

Een selectieve herinnering

Hoe ouder een mens wordt hoe meer hij meemaakt en hoe meer hij zich ook zou kunnen herinneren. Sommige dingen wil je je gewoon niet herinneren en andere dingen zijn vaak tijdelijk uit je geheugen verdwenen. Soms is een naam of een woord of een combinatie van waarnemingen voldoende om een hele reeks gebeurtenissen weer boven water te krijgen.
Ik heb de laatste jaren een aantal malen een bezoek gebracht aan enkele eilanden in de Egeïsche Zee en in de Middellandse Zee op korte afstand van mijn woonplaats in Turkije. En het was meen ik op Kreta dat ik in een pension verbleef waarvan de eigenaar İoannis met zijn voornaam heette. Die naam zei me niets. Zijn achternaam heb ik nooit onthouden.
Laatst kwam ik de naam İoannis in een krantenbericht tegen en samen met het onderwerp van het artikeltje ging mij plotseling een belletje rinkelen. Het bericht vermeldde dat er in de jachthaven van Ataköy een Turkse en een Griekse top drugshandelaar samen met een aantal handlangers waren gearresteerd. Dure auto's en een zending heroïne klaar om naar Nederland gestuurd te worden, werden in beslag genomen. Naast de auto's werden er nog 133 kilo heroïne (met een mogelijke straatwaarde van 30 miljoen Euro), 231.000 TL en een aantal wapens verzameld. Weer kwam ik de naam İoannis tegen. Zo heette de Griekse drugsbaron en de naam van het motorjacht was "Bager". Toevallig was ik het woord "bager" enige tijd geleden in een Koerdisch gedicht tegen gekomen en het betekent: sneeuwstorm.
De naam İoannis, met heroïne, Nederland, Koerdisch en sneeuwstorm (dat laatste wekte even de associatie met sneeuw/ heroïne op hoewel ik weet dat dat cocaïne is) deed me nu wel opeens denken aan een gebeurtenis uit de tachtiger jaren van de vorige eeuw.
Het komt me voor alsof het eeuwen geleden is gebeurd. In mei 1984 was er in Amsterdam een grote anti-kruisraketten demonstratie. Vanuit het hele land waren in gecharterde bussen verontruste lieden, veel links maar toch ook rechts, naar de hoofdstad getrokken. Normaal ging ik nooit naar dergelijke massale, beangstigende bijeenkomsten. Dit keer kon ik het echter niet laten. Tijdens een demonstratieve optocht door de stad, voorafgaande aan een grote manifestatie op de Dam, werd ik aangesproken door twee jonge mannen van een jaar of twintig. Een van hen had de bekende vlag van de PKK bij zich. Ik vroeg me af wat ze bij de demonstratie te zoeken hadden.
Even later verloor ik ze uit het oog. Maar wat later op de Dam ontmoette ik ze weer. Ze kwamen naast me staan en op een gegeven moment ging het gesprek over de Koerdische kwestie, mij tamelijk goed bekend. We wisselden wat standpunten uit. Op een gegeven moment stelden ze zich voor als Hüseyin en İoannis (waarschijnlijk waren dat niet hun echte namen) en bekenden ze dat ze op zoek waren naar medestanders of donateurs. Omdat ik tegen onderdrukking was van wie of wat dan ook vertelde ik dat ik wel sympathiseerde met het Koerdische volk dat opkwam voor meer autonomie, vrijheid en eventueel een eigen staat. Ik wist dat de PKK op grootschalige wijze drugs naar Europa smokkelde om hun organisatie in Turkije te kunnen bekostigen en de strijd te kunnen financieren. Tegenover die smokkel stond ik minder sympathiek.
En toen ik daarover begon bleek dat ze eigenlijk op zoek waren naar vrachtwagenchauffeurs, buschauffeurs of toeristen die wel een boodschap voor hen wilden doen. Dat ging me te ver en ik ging een eindje verderop staan. Op een gegeven moment waren de mannen weer verdwenen en ik haalde toch een beetje opgelucht adem, voor zover dat bij zo een demonstratie kon.
Twee minuten later stonden er plotseling twee mannen naast me die zich identificeerden als rechercheur van politie. Ze wilden weten wat die twee mannen van me wilden. Ik antwoordde dat we wat over de opkomst en de toespraken gekletst hadden. Zonder verder commentaar verdwenen ze even snel als ze verschenen waren.
Daar moest ik deze week dus plotseling aan denken toen ik dat bericht las. Ik was het eigenlijk vergeten. Maar niet echt dus. En ik vroeg me af wat er gebeurd zou zijn als ik op hun tamelijk vage voorstellen was ingegaan. Had ik dan al vele jaren eerder van het schitterende Turkije kunnen genieten. Of zou ik misschien kennis gemaakt hebben met een iets minder schitterende Turkse gevangenis.

