Drama op de uitstervende houten spoorbiels

Achter mijn huis heb ik als opstapje tot dan wel afstapje van het terras een afgekeurde oude houten spoorbiels liggen. Travers in het Turks oftewel dwarsligger.
Het spoorwegnet in Turkije is altijd tamelijk beperkt gebleven. Veel openbaar vervoer, ook over grote afstanden vindt goeddeels plaats middels bussen. En het goederenvervoer gebeurt met vrachtwagens.
En daarom dacht ik: hoe is het nu mogelijk dat via tuincentra, handelsondernemingen en houthandelaren hier in de buurt van Bodrum het aanbod van gebruikte (eiken en grenen gecreosoteerde) bielzen zo groot is. Maar natuurlijk levert het vervangen van slechte exemplaren een flink aantal afdankertjes op. Voor een enkele spoorlijn tussen Istanbul en de oostgrens over een afstand van ongeveer 2000 km heeft men ruim 3.000.000 (drie miljoen) bielzen nodig. Het totale spoorwegnet bedraagt toch nog altijd ongeveer 9.000 km. Soms enkel spoor, soms dubbelspoor. Voorzichtig geschat zijn daar 15.000.000 bielzen minstens voor nodig. Als jaarlijks 5% vervangen wordt, levert dat per jaar 750.000 bielzen op.
In veel landen worden de houten bielzen vervangen door betonnen exemplaren. Zo ook in betonland Turkije. Volgens het grote spoorwegplan van Turkije moeten er, o.a. ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de republiek in 2023, duizenden kilometers spoorlijn aangelegd worden. En ook daar zullen betonnen bielzen voor gebruikt worden. En als die vervangen moeten worden zullen ze w.s. niet in de tuincentra worden aangeboden.
En langzamerhand verdwijnt zo de houten spoorbiels uit ons leven. Beton of kunststof neemt de plaats in. De houten biels wordt met uitsterven bedreigd. Er zullen vast wel een aantal spoorwegmusea, onderzoeksinstituten, nostalgische verenigingen en particuliere verzamelaars zijn die een aantal goed in de teer en chemische middelen gezette exemplaren zullen bewaren. Maar het conserveren kent zijn limieten en de bielzen nemen ook nog al wat ruimte in. Het zal nog jaren duren maar het verval is ingezet.

Ook in mijn tuin zie ik dat de verrotting, de verpulvering in- en doorzet. Kieren en scheuren, spleten en gaten ontstaan. Gras en onkruid vinden een plekje en versnellen met hun wortelgestel de afbraak.
En daar op die geleidelijk aan oplossende biels vond een dodelijk drama plaats waarvan ik getuige was zonder in te kunnen/willen/mogen grijpen.
De tuin biedt plaats aan een veelheid van planten en dieren. Tientallen vogels, honderden insecten, krekels, spinnen, hagedissen en zo voorts. Zo zijn er ook een groot aantal mierennesten te vinden. Van verschillende soorten mieren. Van heel klein, nog geen millimeter, tot flink, 2 centimeter, leven ze over het algemeen in vrede naast elkaar. Ook over de betreffende biels zie ik regelmatig stromen van in verschillende richtingen achter elkaar aan sjouwende beestjes die elkaar geen strobreed in de weg leggen.
Vorige week op een ochtend. Het was drukkend weer, bewolkt en het leek te zullen gaan onweren. Ik zat in mijn stoel op de rand van het terras van een versnapering te genieten toen ik uit een nauwe spleet van genoemde biels gevleugelde mieren te voorschijn zag komen. Met zo te zien behoorlijk veel moeite wrongen ze zich naar buiten, liepen naar de rand van de biels en vlogen weg. Het was een fascinerend gezicht. Honderden achter elkaar. Een beetje wringen en trekken, naar de rand en hup de lucht in. Op weg naar de stichting van een nieuwe staat. Ik heb het geruime tijd aangezien. Soms was het even rustig en vervolgens kwam er weer een golf.
Maar ik was niet de enige die het verschijnsel opgemerkt had. Vanaf de andere kant van de biels kwam een aantal mieren aangezet die in de richting van het uitvlieggat liepen. Ze waren net zo groot als de gevleugelde mieren. Vastberaden marcheerden ze op hun doel af. En op het moment dat een gevleugelde mier zich met veel moeite aan de biels ontworstelde werd hij gegrepen door een van de overvallers. De gevleugelde kon zich niet verweren, zat nog een beetje klem en had de last van zijn vleugels te torsen. De overvaller liet niet meer los tot zijn prooi de ongelijke strijd opgaf en het leven liet.

Gruwelijk en prachtig te gelijk. Jammer dat de houten bielzen opraken.