Het offer

Gambiet is een term uit het schaakspel waarbij een speler één of meerdere stukken opoffert om daardoor een betere positie te bereiken.
Meestal wordt de term gebruikt voor de benoeming van de wijze waarop een schaakpartij begonnen wordt.
Koningsgambiet of damegambiet zullen veel mensen bekend in de oren klinken. Maar zo zijn er honderden benamingen met varianten en subvarianten in de schaakliteratuur beschreven. Vaak genoemd naar de schaker die als eerste die opening op het schaakbord legde of het land waar de speelwijze bekend werd. Amerikaansgambiet, Spaansgambiet, Euwegambiet en Kasparovgambiet zijn nog een paar namen uit een enorme lijst.

Turksgambiet
Turks gambiet is de titel van een boek van de Russische schrijver Boris Akoenin in Nederlandse vertaling uit 2001. Erast Fandorin is een speurder die tijdens de Russisch-Turkse oorlog van 1877 tot 1878 een Turkse spion moet ontmaskeren. Deze spion zou een belangrijke Russische order op geheimzinnige wijze veranderd hebben waardoor de Turken een belangrijke strategische winst boekten.

Gambiet wordt soms ook als term in de politiek gebruikt. Bekend is het Gorbatsjowgambiet uit 1987 waarin hij de Amerikanen verzekert af te zien van het als eerste kernwapens in te zullen zetten. Dit offer moest in de toekomst de ultraconservatieve Amerikaanse oppositie tegen bilaterale wapenakkoorden de wind uit de zeilen nemen.

De regering van minister-president Recep Tayyip Erdoğan heeft het volgens mij op dit moment heel erg moeilijk. Het beleid zit in een impasse. De regering slaagt er niet in nieuwe wetgeving in te voeren op tal van gebieden en ondervindt binnen en buiten het parlement veel tegenwerking.
Kwesties als Ergenekon en Balyoz, mogelijke pogingen tot een staatsgreep, etteren maar door. De macht van de militairen lijkt enigszins ingeperkt maar hun druk blijft enorm. Op de achtergrond bepalen ze nog steeds voor een belangrijk deel het beleid. En criminele organisaties hebben veel meer macht dan men voor mogelijk houdt. Ze zijn in staat wetgeving tegen te houden of te veranderen. Het naast zich neer leggen door het parlement van het veto van president Abdullah Gül over verlaging van straffen voor schuldigen van het voetbal omkoopschandaal is daarvan een voorbeeld.
De klad zit er goed in. Op het gebied van democratische hervorming, spreiding van economische activiteiten, verandering van het juridisch systeem en een nieuwe grondwet wordt nauwelijks nog vooruitgang geboekt en wetgeving komt niet van de grond.
Persvrijheid en het buitenlands beleid ten aanzien van bv. Israël, Syrië, Irak en Iran zijn ook heikele thema's voor de regering Erdoğan.
En dan bestaat er natuurlijk nog de eventuele toetreding tot Europa op de politieke agenda. De harmonisatiewetgeving voor aanpassing aan Europese regels ligt op heel veel dossiers gewoon stil. En de oppositie van Frankrijk en Duitsland tegen toetreding van Turkije samen met het komende voorzitterschap van Grieks Cyprus als voorzitter van de EU zou de zaak wel eens helemaal kunnen doen bevriezen.
Ik denk dat het verstandig zou zijn als Erdoğan de toenadering tot Europa wat nieuw leven in zou blazen. Hij zou zich daarmee kunnen verzekeren van nieuwe financiële injecties en ondersteuning van verschillende projecten op het gebied van harmonisatie en daarmee van steun voor zijn binnenlands beleid.
Hij zou bv. zijn bezwaren tegen het voorzitterschap van Grieks Cyprus kunnen laten vallen. M.a.w. hij zou het Erdoğangambiet kunnen spelen.