maandag 5 december 2011

Problem yok

Na voetbal is basketbal de tweede belangrijke sport van Turkije en zodoende dus enorm populair. Er gaat enorm veel geld om in deze tak van sport. De clubs die in de hoogste afdeling (TBL Türkiye Basketbol Ligi) uitkomen hebben allemaal peperdure, vaak buitenlandse spelers onder contract staan. Alle clubs hebben zich dan ook verzekerd van financieel draagkrachtige sponsoren of zijn in handen van een groot bedrijf.
Zo spelen er in de hoogste afdeling teams als: Türk Telekom; Banvit (vleeswarenfabriek); Aliağa Petkim (petrochemisch bedrijf); Tofaş Bursa (autobedrijf Turkse Fiat); Pınar Karşıyaka (melk- en vruchtensappen holding) maar ook Efes Pilsen (biermerk).

In oktober 2008 kwam de TAPDK (Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu), zeg maar de Turkse waakhond op het gebied van verkoop van alcohol en tabak met een ontwerp voor nieuwe regelgeving m.b.t. verkoop, promotie en reclame voor alcohol gebruik. Dit jaar zijn de regels ingegaan en is o.a. het aantal verkooppunten aangepast en een strenger vergunningstelsel ingevoerd.
Maar er was nog veel meer. Er mocht geen reclame meer voor alcohol gemaakt worden op krantenpagina's die veel door kinderen werden gelezen, er mocht geen alcohol meer verkocht worden tijdens op kinderen gerichte evenementen, er mocht geen reclame voor alcoholhoudende dranken gemaakt worden in bioscopen en op sportpagina's in kranten, geen advertenties die een positief effect op gezondheid voorspellen of zeggen dorstlessend te zijn, geen advertenties die drank aan volwassenheid koppelen. Er moet de hand gehouden worden aan de leeftijd van 18 jaar waarop men pas alcoholhoudende dranken mag kopen.
Maar in januari 2011 zijn ook de nieuwe regels vastgelegd voor sponsorschap en promotieactiviteiten op het gebied van marketing. Zo is het gebruik van namen van bedrijven uit de alcoholbranche verboden, evenals logo's emblemen en andere refererende tekens bij sportclubs, bij organisaties en diensten op sportgebied en ook bij sportactiviteiten.
Clubs en organisaties kregen een jaar de tijd om veranderingen door te voeren zodat ze dan aan de nieuwe regels zouden voldoen.
Veel gehoorde kritiek op deze plannen en de enorme belastingverhogingen op drank van de afgelopen jaren is dat er sprake zou zijn van een islamiserende regeringsmaatregel. Maar dit lijkt me niet terecht. In veel westerse landen zijn vergelijkbare maatregelen getroffen om het gebruik van alcohol en tabak terug te dringen. En dat het minister-president Recep Tayyip Erdoğan wel degelijk om de gezondheid van met name de jeugd gaat lijkt me een strevenswaardig doel.

Grote bedrijven maken vanzelfsprekend gebruik van advocaten die de mazen van de wet opzoeken om de regels te kunnen omzeilen. En mij is de laatste tijd een verandering in het adverteren met alcoholhoudend dranken opgevallen.
Soms wordt bij een krant een heel reclamekatern toegevoegd waarvan niet geacht wordt dat kinderen dat lezen en waarin dus reclame voor drank gemaakt kan worden.
Of er staat een zo te zien informatief artikel over wijn in de krant maar daarin worden dan wel enkele merknamen genoemd.
Of duurdere drankmerken spreken een nieuwe doelgroep aan en adverteren in gerenommeerde tijdschriften waarin vroeger zelden drankadvertenties stonden.
Hoe gaan de advocaten van Efes Pilsen het probleem aanpakken? Zal de naam van de club verdwijnen of veranderen. Of wordt de club misschien verkocht?
Ik heb wel een plan en dat mogen ze gratis overnemen.
De club Efes Pilsen heet officieel: Anadolu Efes Spor Kulübü. Het biermerk verplaatst belastingtechnisch het hoofdkwartier naar Efes, de archeologische opgraving bij Selçuk en de basketbalafdeling gaat haar officiële naam voeren. Geen probleem.

zondag 4 december 2011

Een wintergast

Een van de leukste tuinvogeltjes is het roodborstje. 's Zomers treedt hij niet zo op de voorgrond en dan zijn er ook zo veel andere vogeltjes in de weer dat hij minder opvalt maar 's winters weet hij de aandacht wel op zich te vestigen.
Dat begint 's ochtends heel vroeg als het nog stikkedonker is. Ik hoor hem al een uur voor het licht wordt en zo functioneert hij min of meer zelfs als wekker. Hij zingt in het donker en gezien het feit dat het ook vaak het vrouwtje is, is dit bij elkaar een tamelijk ongebruikelijk verschijnsel in de zangvogelwereld.
Vooral 's winters wagen de kleine vogeltjes zich tot dicht bij de huizen. Dat komt volgens mij vanwege het feit dat ze op insecten en andere onderkruipsels jagen, die zich dan nog wel rond de warme huizen ophouden maar in veld en bos ter bescherming tegen de kou zijn ondergedoken.
Hun gedrag is dan opvallend verschillend met hoe ze in de zomer zijn. En dan blijkt dat ze absoluut niet schuw of bang zijn. Ze zitten op het hek rond de tuin, op de tafels op het terras en op de rand van het balkon of boven in de struiken langs het huis. Ze zoeken een soort uitkijkplaats van waaruit ze hun buit bespieden om toe kunnen slaan.
De roodborstjes hier in Turkije maken een veel slankere indruk op me dan die in Nederland. Maar dat zou wel eens kunnen komen doordat het in Nederland kouder is. De vogeltjes zetten dan hun veren eerder op om het warmer te krijgen.
De mannetjes heten in het broedseizoen tamelijk agressief te zijn en ze zouden hun territorium krachtig verdedigen. Niet alleen tegen soortgenoten maar ook andere kleine zangvogeltjes worden intimiderend verjaagd. Als ik in de winter in Nederland in de tuin aan het werk was, kon je je dat gedrag nauwelijks voorstellen. Bij winterwerkzaamheden in mijn tuin of bos waren ze vaak heel brutaal en zaten ze heel alert bijna op je schop of zaag om er maar zo snel mogelijk bij te zijn als er iets levends in zicht kwam.
Ik weet nog dat mijn vader ooit tijdens een strenge winter een roodborstje dat naar zijn zeggen door andere vogels was aangevallen mee naar huis bracht. Met wormpjes, andere beestjes en fruit werd getracht het diertje te redden hetgeen jammerlijk mislukte. Maar angstig was het diertje zeker niet. En later is het me wel gelukt roodborstjes van mijn hand te laten eten. Rustig zittend in de tuin met een wormpje op mijn hand, wachtend tot er een zo vrij was de aangeboden maaltijd te accepteren en te nuttigen. Dat was echt prachtig als het weer eens lukte.
En op dat moment was het roodborstje voor de worm zeker niet het symbool van de hoop, zoals hij wel genoemd wordt, maar eerder het voorteken van de dood, welke betekenis de Kelten wel aan de verschijning van het vogeltje toe bedeelden.
Het tamme van het vogeltje blijkt ook wel uit de tekst van het kinderliedje.

Roodborstje tikt tegen 't raam, tik, tik, tik
Laat mij er in, laat mij er in
't Is hier te guur en te koud naar mijn zin
Laat mij er in, ja er in


't Meisje deed open en strooid' uit haar schoot
Kruimeltjes suiker en kruimeltjes brood
Dat was het roodborstje wel naar de zin
Vloog toen het bos weder in


Sommige vogels merken in hun jachtdrang niet altijd dat er ruiten bestaan en vliegen er dan tegenaan. Het kan ook zijn dat de weerspiegeling van bomen en struiken hen de indruk geeft dat ze gewoon door kunnen vliegen.
Gistermiddag vond ik op de keukendeurmat het ontzielde lichaampje van een roodborstje. Een gebroken nekje was waarschijnlijk het resultaat van het te hard tegen het raam tikken.

zaterdag 3 december 2011

Discussie gesloten

In september kreeg Turkije de bovenkant van een 2000 jaar oud gestolen Herculesbeeld terug van een museum uit Boston VS. De onderkant van het beeld stond nog in een museum bij Antalya en zo kon het beeld na meer dan 100 jaar weer compleet aan het publiek getoond worden.
In Berlijn stond tot voor kort een 4000 jaar oude sfinx die 100 jaar geleden ter restauratie naar Duitsland werd vervoerd . Het was er een van een paar. De andere werd in 1924 wel geretourneerd. Maar nu is dus ook de tweede sfinx terug. Ze zijn herenigd en kunnen straks naast elkaar aanschouwd worden.
Turkije doet verwoede pogingen om meer archeologische en cultuurhistorische eigendommen van over de hele wereld weer in de eigen musea terug te krijgen.

Afgelopen weken werd er in Nederland een heftige discussie gevoerd op radio, tv, in de pers en op internet over het al dan niet racistische karakter van het Sinterklaasfeest, wel met een Zwarte Piet dan uiteraard, en wat er mee zou moeten gebeuren.
Alle argumenten kende ik wel zo'n beetje uit de zeventiger jaren toen er ook heel politiek correct over het feest gedaan werd. Veel nieuws hoorde ik niet. Er werd in die tijd ook al geëxperimenteerd met blanke, groene, gele en blauwe pieten maar die waren toen in ieder geval geen succes. En de ZP bleef gehandhaafd.
Het is vanzelfsprekend het goed recht van mensen om te protesteren tegen het Sinterklaasfeest in de huidige vorm. En het met harde hand neerslaan van een demonstratie van vier mensen die een T-shirt droegen met als tekst "Zwarte Piet is racistisch" en het vervolgens arresteren en afvoeren van de terroristen naar het politiebureau kan je wel een enigszins overdreven en overspannen reactie noemen.
Persoonlijk herken ik niet dat het feest nog een lading heeft van racisme, slavernij, blanke overheersing, zwarte knechting of islam onderdrukking en zie ik er weinig kwaad in.
Van een echte diepgewortelde traditie kunnen we trouwens niet spreken omdat het feest in de huidige vorm niet langer bestaat dan een dikke 100 jaar. Dus als er een wijziging in de feestvorm zou worden aangebracht en Piet blank zou worden, zou ik daar geen enkel bezwaar tegen hebben. Ik geloof toch niet in Sinterklaas. Het is een verkleedfeest en dat zouden kinderen vanaf het begin ook moeten weten.

Niet alle feiten omtrent de ware geschiedenis van Sinterklaas staan voor honderd procent vast maar wel leefde er rond het jaar 300 een bisschop Nicolaas van Myra in Lycië, een deel van het huidige Turkije aan de Middellandse Zee. De bisschop zou op 6 december 342 overleden zijn. Zijn stoffelijke resten zouden tijdens een handels/oorlogsmissie in 1087 door Venetianen uit zijn graf ontvreemd zijn en naar Bari in Italië zijn overgebracht.
Bari was destijds in Spaanse handen en vandaar wellicht dat we geleerd hebben dat Sinterklaas ieder jaar uit Spanje komt.
Op dit moment schijnt er in Turkije op het Ministerie van Cultuur en Toerisme in Ankara het plan rond te waren om te proberen de overblijfselen van de bisschop terug te krijgen in de bisschoppelijke kerk van Myra (Demre tegenwoordig).
Voor Nederland zou dat weleens het eind van het Sinterklaasfeest kunnen betekenen. Sint zou dan uit Turkije komen en een jaarlijks visum voor een Turk en zijn zwarte knecht zit er volgens Gerd en Geert niet in.

vrijdag 2 december 2011

Ieder zijn deel

Voor veel mensen is wintersport en dan bedoel ik skiën het summum van tijdspassering gedurende een wintervakantie. Niet voor mij. Jarenlang hebben vrienden in Nederland mij zo ver, zo gek proberen te krijgen om ook als een bezetene een sneeuwhelling af te glijden op onverantwoord dunne glijplankjes met volgens mij de enige bedoeling daarna weer zo snel mogelijk in een skilift te duiken om weer naar het startpunt van de piste vervoerd te worden om de onzinnige tocht opnieuw te ondernemen. Een gebed zonder eind. Onverantwoorde risico's, gipsvluchten, stress, zouden mijn deel zijn.
Niet dat ik me in de wintervakantie niet uitstekend wist te vermaken met een lange wandeling, eventueel door de sneeuw, een mooi boek en een verantwoord glas. Nee, zo'n vakantie kon me niet lang genoeg duren. Maar om in de file naar Zwitserland of Oostenrijk te rijden en dan, gehesen in een idioot skipak met een rare muts en bril op, een berg af te suizen leek mij niet bij het verschijnsel mens passen.
Nee, dan voel ik me toch stukken beter bij de volgende omstandigheden hier in Zuid-Turkije.
Hier ligt in de eerste weken van december de temperatuur van het zeewater aan de Middellandse Zeekust zeg maar tussen Marmaris en İskenderun ongeveer rond een graad of 20 C.
In Nederland moet je een heel gunstig verlopen voorjaar en zomer beleven wil de temperatuur van het Noordzeewater deze waarden bereiken. Warmer wordt het zeewater vrijwel nooit. En in december daalt de zeewatertemperatuur in Nederland zelfs naar 8 of 9 graden.
De dagtemperatuur langs de Middellandse Zeekust in Turkije is gemiddeld 16 of 17 graden met veel zon. En op sommige dagen loopt de temperatuur rond het middaguur wel op tot boven de 20 graden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er met dergelijke zeewater- en dagtemperaturen ook 's winter heel vaak zwemmers hun baantjes trekken. Sommigen geven zelfs de voorkeur aan deze periode omdat het water dan schoner is, niet zo vol toeristen maar ook verfrissender terwijl de buitentemperatuur je niet meteen doet verstijven.
Er zijn ook nog genoeg zonaanbidsters die ergens een plaatsje uit de wind zoeken om hun in de zomer gebruinde huid een beetje op kleur te houden.

Het overgrote deel van de Turkijegangers staat er niet bij stil of weet gewoon niet dat de klimatologische omstandigheden in het land heel verschillend kunnen zijn. Behalve de Turkse Riviera kennen ze maar weinig van het land. En terwijl het begin december overdag in Antalya wel +23 graden Celsius kan zijn, kan het die nacht in Erzurum bv. wel -23 graden Celsius zijn.
Vandaar ook dat veel West-Europeanen er geen idee van hebben dat de skiliefhebber hier zijn hart op kan halen en fantastische pistes kan vinden. Vanaf eind oktober is skiën bij Bursa ten zuiden van Istanbul al mogelijk. Iets later kan men ook terecht ten noorden van Antalya en ook op tal van andere plaatsen ligt maandenlang een heel dik pak sneeuw.
In het oosten van Turkije ligt vaak zoveel sneeuw dat dorpen soms dagenlang van de buitenwereld zijn afgesneden en het veel inspanning kost om wegen weer enigszins begaanbaar te maken zodat de voedselvoorziening weer op gang kan komen en de schoolbussen weer kunnen rijden.
Sinds de aardbeving rond Van op 23 oktober jl. leven daar tienduizenden gezinnen in tenten onder erbarmelijke omstandigheden. Het vriest en het sneeuwt. Van skiën komt niet zo veel.

donderdag 1 december 2011

Op reis

Zo rond het jaar 350 v.Chr. was Asitos koning van Pania, een onbekend staatje in de buurt van het huidige Thessaloniki in Griekenland, destijds Macedonië. Vanuit zijn paleisachtig kasteel regeerde hij over een deel van de vlaktes in dat gebied. Asitos was een zeer vermogend man die met de handel over de Egeïsche Zee schatten verdiend had.
Hij was goed bevriend met de filosoof Aristoteles en andere geleerden uit die tijd en hij onderhield vriendschappelijke betrekkingen met andere heersers van stadstaatjes en met vorsten uit alle windstreken. Voor die tijd was hij een vredelievend man die erg geïnteresseerd was in wetenschap en wereld.
Hij hield van reizen. Maar normaal gesproken had hij daar weinig gelegenheid voor. In die onrustige dagen was het zo goed als onmogelijk je kasteel voor langer dan een paar dagen te verlaten. De kans was groot dat dan bij terugkomst je plaats was ingenomen door een van je aartsrivalen of een van je "vrienden". Er waren genoeg kapers op de kust die zelfs bereid waren je dan meteen maar een kopje kleiner te maken.
Door zijn vriendschappen, ontvangsten en zijn handelsbetrekkingen was hem ter ore gekomen dat er in de provincie Caria rond Halicarnassus, het huidige Bodrum in het uiterste zuidwesten van wat nu Turkije heet, de Perzische gouverneur Mausolos heerste.
Door al zijn contacten met personen uit alle windstreken was er aan zijn hof door zijn schrijvers een grote hoeveelheid topografische kennis in een "bibliotheek" verzameld. Veel van de straatwegen naar oost en west waren natuurlijk bekend onder gidsen en vaak ook door kaartenmakers van de verschillende legers vastgelegd. De deels al geplaveide wegen moesten snelle troepentransporten mogelijk maken. De wegen zochten als het ware een natuurlijke loop. Ze volgden de dalen tussen de bergen, ze namen de niet al te steile bergpassen en staken rivieren over op de gunstigste ondiepe doorwaadbare plaatsen. En al die kennis stond Asitos ter beschikking.
En toen er een periode van betrekkelijke rust was aangebroken en de wapens waren neergelegd in een groot deel van de Griekse wereld kwam zijn oude plan weer in gedachten.
Hij wilde beslist een bezoek brengen aan Mausolos van Halicarnussus. Hij stuurde met een van zijn handels schepen een gezant mee die een bericht aan de vorst moest overbrengen met de vraag of hij welkom was. Toen de gezant vele maanden later terugkwam bracht hij het bericht mee dat Mausolos was overleden. Maar zijn vrouw Artemisia nodigde hem uit om te komen kijken naar de bouw van wat de grootste graftombe van de wereld zou moeten worden. De bouw van die nagedachtenis aan haar man, die ook haar broer was, stond op het punt te beginnen.
Asitos nam zich voor zo snel mogelijk, ook uit politieke en economische overwegingen, zijn tocht te ondernemen. Hij gaf zijn schrijvers opdracht een zo gedetailleerd mogelijke reisbeschrijving samen te stellen. Doordat ze al over een grote hoeveelheid gegevens beschikten konden de schrijvers hun vorst al snel een uitgebreid reisplan overhandigen. Dat plan bestond uit twee alternatieven. Een reis over water op een van zijn handelsschepen, of een reis over land langs de westkust van Asia Micra.
Asitos was zeer enthousiast en besloot van zijn tocht een rondreis te maken. De terugreis zou hij per schip maken. Maar hij wilde graag iets meer van Klein-Azië zien en hij besloot na uitvoerige bestudering van plannen en kaarten de heenreis over land te ondernemen. Hij besprak de reis breedsprakig met zijn schrijvers. Hij was zeer verbaasd over de gedetailleerdheid van de landkaarten en hij was benieuwd hoe ze aan hun kennis kwamen.
"Ach," antwoordde een van hen, "dat was eigenlijk heel eenvoudig. We hebben het allemaal kunnen vinden op http://www.omnesviae.org/."